Uluslararası taşımada "rüşvet yüksek"

ANKARA (ANKA) - İhracatta 100 milyar dolar eşiğini aşan Türkiye, Dünya Bankası'nın yeni Lojistik Performans Endeksi'nde 150 ülke arasında 34'üncü oldu. "Türkiye'de lojistikte rüşvet talebi yüksek ya da çok yüksek" diyen sektör temsilcilerinin oranı yüzde 20 olurken "Gümrük belgelerinin alınması sürecindeki saydamlığı düzeyi" sorusuna katılımcıların yüzde 40'ı "ileri ya da çok ileri" yanıtını verdi. Son üç yılda gümrüklerde yolsuzluğun ortadan kaldırılmasındaki gelişmenin "iyi-daha iyi" olduğunu belirten sektör temsilcilerinin oranı ise yüzde 30 oldu.

Dünya Bankası'nın Turku School of Economics (Finlandiya), uluslar arası taşımacılık örgütleri, nakliyat ve ekspres taşıma kuruluşlar desteğiyle hazırladığı "Rekabete Katılma: Küresel Ekonomide Ticaret Lojistiği" adlı rapor yayınlandı. Raporla ilgili basın açıklamasında, ülkelerin rekabet edebilmek için daha gelişmiş "ticaret lojistiğine" gereksinim duydukları belirtildi.

- SEKTÖR TEMSİLCİLERİNİN BEŞTE BİRİ TÜRKİYE DE "RÜŞVET TALEBİ" YÜKSEK DİYOR –
Bu arada rapor çerçevesinde dünyanın 150 ülkesinde taşımacılık ve ulaştırma sektörünün o ülkedeki lojistikle ilgili anket sorularına verdikleri yanıtlar Dünya Bankası'nın internet sitesinde yayınlandı. Türkiye'yle ilgili bölümde gayrı resmi (rüşvet v.s.) ödeme talebinin yüksek ya da çok yüksek olduğunu belirten firma temsilcilerinin oranı yüzde 20 olarak ölçüldü.

- GELİŞMEYİ ENGELLEYEN RÜŞVET İLK 30 ÜLKE DIŞINDA YAYGIN -

Raporda ayrıca, "Lojistik performansı artırmada başarı aynı zamanda genel yönetim ve kurumsal çerçeveye de bağlıdır. Lojistik Performans Endeksi'nin ilk 30 ülkesinde gayrı resmi ödemeler (örneğin rüşvet) nadir görülürken, bu konu genellikle düşük performans gösterenler (ankete karşılık verenlerin yaklaşık yüzde 50'si) arasında görülmektedir" denildi.

- TÜRKİYE'YLE İLGİLİ DİĞER SAPTAMALAR–
Rapor ekinde Türkiye'deki lojistik sektörüyle ilgili diğer saptamalar da özetle şöyle:
-Türkiye'de yükün çalınması gibi olay sıklığının yüksek ya da çok yüksek olduğunu bildirenlerin oranı: Yüzde 0.
-Ön yük denetimlerine bağlı büyük gecikmelerin sık ya da çok sık yaşandığını belirtenlerin oranı yüzde 10. Zorunlu depolamalara bağlı büyük gecikmelerin yüksek ya da çok yüksek oranda yaşandığını belirtenlerin oranı yüzde 10.
-Liman ya da hava limanı masraflarının yüksek ya da çok yüksek olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 27. Genel lojistik maliyetlerinin ve depolama ücretlerinin yüksek ya da çok yüksek olduğunu kabul edenlerin oranı yüzde 18. Demiryolu taşıma ücretlerini yüksek bulanların oranı yüzde 20.
-Türkiye'de lojistik hizmetlerinde telekomünikasyon altyapısı ve hizmetlerinin kalitesinin düşük ya da çok düşük olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 9. Limanlar, yollar, antrepolar gibi sabit ulaşım altyapı kalitesinin düşük ya da çok düşük olduğunu belirtenler yüzde 20.
-Katılımcıların yarısı, gümrüklerde elektronik işlemlerin beyannamelerinin elektronik olarak alınıp değerlendirilmesinin ileri ya da çok ileri düzeyde gerçekleştiğini belirtti. "Gümrük belgelerinin alınması sürecinde saydamlığın düzeyi" sorusuna ise katılımcıların yüzde 40'ı "yüksek ya da çok yüksek" yanıtı verdi. Katılımcılar ayrıca gümrük işlemlerinin tamamlanması ve yükleme-teslimlerde, ihracatta yüzde 60, ithalatta yüzde 70 oranında büyük-çok büyük ölçüde takvime uyduğunu belirttiler.
-Raporun son üç yılda lojistik sektöründeki değişikliğin ele alındığı bölümdeki sorular ve verilen yanıtlar şöyle:

Daha iyi/Çok daha
iyi şeklinde yanıt
veren katılımcıların
yüzdesi

Genel iş ortamı ……………………………………….................. yüzde 40
İyi yönetişim ve yolsuzluğun
ortadan kaldırılması …………………….………….............. yüzde 30
Düzenleyici rejim …………………………………….................. yüzde 30
Telekomünikasyon altyapısının kalitesi ……………..... yüzde 70
Ulaşım altyapısının kalitesi …………………………........... yüzde 30

- RAPOR: MALLARIN RAHAT ULAŞIMI GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN YAŞAMSAL -
Hazırlanan raporda, "ticaret lojistiği ya da malların uluslar arası pazara ulaştırılma kapasitesi; gelişmekte olan ülkeler açısından rekabet gücünün iyileşmesi, küreselleşmenin getirdiği yararların semeresini toplama ve giderek entegre hale gelen dünyada yoksullukla mücadele etmek için yaşamsal önem taşıyor" denildi.
Ekspres taşımcılılık yapanların da içinde bulunduğu taşımacılık sektörü mensuplarıyla yapılan dünya çapında bir anketi temel alan çalışmada, firma, tedarikçi ve tüketicilerin bağlantı kapasitelerindeki iyileşmelerin, "tahmin edilebilirlik" ve "güvenilirliğin", maliyetten önemli olmaya başladığı bir dünyada yaşamsal hale geldiği belirtildi.

Dünya Bankası Başkan Yardımcısı ve Yoksulluğun Önlenmesi ve Ekonomik Yönetim Sorumlusu Danny Leipziger, küresel piyasalara bağlanma yeteneğinin bir ülkenin rekabet kapasitesini geliştirmesi, büyümesi, yatırım çekmesi ve istihdam yaratıp yoksulluğu azaltması için hızla "anahtar" konuma geldiğini belirtti, "Bunun dışında kalmanın maliyeti ise büyük ve giderek de büyümektedir" dedi.

Ülkeler için bir "Lojistik Performans Endeksi"ni de içeren çalışmaya göre, büyük bir küresel ulaşım ve lojistik merkezi olan Singapur lojistik performans sıralamasında dünya birincisi durumunda. Diğer uçta ise, özellikle de özellikle de Afrika ve Orta Asya'da denize çıkışları olmayan düşük gelirli ülkeler bulunuyor. Uzun kıyılara sahip ülkelerden biri olmasına karşın Türkiye 150 ülke arasında küresel piyasalara bağlantı açısından 34'üncü sırada yer alıyor. Türkiye için umut verici gösterge ise "Üst-orta gelir grubu zirvedeki 10" alt endeksindeki dördüncülük oldu. Raporda, "Bölgelere göre gelişmekte olan ülkelere göre ise Kore (Lojistik Performans Endeksi'nde 25'inci) Doğu Asya'da, Şili (32) Latin Amerika'da, Hindistan (39) Güney Asya'da, Umman (48) Orta Doğu'da ve Türkiye (34) Doğu Avrupa'da ilk sırada bulunuyor" denildi.
Aralarında yedi en büyük sanayileşmiş ülkenin de bulunduğu gelişmiş tüm ülkeler ticaret lojistiği endeksinin üst sıralarında yer aldı. Almanya 3'üncü, Japonya 6'ncı, İngiltere 9'uncu, Kanada 10'uncu, ABD 14'üncü, Fransa 18'inci, İtalya 22'nci sırada bulundu.

Benzer gelir düzeyine sahip gelişmekte olan ülkeler arasında da önemli farklılıklar bulunması dikkati çekti. Petrol üreticisi ülkeler gibi yüksek gelir grubunda bulunan ülkeler potansiyellerinin altında performans ortaya koyarken, örneğin Çin ve Şili 30 ve 32'nci sıralarda yer aldı.

Dünya Bankası Ticaret Müdürü Uri Dadush, raporla ilgili "Rekabetin temel sürükleyicisi olarak lojistik, bugünün küreselleşmiş dünyasında size kazandırabilir ya da durumunuzu bozabilir.