Sosyal güvenlik kurumları ''tek çatı''da

Ankara (AA)- TBMM'de geçen hafta kabul edilen Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK'da görev yapan personel ile bu kurumların taşınır ve taşınmaz mal varlıkları, yeni kurulacak Sosyal Güvenlik Kurumu'na devredilecek.

Emekli Sandığı, kamu kuruluşlarında çalışan kamu personelinin ayrı sosyal güvenlik sandıklarında, farklı emekli mevzuatına tabi tutulmalarının yarattığı sakıncaların giderilmesi amacıyla Haziran 1949 tarihinde kabul edilen ve 1 Ocak 1950 tarihinde yürürlüğe giren 5434 sayılı yasa ile kuruldu.

Söz konusu kanun ile kamu kesiminde çalışan memurlar ile askeri personelin emekliliklerinde ve maluliyetlerinde kendilerinin, ölümleri halinde ise dul ve yetimlerinin sosyal güvenlikleri düzenlendi. Başlangıçta sadece memurlar ve askeri personelden sorumlu olan Emekli Sandığı'nın kapsamına daha sonra çeşitli kanunlar ile belediye başkanları, il daimi encümen üyeleri, milletvekilleri, askeri oğul öğrencileri ve bazı kuruluşlardaki sözleşmeliler de dahil edildi.

31 Aralık 2005 tarihi itibariyle Emekli Sandığı'ndan aylık alanların dağılımı şöyle: Emekli 1.070.273 Malul: 22.241 Vazife malulü: 9.308 Dul: 252.383 Yetim: 252.374
Toplam: 1.606.579 İstiklal savaşı gazisi: 2 Dulu: 1.175 Kore gazisi: 8.169 Dulu: 7.305 Vatani hizmet tertibinden aylık alanlar: 84 Dulu: 35 Yetimi: 132 Kıbrıs gazisi: 32.180 Dulu: 2.812 Madalya aylığı alanların toplamı: 51.894 65 yaş aylığı alanlar: 1.263.726

SSK
Türkiye'nin en büyük sosyal güvenlik kurumu olan Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), İşçi Sigortaları Kurumu adıyla 9 Temmuz 1945'te yürürlüğe giren 4792 sayılı kanun ile oluşturuldu. Bu kurumun adı, 1964'te Sosyal Sigortalar Kurumu olarak değiştirildi. Kurumun oluşturulmasındaki amaç, işçi kesiminin sosyal güvenliğinin
sağlanmasıydı. SSK'nın halen 81 sigorta il müdürlüğü, 19 sigorta müdürlüğü, 15 sigorta ödeme bürosu, 16 sağlık işleri il müdürlüğü, 1 huzurevi ve 6
kreş ve gündüz bakımevi bulunuyor. Kurum ayrıca, sağlık tesislerinin Sağlık Bakanlığı'na devre nedeniyle faaliyeti durdurulan 1 ilaç fabrikasına da sahip.
Kurumun, 28 Şubat 2006 itibariyle 17 bin 475 memur, 322 işçi ve 3 sözleşmeli olmak üzere toplam 17 bin 800 çalışanı bulunuyor. SSK kapsamındaki nüfusun dağılımı da şöyle: Zorunlu sigortalı: 6.671.645 Çıraklar: 258.530 İsteğe bağlı sigortalı: 246.175 Topluluk sigortalısı: 26.153 Tarım sigortalısı: 189.000 Toplam: 7.391.503
Emekli sayısı: 4.302.301 Aile bireyleri: 28.700.424 SSK kapsamındaki toplam nüfus: 40.394.228

BAĞ-KUR
'Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu" (BAĞ-KUR), esnaf, sanatkarlar ve bağımsız çalışan vatandaşların sosyal güvenliklerini sağlamak üzere 2 Eylül 1971'de çıkan ve 1 Ekim 1972'de yürürlüğe giren 1479 sayılı kanun ile kuruldu.Herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmayan köy ve mahalle muhtarları, isteğe bağlı olarak ev kadınları ile 2926 Sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre tarımsal faaliyette bulunanlar da Bağ-Kur kapsamında bulunuyor. Kurumun merkez teşkilatında 774, taşra teşkilatında ise 3 bin 921 personel görev yapıyor.
BAĞ-KUR'un sigortalı durumu ise şöyle: Aktif sigortalı: 3.362.192 Emekli: 973.136 Malul: 16.024 Ölen sigortalıların hak sahipleri: 621.759 Toplam: 1.610.919
BAĞ-KUR kapsamındaki nüfus: 16.042.148

Kara delik haline geldiler

Bu arada Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur son yıllarda Hazine için tam anlamıyla bir kara delik oldu. Hazine yardımı olmadan faaliyetlerini sürdüremeyen 3 sosyal
güvenlik kurumuna, son 5 yılda bütçeden aktarılan para 73 milyar 461 milyon YTL'ye ulaştı. Bir başka ifadeyle, yıllık ortalama dolar kurlarıyla, sosyal
güvenlik kuruluşlarının açıkları, 2001-2005 döneminde devlete 53 milyar 187 milyon 234 bin dolara mal oldu.

Sağlık harcamaları
Sosyal güvenlik kurumlarının harcamaları içinde sağlık giderleri de büyük yer tutuyor. Emekli Sandığı verilerine göre, kişi başına ortalama sağlık harcaması, kamu ve Emekli Sandığı'nda 363 dolar, SSK'da 172 dolar, Bağ-Kur'da ise 279 dolar düzeyinde bulunuyor. Emekli Sandığı'nın 2004 yılında 2 milyar 755 milyon YTL olan
sağlık harcaması, geçen yıl 2 milyar 917 milyon YTL'ye yükseldi.