Yunanistan borcunu ödeyemezse ve temerrüde düşerse ne olacak?

Enis Şenerdem

BBC Türkçe

Kemer sıkma paketine karşı çıkanlar Pazartesi günü Atina'da Yunan bayraklarının üzerine 'Hayır' yazarak yürüdü.

Yunanistan'ın Uluslararası Para Fonu'na (IMF) olan 1,6 milyar euroluk borcunu bugün ödeyememesi halinde temerrüde düşeceği ve Euro Bölgesi'nden çıkmak zorunda kalabileceği ifade ediliyor.

Bir ülkenin temerrüde düşmesi, borçlarını vadesinde ödeyememesi anlamına geliyor.

IMF'ye olan borcun ödenmemesi durumunda ise borç alan ülkelere 30 gün içerisinde vadesi geçmiş borcu ödeme hakkı tanınabiliyor.

Ancak IMF Başkanı Christine Lagarde, Yunanistan'a bu hakkın tanınmayacağını daha önce dile getirmişti.

Avrupa'nın sorunlu ülkelere sunduğu kurtarma paketlerinin şartlarına göre, IMF'ye olan borç zamanında ödenmezse kurtarma paketine katkı veren Euro Bölgesi ülkeleri ile Avrupa Merkez Bankası (ECB) borçları da zamanında geri ödenmemiş sayılıyor.

TIKLAYIN - YUNANİSTAN'IN İFLASA SÜRÜKLENMESİNDEN KİM SORUMLU?

Bu tablonun oluşmasıyla birlikte elinde Yunanistan devlet tahvili tutan şahıs ve kurumlar da borçlarının geri ödenmediğini iddia etme hakkına sahip oluyor.

Temerrüde düşen bir ülkeye borç veren herkes, acilen ana para geri ödemesi talep edebiliyor.

Yani toplam borcu 320 milyar euro ile milli gelirinin yüzde 177'sine denk gelen Yunanistan, eğer temerrüde düşerse alacaklılar bu tutarın faiz harici ana parasının acilen ödenmesini talep edebilir.

Daha önceden Troyka olarak adlandırılan IMF, Euro Bölgesi ve Avrupa Merkez Bankası üçlüsünün Yunanistan'a sağladığı kurtarma paketinin toplam büyüklüğü 240 milyar euro seviyesinde.

Yunanistan 1,6 milyar euroluk IMF taksidi ödeyecek parasının olmadığını ifade ediyordu.

Yunanistan'ın IMF borç taksidini ödeyememesi aynı zamanda IMF tarihinde de bir ilkin gerçekleşmesine yol açacak. Şu ana kadar hiçbir gelişmiş ülke Fon'a olan borcunu geri ödemede gecikme yaşamamıştı.

Bu konuda bir ilki gerçekleştirecek olan Yunanistan, Sudan, Peru, Liberya ve Zambia gibi ülkelerle birlikte 'IMF borcunu ödeyemeyen ülkeler' listesinde yerini alacak.

Ancak Yunanistan 'taksidi ödeyemiyorum' dese de IMF ile olan ilişkisi kesilmiyor. Çıkarılan ödeme planına göre ülkenin aldığı yardım paketinin IMF'ye olan son taksidi 2057 yılında.

IMF, ya Yunanistan'dan acilen tüm borcun geri ödemesini talep edecek ya da mevcut geri ödeme takviminin işletilmesini isteyecek.

ECB yardımının da kesilmesi gündemde

Yunanistan'ın temerrüde düşmesi halinde ECB'nin de Yunan bankalarına Şubat ayından bu yana sağladığı ve 'Acil Likidite Yardımı' olarak adlandırılan finansal hattın da kesilmesi gündemde.

Yunan bankaları ECB'nin sağladığı fonlamaya erişimlerinin kesilmesinden bu yana Acil Likidite Yardımı sayesinde günlük işleyişlerine devam edebiliyorlar.

ECB'nin banka banka yaptığı değerlendirmeler sonucu, her bankaya ihtiyaç duyduğu fonlama sağlanıyor.

Sıradışı durumlarda ECB'nin devreye soktuğu bu uygulamada yapılacak her türlü değişiklik için 25 üyesi bulunan banka yönetim kurulunun 3'te 2'lik onayının alınması gerekiyor.

Eğer Yunanistan temerrüde düşerse Yunan bankalarını ayakta tutan bu finansman kanalının da kesilmesi gündemde.

Kamu çalışanlarının maaşlarının ödenememesine kadar varabilecek olan temerrüt yükünü aşmak için Yunanistan'ın elinde kalan tek seçenek ise para basmak olarak görülüyor.

Ancak Euro Bölgesi ülkesi olduğu için Yunan Merkez Bankası'nın para basma yetkisi Avrupa Merkez Bankası'na devredilmiş durumda.

Bu konuda da eli bağlı olan Atina'nın temerrüt sonucu yapabileceği tek şeyin Euro Bölgesi'ni terk ederek Drahmi'ye dönmesi ve kendi parasını basması olduğu düşünülüyor.

Referandum belirleyici olacak

Yunanistan'ın bu acı verici sürecin içine girip girmeyeceğini belirleyecek konu ise 5 Temmuz Pazar günü gerçekleştirilecek olan referandum.

Yunan halkına 'Avrupa'nın talep ettiği kemer sıkma önlemlerini onaylıyor musunuz?' sorusunun sorulacağı referandumda asıl sorunun 'Euro mu, Drahmi mi?' olduğu belirtiliyor.

TIKLAYIN: TSIPRAS'TAN REFERANDUMDA 'EVET' ÇIKMASI DURUMUNDA İSTİFA TEHDİDİ

Almanya Başbakan Yardımcısı Sigmar Gabriel dün yaptığı açıklamalarda "Bir şeyin çok net bilinmesi gerek: Verilecek 'Evet' ya da 'Hayır' oyları Euro Bölgesi'nde kalıp kalmamak üzerine olacak" dedi.

Eğer referandumdan kemer sıkma tedbirlerine 'Evet' oyu çıkarsa, Syriza hükümeti istifa edeceğini ve erken seçimlere gidilerek bir ulusal birlik hükümetinin oluşturulacağını açıklamıştı.

Ancak Yunanistan referandumda 'Evet' demiş olsa dahi, borç geri ödemesini geçirip temerrüde düştüğü için IMF, ECB ve diğer alacaklıların ana para geri ödemesinde ısrar etme olasılığı var.

Bu olursa Yunan halkı kemer sıkmaya 'Evet' demiş olmasına rağmen Euro Bölgesi'nin dışına itilebilir.

Henüz referandum sonrasında tarafların nasıl bir yol izleyeceği netleşmiş değil. Ancak referandumdan kemer sıkma programına onay çıkması halinde alacaklıların yeni kurulacak hükümetle masaya oturup ülkenin durumunu tekrar müzakereye açması ümit ediliyor.