Türkiye'ye "Ayı Yönetim Planı" gerek

ANKARA (ANKA) – Çevre Bakanlığı'nın, korumakla görevli olduğu ayılara, Artvin, Kastamonu ve Karabük'te "insanlara ve mal-mülke saldırdığı" gerekçesiyle, vur izni çıkarması olayının benzeri kısa bir süre önce Romanya ve Almanya'da yaşanmış, konu Avrupa Parlamentosu'nda tartışılmış, ülkelerde bir "Ayı Yönetim Planı" uygulanmasının önemi vurgulanmıştı. BBC'nin Romanya'daki ayı katliamıyla ilgili hazırladığı belgeselde ise AB Komiseri Günter Verheugen'in, "Romanya AB'ye girerse, ayı avı biter" sözlerine yer verilmişti. Aynı belgeselde bir çobanın bizdeki Çevre Bakanlığı gerekçesini adeta yalanlar şekilde "Ayıların insanlara saldırdığı şüpheli" ifadesi yer almıştı.

Çevre Bakanlığı'nın aç kaldıkları için köylere inen ayı varlığını (Ursus arctos-boz ayı) azaltmak için çıkardığı izinle ilgili tartışmalar sürüyor. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Av ve Yaban Hayatı Daire Başkanı Yaşar Türkleş, Artvin, Kastamonu ve Karabük'te ayılara avlama izni için birkaç gün önce Milliyet gazetesine "Yaban hayvanları içinde 'fırsatçı' diye tabir ettiğimiz türler var. Bunlar, insanların malını yağmalıyor ve canına kastediyor. Bakanlık olarak, sayıca az ve korumada olan türler içinden insanlara zarar veren hayvanların öldürülmesinden yanayız. Yağmacı 3 ayı vuruldu, diğerlerinin peşindeyiz. Bu hayvanların alandan çekilmesi lazım. Hayvanı uyuşturarak götürme şansımız yok ama ondan kurtulmak lazım. Bir insan mı ölecek yoksa başka bir canlı mı? Hangisi tercih edilebilir?" açıklamasını yapmıştı.

-BİLİMADAMLARI VE ÇOBANLAR "AYI İNSANDAN KORKAR" DİYOR-
Türkiye'de şimdi yaşanan tartışmanın benzeri Romanya'da birkaç yıl önce Karpatlar'da yaşıyan boz ayılarla ilgili yaşanmıştı. BBC'nin bu olayla ilgili "The Carnivore Trail" adlı belgesel programında ise Türkiye'deki ayı katliamıyla benzerliği açısından dikkati çeken şu pasajlar yer almıştı:

"-Romanya'nın boz ayıları Karpat dağlarından artan sayılarla iniyor ve yöredeki köylere yiyecek bulma amacıyla baskın yapıyor. Gece boyunca yiyecek bulmak için 20 kilometre yürüyen ayıların çöp tenekelerini düzenli olarak devirdikleri ve tepelerdeki varoşlara kaçtıkları görülüyor.

-Ayılar çöplerle beslenebilen ve her şeyi yiyebilen hayvanlar bu nedenle Romenlerin attıklarıyla rahat bir hayat sürebilir. Ancak burada tükenecekleri korkusu var. Romanya Avrupa'da ayıların avlanmasına izin verilen az sayıda ülkeden biri.

-Av turizmi Romen Karpat dağlarında büyük bir iş haline geldi. Çünkü burası Rusya'dan sonra Avrupa'da büyük miktarda ayı, kurt ve vaşağın bulunabileceği son yer.
-Romen çevre örgütleri başbakana, ayı sayısının 6 bin 300'den 2 bin 500'e düştüğüne, av turizminin türleri tehlikeye düşürdüğüne ilişkin rapor gönderdi. Ancak aynı ayı birkaç kişi tarafından görülebildiği için ikinci rakam fazla olabilir.

-Avrupa Birliği Romen çevre örgütlerine şu yanıtı verdi: Üye ülkeler AB'yi ilgilendiren flora, fauna ve yaşam alanları içi uygun koruma statüsünü sağlamakla yükümlüdür.

-AB Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Günter Verheugen ise, ‘Eğer Romanya beklediği gibi AB'ye katılırsa, AB yasaları ayı avını yasaklar' dedi.

-Romen hükümeti aç ayıların çiftlik hayvanları için ciddi tehdit oluşturduğunu belirtti. Belgesele konuşan bir Romen çoban ise, ayılar tarafından bir yılda öldürülen koyun sayısının ‘bir avuç' olduğunu söyledi.

-Ayı avı yasaklansa bile kaçak avcı tehlikesi sürecek. Ayılar tarafından saldırıya uğradıklarını belirten bazı kaçak avcılar kendilerini savunduklarını ve ayıları öldürdüklerini belirtiyor. Fakat ayı davranışları üzerine yapılan ve onların insandan korktuklarını gösteren araştırmalar bunun mümkün olamayacağını ortaya koyuyor.

-Bir çoban ise belgesele şöyle konuştu: Geçenlerde adamın biri ormanda bir ayının saldırısına uğramıştı, fakat hikayesinde şüphe uyandıran şeyler vardı. Adam ne olduğunu, saldırının nerede olduğunu açıklamayı reddetti. Bu adam bir kaçakçı olabilir. Ayılar insanlardan korkar, kışkırtılmadıkça saldırmazlar. (2.3.2004 BBC News, Science/Nature)"

-AB AYILARI KORUMAK İÇİN 14 MİLYON EURO HARCADI-
Ayıların korunmasına ve avlanmalarının engellenmesine ilişkin çabalar Avrupa'nın gündeminde de yer alıyor. Türkiye'de bizzat çevreyi korumakla görevli olan bakanlık ayıların avlanması için izin çıkarırken AB'nin, ayıların korunması için 15 yılda 14 milyon euro harcadığı ortaya çıktı. Bu yılın Eylül ayında AB bütçesi görüşmeleri sırasında Avrupa Parlamentosu'nda bir soruya verilen yanıta göre söz konusu harcama, 23 projeye yapıldı.

-RUSYA'DA KIŞ UYKUSUNDA VURUYORLAR–
Avrupa Parlamentosu Üyesi Robert Evans kasım ayı başında verdiği bir soru önergesinde Rusya'da boz ayıların kış uykusu sırasında av turizmine çıkanlar tarafından katledildiklerini, yavrularının ölüme terk edildiğini, köylülere ev hayvanı olarak ya da seyyar hayvanat bahçeleriyle sirklere verildiğini gündeme getirdi. Bu önergeye yakında AB Komisyonu tarafından yanıt verilecek.

-"AYI YÖNETİM PLANI"–
Avrupa ve Türkiye'de boz ayılarla sokak hayvanı katliamı yakın geçmişte AP'de iki soru önergesinin daha konusu olmuştu. Soru önergelerindeki iddialar ve AB Komisyonu tarafından verilen yanıtlar özetle şöyle:
-Hiltrud Breyer'in "AB'nin boz ayılarla ilgili koruma önlemleri" başlıklı önergesi:
Bavyera'ya bir vahşi ayının geri dönüşü ve yabani olarak yaşaması Bavyera hükümeti tarafından engellenmiş ve ayı vurulmuştur. Bu, hayvanı yerleşim yerlerine gelmekten caydırmak ve yakalayıp tekrar doğal ortamına bırakmak için yeterli çaba gösterilmeden yapılmıştır. Ayı, Avusturya ve İtalya'da iki yıl rahatsız edilmeden dolaşmıştı. Boz ayı, fauna ve flora ve doğal yerleşim alanlarının korunmasıyla ilgili 92/43/EEC sayılı AB Konseyi Direktifi tarafından sıkı biçimde koruma altına alınmıştır.
1. Komisyon, boz ayının vurulmasının Konsey Direktifi'ne aykırı olduğu görüşünde değil midir?
2. Komisyon Bavyera hükümetinin sözü edilen boz ayının vurulabileceğine ilişkin kararı ve bu kararın nedenleri konusunda bilgilendirilmiş midir, karar adil midir?
3. Komisyon bu olay konusunda Konsey Direktifi'yle uyum sağlanması açısından Bavyera ve Almanya ile karşılıklı görüşmeyi düşünüyor mu?
AB Komisyonu'nun Çevre Koruma'dan Sorumlu Üyesi Stavros Dimas'ın yanıtı:
Boz ayılar (Ursus arctos) AB Konseyi Yerleşim Alanları Direktifi'ne göre genel koruma altındadır.
Ayılar Bavyera'da 170 yıldır yoktur. Bu yüzden vahşi bir boz ayı Bavyera'da yaşamaya başladığında bir ‘yönetim planı' söz konusu değildi. Ancak uzmanlar acilen Avusturya'da uygulanan ‘ayı yönetim planı'nı devreye soktular. Bu tür planlarda hep gözetildiği gibi amaç, insanlarla hayvanların bir arada ve sürdürülebilir bir yaşam sürmelerini sağlamaktır. Plana göre Bavyera'ya giren ayı çif