HABER

Bize Ulaşın BİZE ULAŞIN

TL'den sıfır atmanın yararı çok

ANKARA (İHA) - Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Zafer Çağlayan, paradan altı sıfır atılmasının Türkiye'nin modern ekomiye geçişi için gerekli olduğunu belirterek, "Paramızdan altı sıfırın atılması yoluyla uygulanacak para operasyonu yöntemi, Türkiye açısından birçok anlamda avantajlı gözükmektedir" dedi.

Para operasyonunu TL için bir 'şartlı tahliye yasası' şeklinde değerlendirdiklerini ifade eden Çağlayan, eğer istikrar politikaları ciddiyetle sürdürülmezse Yeni Türk Lirası'nın yine bol sıfırlı olarak cezasını çekmeye kaldığı yerden devam edeceğini söyledi. Çağlayan, ASO olarak konuya ilişkin bir anket yaptıklarını ve anketin sonuçlarına göre halkın büyük bölümünün paradan altı sıfır atılmasına olumlu baktığını bildirdi.

Çağlayan, ASO'da 'Yeni Türk Lirası'na Geçiş' konulu bir basın toplantısı düzenledi. Bu konuda yaptıkları bir anketten yola çıkarak Yeni Türk Lirası'na (YTL) geçişle ilgili beklentiler ve sorunlara ilişkin değerlendirmeler yapan Çağlayan, önerilerini de sıraladı. 2005 yılının başında Türkiye'nin para biriminin, YTL ve alt biriminin de Yeni Kuruş olacağını hatırlatan Çağlayan, para operasyonunun devletin birçok birimine, sanayicilere, işadamlarına, basına ve halka önemli görevler ve sorumluluklar getirdiğini söyledi. Çağlayan, ASO olarak bu konuda üzerlerine düşen görevi yerine getirmek, para operasyonunun, kamuoyuna tanıtılması ve operasyon sırasında karşılaşılabilecek sorunlar konusunda hem vatandaşları, işadamlarını, sanayicileri aydınlatmak hem de uyarmak ve operasyonun başarıyla sonuçlanmasına katkıda bulunmak için bir çalışma hazırladıklarını ifade etti. Konuşmasında para operasyonu ile ilgili espride yapan Çağlayan, "Ben 6 sıfır atılması kararını desteklerken ve bu çalışmayı yapmaya karar verirken, bir Galatasaray'lı olarak tarihteki tüm 6-0'ların silineceğini zannetmiştim. Bu konuda görüşlerine başvurduğumuz bazı taraftarlar biz her zaman 6-0 atarız diyerek bu görüşüme destek vermişlerdi. Ama gelin görün ki ne yazık ki çıkan yasada böyle bir hüküm bulunmamaktadır. Sanıyorum 6-0 silininince başkalarının 5-0'lar da silinsin diyeceğinden çekinmişlerdir. 31 Aralık'ta trilyoner olarak uykuya dalanlar sabah milyoner olarak uyanacaklar. TV yarışma programcıları, şimdiden hazırlığa başlayıp 'Kim 500 Bin Lira İster?" programının hazırlıklarına başlasalar iyi ederler. Bu değişikliği yapmayı unuturlarsa ilk programda verecek ödül parasını bulamayabilirler. Bizden uyarması" dedi.

ASO olarak, bu para operasyonunu çok önemsediklerini ifade eden Çağlayan, "Para operasyonunu biz, TL için bir "şartlı tahliye yasası" gibi değerlendiriyoruz. TL, yanlış ekonomik politikaların kurbanı olarak çok sıfırlı bir itibarsızlığa mahkum olmuştu. Şimdi Türk parasına yeni bir kimlik yeni bir ad verilmektedir. Eğer eski hatalar tekrarlanmaz ve istikrar politikalarına sadık kalınırsa YTL itibarlı biçimde özgürce dolaşabilecek, hatta üç yıl sonra eski adına kavuşabilecektir. Eğer istikrar politikaları ciddiyetle sürdürülmezse YTL, yine bol sıfırlı olarak cezasını çekmeye, kaldığı yerden devam edecektir. YTL'nin böyle bir duruma düşmesinden en çok etkilenecek olanların başında biz sanayiciler geliyoruz" şeklinde konuştu.

Türk ekonomisinin 1970'li yılların başından beri dışarıda ve içeride meydana gelen değişikliklere karşı alınması gereken yapısal tedbirler alınmadığı için bir enflasyon sürecine mahkum edildiğini söyleyen Çağlayan, yüksek enflasyonun ekonomik istikrarsızlığa, ekonomik istikrarsızlığın da siyasi istikrarsızlığa yol açtığını ve doğal olarak kararlı ve uzun vadeli anti-enflasyonist politikaların uygulanmasının bir türlü mümkün olmadığını dile getirdi. Ancak Türkiye'nin gerek siyasi gerek ekonomik etkenler nedeniyle, yakın tarihinde ilk kez enflasyonu yenecek konuma geldiğine işaret eden Çağlayan, bunun hükümette ve Merkez Bankası'nda yeni para birimine geçişin ön koşullarının sağlanmış olduğu görüşünün benimsenmesine yol açtığını kaydetti. "Paramızdan altı sıfırın atılması yoluyla uygulanacak para operasyonu yöntemi, Türkiye açısından birçok anlamda avantajlı gözükmektedir" diyen Çağlayan, bunun, benzer operasyon yapan başka ülkelerin deneyimlerine bakıldığında daha açık bir biçimde görebildiğini söyledi. Diğer ülkelerdeki uygulamalardan önnek veren Çağlayan, Almanya'nın 1923 yılında parasından 12 sıfır attığını hatırlattı.

Türkiye'nin dünyada en çok sıfırı bulunan para küpürüne sahip olduğuna işaret eden Çağlayan, sıfır atma operasyonuna Türk halkının olumlu baktığını ifade edererek şöyle konuştu: "Giderek daha az belirgin olarak banknotlarda yer alan sıfırlar nedeniyle, vatandaş açısından sıfır atma operasyonu zaten gerçekleşmiş durumdadır. Birçok satıcı, etiketlerde, zaten uygun bulduğu oranda sıfırları silmiş veya 'milyar', 'milyon' ibareleri ile kısaltmış durumdadır. Ücretliler, bodroların başına eklenen ifadeler ile en azından kafalarında üç sıfırı silmiş, menülerin çoğu sıfırlardan arındırılmıştır. Hepimizin yakından bildiği gibi aslında gerçek hayatta hemen hemen tüm işlemlerde pratik olarak yapılan bu tür uygulamalar, YTL uygulaması ile sadece 'resmiyet'e dönüşecektir. Dolayısı ile para operasyonu sürecinde ortaya çıkacak maliyetlerin en aza indirilmesi için bir ekonomide bulunması gereken yeni paraya olan uyum gücü ve hızı, halihazırda büyük ölçüde Türk ekonomisinde mevcut durumdadır".

Konuşmasında anketin sonuçlarını da değerlendiren Çağlayan, vatandaşların 77'sinin '2005 yılında TL'den 6 sıfır atılması ve YTL'ye geçiş kararını nasıl karşılıyorsunuz' sorusuna 'çok olumlu' yanıtı verdieasını bulamayabilirler. Bizdeğini söyledi. Vatandaşların yüzde 70'inin YTL'ye geçiş zamanlamasını yerindi bulduğunu belirten Çağlayan, 'TL'den altı sıfır atılması ve YTL'ye geçiş, iş hayatı ve günlük parasal işlemlerinizi nasıl etkiler?' sorusuna verilen yanıtların ise Türk halkının, YTL uygulaması ile birtakım zorluklar yaşanacağına dair kaygılarının olduğunu ortaya koyduğu ifade etti. 'TL'den altı sıfır atılması ve YTL'ye geçiş yerine sağlam bir yabancı paraya (Euro veya ABD Doları) geçmek fikrine nasıl bakıyorsunuz?' şeklindeki soruya verilen yanıtların ise, TL yerine yabancı bir para birimine şiddetle karşı çıkıldığını gösterdiğini kaydeden Çağlayan, "Bu anlamda halkın yüzde 88'lik bir kısmı, böyle bir uygulamayı onur kırıcı ve gereksiz bulmakta, herşeye rağmen ulusal paranın başka bir parayla ikamesini kesin olarak istememektedir" dedi.

YTL uygulamasının bu bakımdan akılcı ve isabetli olduğunu savunan Çağlayan, vatandaşların yüzde 51'inin YTL'ye geçişin enflasyonunu yükselteceğini düşündüğünü kaydetti. YTL'ye geçişin vatandaşlar üzerindeki etkisine ilişkin bir soruya, ankete katılanların yüzde 68'in toplumun genelinin YTL'yi kısa sürede benimseyeceğini, çünkü bol sıfırlı rakamların bezginlik getirdiğini düşündüğünü belirten Çağlayan, YTL'ye geçisin faydalarını şöyle sıraladı:

"YTL uygulaması ile, ulusal paramızın saygınlığının sağlanması, kayıt ve tüm işlemlerde sadelik ve işlerlik, bankacılık işlemlerinde rahatlık ve banknot üretim maliyetlerindeki azalma olarak özetlenen maddi ve teknik faydalar ortaya çıkacaktır. Para operasyon gerekçelerine, mevcut durumda para yanılgısının yarattığı hesap yapamama ve psikolojik açıdan ulusal paradan kaçışın yol açtığı sıkıntıları da eklemek mümkündür. Hesap yapmayı kolaylaştırmak, bol sıfırlı rakamların yarattığı para yanılgısını gidermek ve dolayısı ile tüketici harcamalarını disipline etmek gibi faydalar da bu anlamda hiç küçümsenmemelidir. Bu bakımdan parasal yanılgılar nedeniyle uzun vadeli hiçbir hasabın yapılamadığı, keyfi ve günlük bir ekonomiden, enflasyon beklentilerinin kırıldığı, kurumsallaşmış, bilinçli ve standartları belirli modern bir ekonomiye geçişte, YTL operayonu gerekli bir uygulama olacaktır".

Paradan altı sıfır atılması yöntemi ile bol sıfırlı banknotların ve fiyatların oluşturduğu birçok sıkıntının göreli olarak az bir maliyet ile giderilebileceğini ifade eden Çağlayan, geçişin iyi uygulanmadığı taktirde ortaya çıkacak maliyetler konusunda da uyarılarda bulundu. Bu maliyetleri, genel ekonomik maliyetler 'enflasyon-fiyat yuvarlamaları', halkın katlanacağı maliyetler 'zaman maliyetleri', işletmelerin katlanacağı maliyetler 'menü maliyetleri' olarak üç temel başlık altında sıraladı. YTL'ye geçişin en az maliyetle yapılması konusunda başta Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası olmak üzere birçok kamu kurum ve kuruluşunun yanısıra kendilerine de görev düştüğünü kaydeden Çağlayan, ASO olarak bu anketi her ay yenileyeceklerini söyledi. ASO üyelerinin YTL'ye geçiş konusundaki sorularını cevaplamak üzere ücretsiz bir 'YTL Danışma Hattı' kurduklarını, başta üyeler olmak üzere isteyen herkesin 0800 314 33 03'ü arayarak bilgi alabileceğini söyledi. Maliye Bakanlığı'nın YTL uygulaması fırsat bilerek vergi matrahlarında da ilave vergi yükü getirecek bir vergi yuvarlaması yapmamasını isteyen Çağlayan, madeni para basımında bazı sorunlar yaşanacağı uyarısında da bulundu.

Konuşmasının sonuda genel bir değerlendirme yapan Çağlayan, şöyle konuştu: "Tüm maliyetlere ve uygulamada ortaya çıkabilecek birçok olumsuzluğa rağmen YTL uygulaması, enflasyonist sürecin kırılmasında ve fiyat istikrarının sağlanmasında para politikası, maliye politikası ve gelirler politikasının başarı ile kullanıldığı bir sürece yardımcı olabilecektir. Böyle bir para operasyonu, ulusal paramıza hakettiği uluslarası saygınlığı kazandırması, ortaya çıkacak olumlu psikolojik etki ile para talebini istikrara kavuşturması, ulusal paradan kaçış durdurması ve hesap yapmayı kolaylaştıracak olması nedeniyle olumlu bir uygulama olacaktır. TL, günümüz itibarıyla emisyon-enflasyon sarmalı dolayısı ile oldukça aşınmış, alım gücü ve değer saklama ünitesi olarak özelliğini tamamen yitirmiş konumdadır. Herşeye rağmen para operasyonunun başarıya ulaşmasının önkoşulu, uygulanmakta olan istikrar tedbirlerinden ve enflasyonla mücadeleden taviz verilmemesidir. Benzer operasyon yapan ancak birkaç yıl sonra bol sıfırlı paralara geri dönen ülke deneyimleri, para operasyonunun ancak istikrar politikalarına devam edildiği durumlarda başarılı olduğunu göstermektedir.

Operasyonun başarılı olmasının ikinci koşulu ise, toplumsal desteğin sağlanmasıdır. Bunun için Merkez Bankası'nın YTL'yle ilgili promosyon çalışmalarını Türkiye'nin en ücra köşelerine kadar götürecek sık ve sürekli bir promosyon çalışması yürütmesidir".
Çağlayan, bir soru üzerine ise YTL'ye geçişin enflasyonu arttırıcı bir etksi olmayacağını sözlerine ekledi.

Yerel Seçim 2024


En Çok Aranan Haberler