Yenilenebilir enerjide yeni adım

ANKARA (İHA) - Hükümet, 'Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretim Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun Tasarısı'nı TBMM'ye gönderdi. Bugün sabah saatlerinde TBMM'ye gönderilen ve 3 geçici maddesi hariç 14 maddeden oluşan tasarıyla 'yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin arttırılması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, atıkların değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün geliştirilmesi' hedefleniyor.

Tasarının gerekçesinde ise şu ifadelere yer veriliyor:

"Tasarı ile yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi ve tüketiminin yaygınlaştırılması, yerli kaynak olması sebebiyle dışa bağımlılığın ve yurt dışına gereksiz kaynak çıkışının azaltılması, sera gazı emisyonlarının azaltılarak uluslararası yükümlülüklerin yerine getirilmesi, yerel istihdam ve sosyo-ekonomik bütünleşmeye katkı sağlaması, kaynak çeşitliliği oluşturularak enerjide arz güvenliğine olumlu etki yaratılması, sınırlı olan fosil yakıt rezervlerinin korunarak kullanım sürelerinin uzatılması, sürdürülebilir kalkınmaya ve çevreye olumlu katkılar sağlanması gibi ülkemize bir çok olumlu etkileri olacaktır. Tasarıyla ayrıca yenilenebilir kaynak alanlarının belirlenmesini, korunmasını, kullanılmasını ve üretilen enerjinin belgelendirilmesini ve yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin belirli bir süre için sabit fiyat uygulamaları ile alım yükümlülüğü getirilerek desteklenmesi hususlarına kapsamaktadır."

YASA TASARISI NE GETİRİYOR? Yenilenebilir Enerji kaynakları (YEK) hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynakları olarak tanımlanıyor. Bu çerçevede biyokütle, 'organik atıkların yanısıra bitkisel yağ atıkları, tarımsal hasat artıkları dahil olmak üzere, tarım ve orman ürünlerinden ve bu ürünlerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen katı, sıvı ve gaz halindeki yakıtları' 'jeotermal kaynak, 'yerkabuğundaki doğal ısı nedeniyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik ortalama sıcaklığın üzerinde olan, erimiş madde ve gaz içerebilen doğal su, buhar ve gazlar ile kızgın kuru kaynaklardan elde edilen su, buhar ve gazları olarak nitelendiriliyor.

Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynakları ise 'rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle ile kanal veya nehir tipi veya rezervuar alanı 15 kilometrenin altında olan hidroelektrik üretim tesisi kurulmasına uygun elektrik enerjisi üretim kaynakları olarak belirtiliyor.
Tasarıya göre kanun yürürlük tarihinden sonra kamu veya Hazine arazilerinde yenilenebilir enerji kaynak alanların kullanımı ve verimliliğini etkileyici imar planları düzenlenemeyecek. Elektrik enerjisi üretimine yönelik jeotermal kaynak alanlarının belirlenmesi korunması ve kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenecek.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı için üretim lisansı verilmesi öncesinde EPDK tarafından uzmanlık ve ihtisas konularına göre Çevre ve Orman Bakanlığı, DSİ, EİE., MTA, TEİAŞ ve ilgili bölge dağıtım şirketlerinden görüş alınacak.

Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin iç piyasada ve uluslararası piyasalarda alım satımında kaynak türünün belirlenmesi ve takibi için üretim lisansı sahibi tüzel kişiye EPDK tarafından 'Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi (YEK Belgesi) verilecek.

Bu kanun kapsamındaki uygulamalardan yararlanabilecek YEK Belgeli elektrik enerjisi miktarına ilişkin bilgiler, Bakanlık tarafından belirlenen projeksiyon çerçevesinde her yıl EPDK tarafından yayınlanacak. Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişilerin her biri, bir önceki takvim yılında satışa sundukları elektrik enerjisi miktarının, ülkede sattıkları toplam elektrik enerjisi miktarına oranı kadar, EPDK tarafından ilan edilen YEK Belgeli elektrik enerjisinden satın alacaklar.

YENİLENEBİLİR ENERJİ NASIL ALINIP SATILACAK? Ülkede arz edilen YEK Belgeli toplam elektrik enerjisinin miktarının yeterli olması halinde, perakende satış lisansı sahibi tüzel kişilerin alım yükümlülüğü bir önceki takvim yılında sattıkları elektrik enerjisi miktarının yüzde 8'indan fazla olamayacak.
2011 yılı sonuna kadar bir takvim yılı içerisinde bu kanun kapsamında satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak fiyat, EPDK'nın belirlediği bir önceki yıla ait enflasyondan arındırılmış Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatının 6 Euro Centin altında olması halinde, hidrolik ve jeotermal kaynaklı elektrik için yüzde 15, diğer yenilenebilir kaynaklı elektrik için yüzde 20'den fazlasına kadar ve 6 Euro Centi geçmemek üzere, her yılın 31 Ocak ayı tarihine kadar EPDK tarafından her bir kaynak için ayrı ayrı belirlenip yayımlanacak' ifadesi bulunan hükümdeki fiyat uygulamasına göre satın alınacak ve aldıkları elektrik enerjisi miktarı, yine aynı yasada, ' Ülkede arz edilen YEK Belgeli toplam elektrik enerjisinin miktarının yeterli olması halinde, perakende satış lisansı sahibi tüzel kişilerin alım yükümlülüğü bir önceki takvim yılında sattıkları elektrik enerjisi miktarının yüzde 8'indan fazla olamayacak' şeklinde ifadesi olan oranın altında kaldığı takdirde bu orana ulaşmak için kalan gerekli miktarı, ikili anlaşmalar çerçevesinde Türkiye ortalama elektrik satış fiyatından yüksek olmamak üzere piyasa koşullarında satın alınacak.

Bu kanun hükümlerine aykırı hareket edenlere 250 milyar TL para cezası verilecek ve aykırılığın 60 gün içinde giderilmesi ihtar edilecek. İhtara rağmen düzeltilmemesi halinde bu para cezası her defasında iki kat oranda artırılacak. Bu cezaların verildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde para cezası verilmesini gerektiği fiil işlendiği takdirde önceki cezalar tekrarda esas alınmayacak. Ancak aynı fiil iki yıl içinde işlendiği takdirde arttırılarak uygulanacak para cezası tutarı cezaya muhatap tüzel kişinin bir önceki mali yılına ilişkin bilançosundaki gayri safi gelirinin yüzde 10'unu aşmayacak. Cezaların bu düzeye ulaşması halinde, EPDK lisansı iptal edebilecek.

YATIRIMCILARA KOLAYLIK Yasaya göre yenilenebilir enerji kaynaklarından, hidrolik kaynaklarını kullanarak sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla azami bir kilowatlık kurulu güce sahip izole elektrik üretim tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerden kesin projesi, planlaması, master planı, ön incelemesi veya ilk etüdü DSİ veya EİE tarafından hazırlanan projeler için hizmet bedelleri alınmayacak.
Bu kanun kapsamındaki enerji üretim tesis yatırımları, kullanılacak elektro-mekanik sistemlerin yurtiçinde imalat olarak temini, güneş pilleri ve odaklayıcılı üniteler kullanan elektrik üretim sistemleri kapsamındaki yapılacak AR-GE ve imalat yatırımları, biyokütle kaynaklarını kullanarak elektrik enerjisi veya üretimine yönelik AR-GE tesis yatırımları Bakanlar Kurulu kararı ile teşviklerden yararlanabilecek.

Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki her türlü arazinin bu kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi yapmak için tahsisi durumunda, yatırım dönemi için kira dahil, herhangi bir ad altında bedel alınmayacak. Bu süre tamamlandıktan sonraki süreler için kira bedeli, her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen bedel üzerinden ödenecek.