Türk basketbolunda, birçok "ilk"ler ve ilginç rekorlar bulunuyor. Türk basketbol tarihinin en önemli yıldızlarından Erman Kunter, 153 sayı ile bir maçta en fazla sayı atan oyuncu oldu. Kunter, 1988 yılında Fenerbahçe formasıyla Hilalspor karşısında 153 sayı atarak rekor kırarken, ilk yarıda attığı 81 sayıyla, bir devrede en fazla sayı üreten basketbolcu olarak da tarihe geçti.
BUDANUR'UN REKORU
Beşiktaşlı Hüdai Budanur da kırılması güç bir rekoru elinde bulunduruyor. 1957 yılında İstanbul Spor ve Sergi Sarayı'nda yapılan İstanbul Ligi maçında Beşiktaş, İstanbul Karagücü'nü 110-56 yenerken, Budanur, siyah-beyazlıların 110 sayısını da tek başına attı.
NBA'DEKİ İLK TÜRK MİRSAD
Mirsad Türkcan, ABD Profesyonel Basketbol Ligi'nde (NBA) oynayan ilk Türk basketbolcusu olarak tarihe geçti. 1998 yılında ilk kez Houston Rockets'e transfer olan Mirsad, NBA'de fazla oynama şansı bulamadı. Mirsad'ın ardından 7 sezon önce Hidayet Türkoğlu da NBA takımlarından Sacramento Kings tarafından seçildi. Mirsad'dan daha başarılı bir performans sergileyen Hidayet, NBA'de en fazla oynayan Türk oyuncu durumunda bulunuyor.
NBA'DE İLK ŞAMPİYONLUK YAŞAYAN OYUNCU MEHMET OKUR
2003-2004 sezonunda Detroit Pistons'ta şampiyonluk sevincine ulaşan milli basketbolcu Mehmet Okur ise NBA'de şampiyonluk yaşayan ilk Türk oyuncu oldu. Mehmet, ayrıca Utah Jazz ile 6 yıllık 50 milyon dolara sözleşme imzalayarak, tarihte en fazla ücrete imza atan Türk oyuncu oldu.
Mehmet Okur, geçen sezon NBA All-Star kadrosuna son anda dahil edildi. Batı Konferansı'nda daha önce All-Star'a seçilen ancak sakatlığı nedeniyle oynayamayan Allen Iverson'un yerine kadroya giren Mehmet, NBA tarihinde All-Star maçına çıkan ilk Türk sporcu olarak tarihe geçti. Las Vegas'taki Thomas Mack Arena'da 18 Şubat 2007'de yapılan All-Star'da, Mehmet maçta yer aldığı 14 dakika 43 saniyede 4 sayı attı, 2 ribaunt aldı ve 1 de asist yaptı.
İLK AVRUPALI GRANİT
Avrupa'ya transfer olan ilk Türk basketbolcu ise Yalçın Granit oldu. Granit, Fransa'nın Racing Paris takımında oynamıştı.
Fenerbahçe'den 7 sezon önce Yunanistan'ın AEK Atina takımına giden İbrahim Kutluay ise ilk kez bir Yunan takımına transfer olan Türk oyuncu olmuştu. 2001-2002 sezonunda Panathinaikos ile Avrupa Ligi şampiyonluğuna ulaşan İbrahim, bu kupayı kaldıran ilk Türk basketbolcu oldu.
Panathinaikos, Avrupa Ligi finalini Hüseyin Beşok'un takımı Maccabi Elite Tel Aviv ile oynarken, ilk kez 2 Türk basketbolcu Avrupa Ligi finalinde karşı karşıya geldi.
AVRUPA'DAKİ İLK TÜRK ANTRENÖR ATAMAN
Avrupa'da profesyonel liglerde bir takım çalıştıran ilk antrenör ise Ergin Ataman oldu. 2001-2002 sezonunda İtalya'nın Montepaschi Siena takımını çalıştıran ve takımına ilk sezonunda Avrupa Raimundo Saporta Kupası'nı kazandıran Ataman, bu kupayı kaldıran ilk ve tek Türk antrenör olarak tarihte yerini aldı.
EFES PİLSEN'İN İLKLERİ
Efes Pilsen, 1996 yılında Avrupa Radivoj Koraç Kupası'nı müzesine götürerek, ilk kez bu spor dalında Avrupa kupası kazanan Türk takımı oldu. Lacivert-beyazlılar, Avrupa kupalarında finale çıkan ilk takım olma özelliğini de taşıyor. 1993 yılında da Avrupa Kulüpler Kupası'nda final oynayan Efes Pilsen, Torino'da Yunan rakibi Aris'e 50-48 yenilmişti. Efes Pilsen, 1999-2000 sezonunda da Avrupa Ligi'nde "Dörtlü Final"e kalıp, Avrupa üçüncüsü olarak bir ilke daha imza attı.
NBA TAKIMIYLA MAÇ YAPAN İLK VE TEK TÜRK TAKIMI EFES PİLSEN Bir NBA takımıyla maç yapan ilk ve tek Türk takımı Efes Pilsen oldu. NBA'in davetlisi olarak geçen yıl ABD'ye giden lacivert-beyazlılar, 11 Ekim 2006'da Denver Nuggets ile yaptığı hazırlık maçıyla, bir NBA takımıyla karşılaşan ilk Türk ekibi oldu. Efes Pilsen, NBA'deki ikinci hazırlık maçında 13 Ekim 2006'da Golden State Warriors ile oynadı.
TÜRKİYE'DE MAÇ YAPAN İLK NBA TAKIMI MİNNESOTA TİMBERWOLVES
NBA ile Avrupa Basketbol Ligleri Birliği'nin (ULEB) yaptığı anlaşma gereği İstanbul'a gelen NBA takımlarından Minnesota Timberwolves, 6 Ekim 2007'de Efes Pilsen ile özel bir maç yaptı.
EA Sports'un organizasyonu "NBA Europe Live Tour 2007" kapsamında çeşitli etkinliklerde bulunmak üzere İstanbul'a gelen ve burada yeni sezon hazırlıklarını sürdüren Minnesota Timberwolves'ın, Efes Pilsen ile yaptığı maçla ilk kez bir NBA takımı Türkiye'de maç oynadı.
Efes Pilsen de Türkiye'de bir NBA takımıyla karşılaşan ilk Türk takımı unvanı aldı.
RECEP ANKARALI DA TARİHE GEÇTİ
Efes Pilsen ile Minnesota Timberwolves arasındaki karşılaşmada görev yapan Türk hakem Recep Ankaralı da tarihe geçti. Recep Ankaralı, bir NBA takımının maçında görev yapan ilk Türk hakem oldu. Karşılaşmada ABD'den gelen NBA hakemleri Jack Nies ve Luis Grillo, Recep Ankaralı ile birlikte karşılaşmayı yönetti.
DİĞER "İLK" VE REKORLAR
- Türkiye ilk kez 1949 yılında Kahire'deki Avrupa Şampiyonası'na katıldı.
- 1951 yılında 7. Avrupa Şampiyonası'nda Türk hakem İzzettin Somer, Avrupa Şampiyonası finalini yöneterek, bu alanda bir ilke imza attı.
- 1959 yılında Türkiye tarihinde ilk kez Avrupa Şampiyonası'na ev sahipliği yaptı.
- 1961 yılında Galatasaray, Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası ilk turunda, Yunanistan'ın Pire Olympiakos takımını 2 maçta da yenerek, Avrupa kupalarında tur atlayan ilk Türk takımı oldu.
- 1980 yılında Eczacıbaşı Erkek Basketbol Takımı, Avrupa Kupa Galipleri Kupası'nda çeyrek finale yükselen ilk Türk takımı oldu.
- 1981 yılında Avrupa Karması'na seçilen ilk Türk oyuncu Efe Aydan.
- ABD'de Evansville Üniversitesi takımıyla NCAA play-off'larında oynayan ilk Türk oyuncu Emir Turam.
- Uluslararası alanda ilk resmi maç ise Şili ile 7 Ağustos 1936'da oynandı. Berlin Olimpiyatları'nda yapılan maçı Türkiye 30-16 yitirdi.
- 1956 yılında yapılan ilk gençler Türkiye birinciliğini Fenerbahçe kazandı.
- Türkiye, Sofya'da 1960 yılında yapılan Balkan Şampiyonası'na ilk kez katıldı. Türkiye, 1981 yılında Balkan Şampiyonu oldu.
- 259 kez milli formayı giyen Efe Aydan, en fazla milli olan oyuncu.
- Levent Topsakal, Türkiye-İrlanda yıldız milli maçında 78 sayı atarak, milli formayla bir maçta en çok sayı atan oyuncu unvanını aldı.
- 32. Avrupa Erkekler Basketbol Şampiyonası'nda (A) Milli Takım ilk kez Avrupa ikincisi oldu.
- (A) Milli Takım, 2002 yılında ilk kez Dünya Şampiyonası'nda mücadele etti ve 9. oldu.
- 2001-2002 sezonunda CSKA Moskova takımında forma giyen Mirsad Türkcan, Avrupa Ligi normal sezonunda en değerli oyuncu (MVP) seçilen ilk Türk basketbolcu oldu.