Suriyeli muhalif lider Türkiye'de beklemede

John Simpson

BBC Muhabiri, Antakya

Albay Riyad el Esad'ın izini bulup onunla görüşmek, hiç de kolay bir iş değil.

Adları benzese de Albay Esad, Suriye lideri Beşar Esad'ı cumhurbaşkanlığından indirmek için mücadele ediyor.

Halihazırda, Antakya'ya 14 kilometre mesafedeki Apaydın'da bir mülteci kampında, sınırın hayli yakınında yaşıyor.

Ancak kamptan ayrılmasına izin verilmiyor, ziyaretçi de kabul edemiyor.

Aslında bu, özellikle kendi güvenliği için gerekli...

Türkiye, Albay Esad'ı geleceğin potansiyel olarak önemli bir ismi olarak görüyor ve başına bir şey gelmemesini sağlamaya kararlı.

Bu endişe, bir varsayımdan ibaret değil. Türkiye'nin korumasında olmaları, güvende oldukları anlamına gelmiyor. Bölgede yedi mülteci kampı var, çoğu Suriyeli de aylardır burada.

Kayıplara karışan albay ardından sıkı güvenlik

İki ay öncesine dek üst düzey bir diğer askeri yetkili olan Albay Harmuş, komşu bir kampta yaşıyordu. Bir gün alışveriş için yakınlardaki Altınözü kasabasına gitmek üzere kamptan ayrıldı ve kayıplara karıştı.

Suriyeli istihbaratçıların kendisini kaçırıp, sınırötesine geçirdikleri tahmini yaygın. Çok sayıda kişi Harmuş'un çoktan öldürüldüğünü düşünüyor.

Suriyeli mülteciler, buraya alışverişe gelmeye devam ediyorlar, ama şimdi daha ihtiyatlılar. Bazıları kameralara yüzlerini göstermek istemiyor. Hepsi Albay Harmuş'un ortadan kaybolmasından haberdar görünüyor.

Dolayısıyla Suriyeli isyancıların oluşturduğu 'Özgür Suriye Ordusu'nun lideri Albay Riyad el Esad ile temas kurmamız son derece zor.

Hiç bir Türk yetkili bize yardım etmek istemedi, hatta onun hakkında kamera önünde konuşmaktan bile kaçındılar.

O ve diğer firari askerlerin kaldığı kampı uzaktan görüntülerken, Türk ordusu tarafından gözaltına alındık. Bir yargıcın müdahalesi sayesinde serbest bırakıldık.

İnternetten bağlantı

Ancak Albay Esad, tahmin edileceği üzere konuşmaya istekli. Dolayısıyla sonunda internet, Albay Esad'la mülakat yapmak için tek seçenek oluyor.

Son dakikada, tuhaf bir şekilde yapıyoruz mülakatı. Dizüstü bilgisayar ile uydu sistemini karanlık çökerken bir tarlada kuruyor ve Skype ile bağlantı sağlıyoruz.

Suriyeli isyancı askerlerin önde gelen ismi, badem bıyıklarıyla bilgisayar ekranında beliriyor; serinkanlı bir şekilde adaşı Beşar Esad rejimine yönelttiği suçlamaları bir bir sıralıyor.

Suriye içinde durumdan rahatsız olan askerlerle neredeyse her saat görüştüğünü ve orada olup bitenleri net şekilde izlediğini, gelişmelerden haberdar olduğunu söylüyor.

''Herkesi temin ederiz ki, Cumhurbaşkanı Esad'ın işi bitti'' diyor: ''Suriye halkı, bu diktatörü devirmeye kararlı.''

Bu, tüm isyancılar için söylenmesi adetten olan bir söz: Tabii, her zaman gerçekleşmiyor- Arap Baharı sırasında bile...

Cumhurbaşkanı Esad'ı tanıyıp bilenler onun mülayim bir karaktere sahip olduğunu söylüyorlar. İktidara gelmeden önce göz doktoruydu ve doktorlardan aslında pek fazla diktatör çıkmıyor.

Orta Doğu'da olduğu gibi, Batı'da da Esad'ın kendisini başvurmaya mecbur gördüğü türden bir kasaplıktan aslında hoşnut olmadığı ve bir aşamada çıkış yolu arayacağı yönünde spekülasyonlar yapılıyor.

Albay Esad da, buna kesinlikle inanır görünüyor.

''Peki devrilecek mi'' diye sorduğumuzda, ''İnşallah, inşallah yakın zamanda'' diyor:

"Sistem içerden çürümüş durumda. Dışarıdan güçlü görünebilir, ama içeriden zayıf.''

Göreceğiz... Ancak bunun için önce daha hayli çatışma yaşanması, Albay Esad'ın güçlerinin çok daha büyümesi, şimdi olduğundan çok daha güçlü hale gelmesi gerekiyor...

Suriye sınırları içinde isyan halinde kaç asker bulunduğu bilinmiyor. Ancak Apaydın'daki kampta Albay'ın beraberinde en fazla 100 kadar saf değiştirmiş asker var. Bununla birlikte hemen her gün, askerler ikişerli üçerli gruplar halinde Türkiye sınırından geçmeye devam ediyor.

İç savaş istemiyorlar

Ancak hepsi de Esad rejimine karşı bir iç savaşa girmeye istekli diye bir şey yok.

Nitekim pek çoğu Suriye'yi daha fazla şiddet yaşamamak için terketmiş.

Bizim Albay Esad ile temas kurmaya çalışırken yaşadıklarımızın da gösterdiği gibi, muhalif safa geçen Suriyelilerin diledikleri gibi hareket etmesi pek o kadar kolay değil. Hele ki sınırdan geçip geri dönmeyi düşünüyorlarsa...

Yine de ordu içinde askerlerle, vatandaşlarına ateş açma emrini sindiremeyen arkadaşları arasında şiddet olayları yaşanmaya devam ediyor.

Suriye'de iç savaş başladı mı? Kimileri şimdiden başladığı görüşünde...

Benim izlenimim, Albay Esad'ın buna şimdilik pek katılmadığı.

Ancak ölenlerin sayısı 3.500'ü geçmişken, desteklemek zorunda bırakıldıkları baskıya tepki duyan askerlerin sayısı artarken, gelişmelerin bir iç savaşa döneceği vakit yakında gelebilir.

Riyad el Esad işte o zaman, bunda büyük bir rol oynamak isteyecektir.