"Sudan'ın sorunlarına içimizden köklü çözümler getireceğiz"

Sudan Askeri Geçiş Konseyi (AGK) Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu Hmidti, ülkesinin anayasal boşluğu kaldıramayacağını belirterek, "100 kişilik akiller komisyonu oluşturulması önerimiz var. Bir an önce teknokrat hükümeti kurulması için çabalıyoruz. Sudan'ın sorunlarına içimizden köklü çözümler getireceğiz." dedi.

Güney Kurdufan eyaletinde halka seslenen Hmidti, "Afrika Birliği'nin girişimini reddetmiyoruz. Müzakerelerde geç kalındı. Etiyopyalı ara bulucunun girişiminin detaylarını televizyondan öğrendim." diye konuştu.

Devlet Başkanlığı ve parlamentoda muhalefet ile eşit şekilde temsili kabul edeceklerini belirten Hmidti, "Sorunumuz geçici yasama meclisinde (parlamento). Meşruiyetini askeri konseyden almış ve seçilmemiş bir parlamentonun üyeleri nasıl kanun çıkarabilir?" ifadelerini kullandı.

Askeri Konseyin silahlı hareketlerle iletişim kurmak ve müzakereler için komite kurduğunu hatırlatan AGK Başkan Yardımcısı, vakit ve sayı belirtmeden silahlı hareketlere mensup tutukluların serbest bırakılmasını kabul ettiklerini açıkladı.

Hmidti, Güney Kurdufan eyaletinde barışın sağlanması için Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey’in (SPLM-N) Güney Kurdufan kanadının lideri Abdulaziz el-Hulu'ya özel temsilci gönderildiğini belirtti.

Hmidti, ülkede tek bir siyasi tutuklu bulunmadığını sözlerine ekledi.

İkiye bölünen SPLM-N'nin bir kanadını Güney Kurdufan'da Abdulaziz el-Hulu, diğer kanadını Mavi Nil'de Malik Akkar temsil ediyor.

AGK Başkanı Abdulfettah el-Burhan, ülkedeki silahlı hareketlerle müzakerelerde bulunacak Yüksek Komite kurulması için kararname çıkarmıştı.

Sudan haber ajansı SUNA'nın haberinde, AGK Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu Hmidti başkanlığında kurulacak Yüksek Komite'nin üyelerinin, AGK Sözcüsü ve Siyasi Komite Başkanı Şemseddin Kebbaşi İbrahim, Siyasi Komite Başkan Yardımcısı Yasir Abdurrahman Hasan ve Tümgeneral Usame el-Avad Muhammedin'den oluşacağı belirtilmişti.

Darfur bölgesinde "Adalet ve Eşitlik", "Sudan Kurtuluş Hareketi" ve "Sudan Halk Kurtuluş Ordusu" hareketleri, 2003 yılından bu yana hükümete karşı silahlı mücadele veriyor. Birleşmiş Milletler'in (BM) verilerine göre bu çatışmalarda yaklaşık 300 bin kişi hayatını kaybetti, 2,5 milyon kişi evsiz kaldı.

Güney Kurdufan ve Mavi Nil eyaletlerinde de 2011'den bu yana hükümet güçleri ile silahlı hareketler arasında çatışmalar yaşanıyor.

- "Müzakereler gecikti"

Konsey Sözcüsü Şemseddin Kebbaşi, dün yaptığı açıklamada, Etiyopya ve Afrika Birliği (AfB) temsilcilerinin ayrı çalışması ve aralarında uzlaşının sağlanamamasının askerle muhalefetin müzakere masasına dönmesini geciktirdiğini belirtmişti.

AGK üyesi Yasir el-Ata da askeri konseyin ÖDBG ile daha önceki anlaşmalarını tamamen iptal edebileceğini, zira aralarında yazılı ve imza altına alınmış anlaşma bulunmadığını dile getirerek, ÖDBG’nin parlamentoda yüzde 67’lik çoğunluğu istemesiyle ilgili, "Diyelim ki biz onay verdik, diğer siyasi güçler bu durumu kabul edecek mi?" ifadesini kullanmıştı.

Teklife göre Başkanlık Konseyi, 7 sivil ve 7 askerden oluşacak.

ÖDBG müzakere heyeti üyesi Et-Tıyb el-Abbas, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "İlkeler Bildirgesi" ismini taşıyan teklifin Başkanlık Konseyinin (egemenlik konseyi) 7 sivil ve 7 askerden oluşması ve üyelerin kendilerine sivil başkan seçmesini öngördüğünü ifade etmişti.

AGK Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu Hmidti, önceki dün AGK'nin, Sudan'ın kaosa sürüklenmesine engel olmak için ÖDBG ile anlaşmak istediğini açıklamıştı.

Hmidti, AGK'nin, ÖDBG'nin yasama konseyinde (parlamento) yüzde 67'lik sandalye sayısına ulaşmasını kabul etmeyeceğini açıklamıştı.

Ancak Etiyopya'nın teklifinin, AGK ile ÖDBG arasında daha önce varılan ve ÖDBG'nin yasama konseyinin yüzde 67'sine sahip olmasını ve geçiş hükümetini kurma görevini üstlenmesini öngören önceki anlaşmaları teyit ettiği belirtiliyor.

- Etiyopya ve Afrika Birliği'nin ara buluculuk çabaları

Sudan'da askerler ve muhalefet arasında ara buluculuk yapmak ve müzakerelerin yeniden başlaması için 7 Haziran'da Hartum'a gelen Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, ilk olarak AGK üyeleriyle Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda, ardından ülkesinin büyükelçiliğinde de muhalefet temsilcileriyle bir araya gelmişti.

Etiyopya'nın Sudan Özel Temsilcisi Mahmud Dirir ile Afrika Birliği Sudan Özel Temsilcisi Muhammed el-Hasan Veled Lebat’ın muhalefet ile asker arasındaki dolaylı müzakereleri yeniden başlatma çabaları sürüyor.

Sudan'da 19 Aralık 2018'de ekonomik kriz nedeniyle başlayan gösterilerin hızla rejim karşıtı eylemlere dönüşmesinin ardından ordu, 11 Nisan'da yönetime el koyduğunu açıklamış ve 30 yıllık Beşir dönemi sona ermişti.

Darbeden sonra Askeri Geçiş Konseyi ile muhalefet, askerlerin de yer alacağı geçiş sürecinin ardından demokratik seçimlerle sivil yönetime geçilmesi konusunda anlaşmış, devlet başkanlığı, parlamento ve kabinedeki temsil oranlarındaki ihtilaflar giderilememişti.

Sudan güvenlik güçleri, 3 Haziran Pazartesi sabahı başkent Hartum’daki ordu karargahı önünde 6 Nisan'dan bu yana sivil yönetime geçilmesi talebiyle nöbet tutan muhalif göstericileri gerçek mermi ve göz yaşartıcı gaz kullanarak dağıtmıştı. Bunun üzerine askerlerle muhalifler arasındaki müzakereler askıya alınmıştı.