Şanlıurfa'da oylar partilere değil adaylara

Hatice Kamer

Urfa

Diyarbakır ile karşılaştırınca, Şanlıurfa seçim havasına aylar öncesinden girmiş diyebiliriz.

Şehrin her yerindeki parti bayrakları, posterler, adım başı karşımıza çıkan seçim arabaları ve onlardan yükselen müzikler burada kıyasıya bir rekabetin olduğunu gösteriyor.

Şanlıurfa'nın 974 bin 219 seçmeni arasında Türk de var, Kürt de, Arap da...

Yaklaşık iki milyon nüfusu olan Şanlıurfa, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne 12 milletvekili gönderecek.

Bu seçimde de rekabet, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile Halkların Demokratik Partisi (HDP) arasında. Burada daha çok belirleyici olan ise partilerin adayları.

Bölgenin diğer şehirleri ile kıyaslandığında Şanlıurfa'da ağalık ve aşiret yapısının güçlü olduğunu, bu durumun seçim sonuçları üzerinde belirleyici olacağını söylemek mümkün.

AKP'nin yanı sıra Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) de kentteki adaylarını belirlerken, bu dengeyi gözeterek şehrin nüfuzlu isimlerinden tercihler yaptıklarını görebiliyoruz.

Partilerden stratejik tercihlerAKP'nin Şanlıurfa 1. sıra adayı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a yakın bir isim olduğu belirtilen Nurettin Nebati.

Viranşehirli Nebati'nin, Şanlıurfa merkezinde pek tanınan bir isim olmadığı belirtiliyor.

Listenin 2. sırasında ise Siverekli bir şeyh ailesinden olan Mehmet Kasım Gülpınar var.

ANAP ve AKP'nin yanı sıra bir dönem bağımsız olarak da dört dönem milletvekilliği yapan Şeyhanlı aşiretinden Seyit Eyüboğlu da listede 3. sırada.

İki dönem belediye başkanlığı yapan Ahmet Eşref Fakıbaba ise AKP listesinde 7. sırada bulunuyor.

HDP de Şanlıurfa listesinde belirgin simalara yer vermiş. Birinci sırada Diyarbakır'da iki dönem büyükşehir belediye başkanı olan Osman Baydemir'i görüyoruz.

Baydemir, geçen yıl yerel seçimlerde de HDP'nin Şanlıurfa adayıydı ve partisinin buradaki oylarını yüzde 17'den yüzde 30,7'ye çıkarmıştı.

Listenin ikinci sırasında ise PKK lideri Abdullah Öcalan'ın yeğeni Dilek Öcalan var.

'Baydemir daha çok seviliyor'Şanlıurfa'ya gelir gelmez soluğu mitinglerin yapıldığı Topçu Meydanı'nda alıyorum. Kentin kurtuluş mücadelesinde önemli bir mekan olan bu meydanın isminin AKP Belediye Meclisi kararıyla değiştirilerek "Rabia Meydanı" yapıldığını öğreniyorum. Meclis kararının aksine, herkes orayı eski adıyla anıyor.

Mehmet Taşdöken meydanın esnaflarından. Fotoğrafını çekmeme izin vermiyor. Üniversitede tekstil okumuş ama şimdi ayakkabı satıyor.

"O partiden bu partiye giden adaylar, seçmen nezdinde itibar kaybediyor. Fakıbaba gibi sevilen bir ismi geriye atmışlar. Sık sık parti değiştiren adaylara da öncelik vermişler. AKP'nin adaylarından ziyade HDP'nin adayı Osman Baydemir daha çok seviliyor" diyor.

Bir başka esnaf da AKP adaylarının farklı partilerde siyaset yapan isimlerden seçilmiş olmasını eleştiriyor ve ekliyor:

"Fakıbaba da dahil, birçok partide vekil ya da belediye başkanı olmuş isimler var. Aşiretlerden isimler koymuşlar. Urfa'da sadece aşiretler mi belirleyici olacak?"

'Milli görüşün kalesi'Muhafazakar bir kent olan Şanlıurfa, AKP'ye kadar olan dönemde "milli görüşün kalesi" olarak görülüyordu. AKP, 2002'den sonra kentte bütün seçimlerde ilk sırada yer aldı.

Şanlıurfa kent merkezinde Arap ve Türkmen nüfus ağırlıklı. Kürt nüfus ise ağırlıklı olarak Siverek, Viranşehir, Ceylanpınar, Suruç, Hilvan, Bozova, Halfeti ve Bozova ilçelerinde yaşıyor.

Güneydoğu TV'den gazeteci Ömer Kalpaklı, AKP listesinde hiç Arap kökenli aday olmamasını eleştiriyor:

"Urfa seçmeninin yüzde 55'i merkez ilçelerden. Bu oranın büyük bir kısmı Arap. AKP listesinde ise doğru dürüst Arap aday yok. Bu durum, AKP'nin oylarının düşmesine neden olacak." diyor.

MHP 1. sıra adayı Mehmet Özyavuz ve CHP 2. sıra adayı Hasan Oğul Arap asıllı.

Ömer Kalpaklı, her iki adayın Arap kökenli olmasından dolayı MHP ve CHP'nin birer milletvekili çıkaracağı, AKP'nin milletvekili sayısının azalacağı görüşünde.

'AKP oyları belediye başkanı yüzünden düşecek'Daha sonra Rabia Meydanı'nda üç dersane öğrencisi ile konuşuyorum. Faruk, Hazal ve Ayşe üniversiteye hazırlanıyorlar. İlk defa yerel seçimde oy kullanmışlar.

Aslında gazeteci olmak isteyen ama iş bulma sıkıntısı yaşamak istemediğinden hemşirelik okuyacağını söyleyen Hazal'ın seçimdeki tercihi HDP. Hazal, "Tabii ki Selo Başkan ve Osman Baydemir'e oyumuzu vereceğiz" diyor.

Ayşe "Tercihim tabii ki Recep Tayyip Erdoğan. Ben oyumu partiye değil Erdoğan'a veriyorum" diye konuşuyor.

Araya giren Faruk ise gülerek "Ben (yerel seçimlerde) Osman Baydemir'e verdim. Bu sefer de ona oyumu vereceğim." diyor.

AKP seçmeni Ayşe, ablası ve kendisi dışında ailesinde herkesin HDP'ye oy verdiğini söylüyor. "Baydemir Diyarbakır'a ne hizmet etti ki buraya geliyor?" deyince, Hazal ona tepki gösteriyor:

"Çok yanılıyorsun. 10 yıl çok güzel hizmetler yaptı. Birçok kadın evde oturarak iş sahibi olmuş diyorlar."

Ayşe, AKP'nin Şanlıurfa'daki oylarının ise "Urfalı olmayan ve halk arasında çok dolaşmayan" Belediye Başkanı Celalettin Güvenç yüzünden azalacağı kanısında.

Suriyeli sığınmacılara tepkiler artıyorİşsizlik, elektrik kesintileri, konut sıkıntısı Şanlıurfa'da görüştüğüm herkesin ortak derdi.

Suriyeli sığınmacılara tepkiler de çok artmış durumda. Artık hemen herkes, kentte işsizliğin en büyük nedeni olarak Suriyeli sığınmacıları gösteriyor.

Şanlıurfa merkez ve ilçelerinde yaklaşık 500 bin Suriyeli sığınmacı yaşıyor. Suriyelilerin açtığı işletmeler ve sığınmacıların ucuz işgücü olarak çalışması, işsizliği arttırmış.

Urfalı bazı gençlerin kısa bir süre önce sosyal medya üzerinden örgütlenerek Suriyelilere karşı miting düzenlediğini ve iki Suriyelinin darp edildiğini meydandaki esnaftan öğreniyorum.

Piazza adındaki yeni AVM'de, HDP'nin 1. sıra adayı Osman Baydemir ile esnaf ziyaretine çıktığı sırada karşılaşıyoruz. 120 dükkanın olduğu bu koca çarşıda Baydemir'e ilgi yüksek.

Hükümetin Suriye politikasını eleştiren Baydemir, yanlış politikanın vebalinin ve yüz binlerce sığınmacının yükünün Urfa halkının omuzlarında olduğunu söylüyor.

Baydemir eleştirilerini şöyle sürdürüyor:

"Kendine yetemeyen şehir, adeta ekmeğini gelen kardeşleriyle paylaşmak zorunda kaldı. Örneğin bir duvar işçisi 70 liraya iş bulurken bugün Suriyeli bir işçinin emeği 20 lira ile sömürülüyor. Urfalı da iş bulamıyor. Bu da bir reaksiyona neden oluyor. Hükümet nakdi yardım yapmalı ki şehrin ekonomik çarkı da dönebilsin. Ama öyle olmadı, bütün yük Urfalının sırtına kaldı. Suriyeli kardeşlerimiz bu tablonun müsebbibi değil. Tepki bu tablonun esas mimarı olan hükümete yönelik olmalı. Bu öfke nefret suçlarına dönüşmeden önünü almalıyız."

HDP oyunu artırsa da, favori AKPHDP genel seçimlerde Şanlıurfa'da oy oranını artıracak ama AKP yine kentte birinci parti olarak çıkacağa benziyor.

Seçim tahminini sorduğum AKP Şanlıurfa Milletvekili Abdulkerim Gök, "Biz burada AK Parti dışında kimsenin çıkacağını düşünmüyoruz. Bu yüzden 12+0 diyorum." ifadesini kullanıyor.

Gazeteci Ömer Kalpaklı AKP ve HDP'ye eşit şans veriyor, "AKP ve HDP 5, CHP ve MHP birer milletvekili çıkarır" diyor.

HDP'liler ise yüzde 10 barajını aşmaları halinde, 12 milletvekilinden en az altısını partilerinin çıkaracağını iddia ediyor; bu durumda AKP'nin 4, CHP ve MHP'nin birer milletvekili çıkaracağını söylüyorlar.