BİZE ULAŞIN
Lastik fiyatları aldı başını gitti. Bu durumda ekonomik olması için farklı desen veya tek lastiğimizi farklı tercih ederek otomobilimize takabiliyoruz. Ya da yeni lastiklerimizi değiştirdik ve derin bir çukurda patlattık. Yarılan lastik yerine farklı marka veya desen lastik takıyoruz. Ancak bu işlem ne kadar güvenli? Arabada tek lastik değiştirilir mi? Farklı desen lastik kullanmanın dezavantajı nedir? Tüm bunları yazımızda tek tek inceleyeceğiz.
Durumu basitçe anlatmak gerekirse, iki ayağımıza da farklı tip ayakkabılar giyindiğimizi düşünebiliriz. Bu doğrultuda farklı zeminlerde iki ayağımızın yerden aldığı kuvvet farklı olacaktır. Arabada da bu durum aynıdır. Üç lastiğin bir desende, dördüncü lastiğin farklı desende olduğunu düşündüğümüzde, araç dört lastikten gücü aynı anda alamaz.
Lastik değişim işlemlerimizi genelde dördü üzerinden yaparız. Aynı diş ve desene sahip lastikler tercih ederiz. Lastiklerinizi tek tip ve zamanında değiştirmeniz sürüş güvenliği açısından faydalıdır. Ancak bazı durumlarda farklı tip lastikler ile yola devam etmek zorunda kalabilirsiniz. Örneğin, lastiğiniz patladı ve farklı desene sahip bir yedek lastik ile yolunuza devam etmeniz gerektiğinde hangi sorunlar sizi bekler. İşte tek lastik değiştirildiğinde ortaya çıkacak problemler.
Aynı ebat lastik seçseniz dahi, farklı marka lastiklerde ufak farklılıklar olabilir. 205/55 R16 ölçülerinde olan lastiği a marka tercih ettiniz. Yolda gidiyorsunuz ve lastiğiniz patladı b marka aynı ölçüde farklı lastik taktınız. Sonrasında yola çıktınız. Bir farklılık hissediyor musunuz? Kısa bir süre sonra bu fark kendini gösterecektir. Çünkü aynı boyutlu lastikler de olsa, farklı marka olduğu durumda sürüş dengesiz olabilir. Bu durum genel olarak yüksek hızlara çıkıldığında kendini gösterir. Günlük trafikte ve kısa seyahatlerde bu durumu hissetmeniz oldukça zordur. Bunun sebebi ise düşük hızlarda lastikte oluşan titreşimin oldukça az olması. Otoban hızlarında oluşan vibrasyon, daha net hissedilmektedir. Eğer ki lastik deseniniz de farklıysa işler daha da karışır. Sürüş dengesizliğinin bir diğer sebebi de desen farklılığıdır. Lastik deseninin farklı olduğu durumu düşünelim. Aracınızın sol ön lastiği farklı desende ve siz sağ yöne doğru sert bir şekilde viraja girdiniz. Sol ön lastiğin tutuşu diğer 3 lastikten çok farklı olacağı için dengesizliği net bir şekilde hissedeceksiniz.
Aquaplanning, aracın lastiklerinin yerde olan su birikintisi sebebi ile iletişiminin kesilmesiyle oluşan durumdur. Genelde lastiklerde, suların tahliye olabilmesi için boşluklar yer almaktadır. Bazen lastik bu boşluklardan tahliye olamayacak kadar derin su birikintileri ile karşı karşıya kalabilir. Burada farklı desen, marka ve diş derinliğine sahip bir lastiğin olduğunu düşündüğümüzde, lastik tutunma güçleri oldukça farklı olacaktır. Tek lastik değişiminden kaynaklı fark, sizi kazaya bile sevk edebilir. Dört lastiğiniz çok iyi durumda olabilir. Bunlar tutuşu mükemmel şekilde sağlayabilir ancak, tek lastik değişiminden kaynaklı en ufak fark bile sürüş dengesizliğine yol açacaktır. Aquaplaning sırasında aracınızın savrulma ihtimali lastiklerinizin durumuna göre doğru orantıda değişiklik gösterir. Ancak tek lastik değiştirmeden kaynaklanacak en ufak güç farklı, aracınızın sürüşünü dengesizleştirebilir.
Frenleme sırasında özellikle lastiklere büyük bir yük biner. Lastiklerinizin diş derinliği ve durumu frenlemenin sağlıklı olup olmayacağı ile ilgili doğrudan ilişkilidir. Standart bir araç hızın durumuna göre farklı metrajlarda durma işlemini gerçekleştirir. Bir örnek üzerinden gidersek; aracınızın lastiklerini değiştirdiniz ve standart bir frenleme ile 40 metrede durabildiniz. Öndeki tek bir lastiğiniz farklı olarak fren yaptığınızda fren mesafenizin uzadığını göreceksiniz. Tek lastik değişiminde şöyle bir sorun ile de karşı karşıya kalabilirsiniz. Frenleme sırasında iki ön lastik arasındaki tutunma farkından kaynaklı aracın ön tarafının farklı yöne gittiğini göreceksiniz.
ABS ve ESP sistemleri güvenli sürüşünüz için oldukça önemlidir. Bu sistemlerin sağlıklı çalışması daha da önemli bir konudur. Bu iki sistem de aracın sürüşü sırasında size yardımcı olur. İki sistem de frenle paralel çalıştığı için, lastiklerinizin durumu yeniden önem taşımaktadır. Bu sistemler farklı lastiklere farklı tepkiler verdiği için, tüm lastiklerinizin eşit durumda olması oldukça önemlidir.
ABS sistemini üzerinden örnek ile devam edersek, bu sistem lastiğinizi kilitlemeden engelden kaçmanız için direksiyon kabiliyetini size sağlar. Ön iki lastiğinizin farklı olduğunu düşünelim, ani fren yaptınız ve farklı desene veya diş kalınlığına sahip olan lastik kızaklama pozisyonuna geçecektir. Tek lastik değişiminden kaynaklı, aracın ön tarafında farklı güç dağılımları olur. Bu durum aracın dengesiz bir pozisyonda kalmasına neden olur.
ESP sistemi üzerinden düşünürsek, viraja girdiniz ve arka iki lastiğinizin farklı olduğu aklınızdan çıktı. Kayma, deseni farklı veya diş derinliği az olan lastikte anında gerçekleşecektir. Ancak diğer lastik daha iyi tuttuğu için ESP sistemi yeteri kadar müdahale gerçekleştirmeyebilir. Bu durumda viraj içinde savrulabilir, kaza yapabilirsiniz.
• Tek lastik değişiminde aynı marka, desen ve diş derinliğinde lastik tercih etmeliyiz
• Aracımızdaki tek lastik eskidiyse, aynı özelliklerde aynı marka lastik ile değişim gerçekleştirmeliyiz.
• Aynı lastik bulamazsanız, lastiğin deforme olduğu aksın üzerindeki iki tekerinde lastiğini değiştirmeniz gerekir.
Tek lastik değiştirmektense, dört lastiğin aynı olması daha sağlıklıdır. Çünkü tüm lastiklerdeki güç dağılımı ve tutunma aynı olacaktır. Böylelikle hem virajlarda, hem de fren yaparken dengesiz bir tepki ile karşı karşıya gelmeyeceksiniz. Güvenlik sistemleriniz, beklediğinizden farklı tepkiler vermeyecek.
AYNI AKSTA FARKLI LASTİK OLMASI SÜRÜŞÜNÜZÜ ETKİLER Mİ?
Bu başlığa direk cevabımız evet. Çünkü aynı aksta farklı lastik olması, tek lastik değişimi ile aynı sorunları doğuracaktır. Tutunmada farklılık ve güvenli sürüş tehdit altında olacaktır.
