Şimşek ve yıldırımın inanılmaz gücü

Şimşek çakmasıyla ortaya çıkan elektriksel gücün yaklaşık 200 bin amper olduğu, bu elektriksel gücün bir milisaniyede şimşek kanalını güneş yüzey sıcaklığının 3 katı olan yaklaşık 28 bin santigrat dereceye kadar ısıtabildiği belirtildi.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nün internet sayfasında şimşek ve yıldırım ile ortaya çıkan inanılmaz güç hakkında bilgilere yer verildi.

Buna göre, bir tek şimşek çakmasındaki elektrik güç yaklaşık 200 bin amper. Bu elektriksel güç bir milisaniye veya daha az sürede şimşek kanalını Güneş yüzey sıcaklığının 3 katı olan yaklaşık 28 bin santigrat dereceye kadar ısıtabiliyor. Şimşek saniyede 90 bin mil (144 bin 810 kilometre) yani yaklaşık yarı ışık hızıyla hareket ediyor ve bu nedenle bir şimşeği başlangıcından sonuna kadar izlemek zor. Şimşeğin ortalama kalınlığı ise 2.5-5 santimetre.

İLGİNÇ VERİLER Ortalama bir şimşek çakışı ile ortaya çıkan enerji, 100 Wattlık bir ampulü üç aydan daha fazla yakma gücüne sahip. Yıldırım tarafından çarpılma olasılığı 600.000'de 1 olarak tahmin ediliyor. Yıldırım çarpmasından ölme riski, maruz kalan her insan için 28500'de 1.

Dünyada her saniyede yaklaşık 100 yıldırım çarpması meydana geliyor. Şimşek, sık sık sağanak yağışların dışında da çakıyor ve herhangi bir yağıştan 10 mil (yaklaşık 16 kilometre) uzaklıkta da meydana gelebiliyor. Yıldırım aynı yere birden fazla düşebiliyor. Şimşek arka arkaya 40'ın üzerinde zigzag çakışlardan oluşuyor. Şimşek bitki yetişmesi için önemli olan nitrojen bileşiklerini üretiyor.

ŞİMŞEK VE YILDIRIM NASIL OLUŞUYOR
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü uzmanlarından Yüksel Özalp'in "Şimşek ve Yıldırım" konulu yaptığı çalışmaya göre, bir bulut içerisinde yağmur zerrecikleri, kar taneleri, dolu gibi parçacıklar (hidrometeor) çarpışma sayesinde yükleniyor. Daha büyük parçacıklar daha fazla negatif yük kazanırken, daha küçük parçacıklar daha fazla pozitif yük kazanıyor. Bu parçacıklar, bulutun yukarı bölümünün tamamen pozitif yük kazanması ve bulutun aşağı kesimlerinin negatif olarak yüklenmesine kadar, dikey hareketler ve yer çekiminin etkisiyle ayrılıyor. Bu yük ayrılması, hem bulut içerisinde hem de bulut ile yer arasında çok büyük bir elektrik potansiyeli oluşturuyor. Şimşek çakması bu potansiyelin havadaki elektriksel direnci bozması sonucu meydana geliyor.

ŞİMŞEK TÜRLERİ
En tehlikeli ve hasar verici olan şimşek, Bulut-Yer arasında (yıldırım) oluşan şimşek türü.

Bulut içi şimşek de en yaygın yük boşalma tiplerinden biri. Bulutlararası Şimşek ise iki farklı bulutun yük merkezleri arasında meydana geliyor. Gökgürültüsü, elektriksel boşalma ile Güneş yüzey sıcaklığının üç katına varan sıcaklık ile atmosferin ısıtılması sonucu şimşek kanalları boyunca oluşuyor. Bu şok dalgası, çevredeki açık havayı sıkıştırıyor ve ardından da şimşek kanallarından dışarı doğru yayılırken akustik dalgaya dönüşüyor.