Yüzyılların Geleneği ‘Aş Yemeği’ Çubuk’ta Yaşatılıyor

Ankara’nın Çubuk ilçesinde yüzyıllardır şifalı otlardan yapılan 'Aş Yemeği' geleneği, baharın gelmesiyle yeniden hayat bulmaya başladı. Çubuk’ta yüzyıllardır bir gelenek olarak yaşatılan ve her bahar sadece belli bir süre yenilebilen, birçok hastalığa şifalı olduğu inanılan ‘deve dikeni’ ismi verilen ottan yapılan 'Aş Yemeği', doğadan toplanarak yapılmaya başlanıldı. Her biri ayrı bir şifa kaynağı olan bitkilerden yapılan yemeği büyükannesi ve annesinden öğrendiğini söyleyen Halil Basri Uluğ, hem ailesinin hem de çevresindekilerin özellikle deve dikeninden yapılan ‘Aş Yemeğini’ yaptığını ve 2 hafta boyunca sadece bu yemeği yediklerini belirtti. Karaciğer hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığa iyi geldiğini bildikleri aş yemeğinin hem faydası bakımından hem de tadı bakımından çok farklı olduğunu anlatan Uluğ, şu bilgileri verdi: ’’Bu yemek 1960’lı yıllarda ve sonrasında yoğun olarak ebelerimizin dedelerimizin bahar geldiğinde yaptıkları yemek türüdür. Bu dikene bizim yörede aş dikeni denir. Geçmişte bu diken toplanır ve yemeği yapılır yenilirdi. İçerisinde bulundurduğu antioksidan maddesi nedeniyle karaciğerin bütün hastalıklarına iyi geldiği ve içerideki mikropları dışarı attığı bilinmektedir. Dikeni köylülerimiz ebelerimiz, dedelerimiz aş dikeni olarak bilmektedir. Bu dikenden bahar geldiğinde yemeği yapılmaktadır. Bütün köylü ve ilçe halkı tarafından iştahla yenilir. Bu yemek için bahar gelmesini iple çekiyoruz. Bu ot literatürde ve ansiklopedilerde deve dikeni olarak biliniyor, bir kısmı akkız dikeni diyor veya bazı yörelerde Meryem Ana dikeni olarak biliniyor. Bu şifalı otlar kartarmadan ilkbaharda bu dönemde çok yapılan, yenilen ve şifasına inanılan bir bitki türüdür.’’ -Aş yemeği nasıl yapılır ve yenilir? Aş dikeni yemeğinin ilk olarak deve dikenlerinin toplanması ve temizlenmesi ile başlanıldığını anlatan Uluğ, ’’Temizlediğimiz deve dikenleri güzelce doğranır. Daha sonra güvecin içerisinde yağ kızartılır, iki adet orta büyüklükte soğan doğranır ve yağın içerisinde iyice öldürülür. Soğanlar pembeleşince içerisine doğradığımız deve dikenleri atılır ve karıştırılır. İyice kavrulan deve dikeninin içerisine bir bardak köy bulguru atılır ve 3 su bardağı sıcak su konulur. Suyu çekilene kadar pişirilen aş yemeği daha sonra geniş bir servis tabağının içerisine alınır. Daha önce hazırlanan sarımsaklı yoğurt üzerine dökülür ve üzerine tereyağlı ve salçalı bir sos yapılarak konur. Bu şekilde hazırlana aş yemeği daha sonra afiyetle yenilir’’ diye konuştu. Geleneksel aş yemeğinin özellikle odun ateşinde, güveçte ve açık havada yapılıp yenildiğini kaydeden Uluğ, yemeğin pişirilmesi safhasını da resmederek ölümsüzleştirmeyi ihmal etmedi. Deve dikeni, Radika (hindiba), turp otu, hardal, ısırgan, ebegümeci gibi otları Çubuk'taki Perşembe pazarında bulmanın mümkün olduğunu ifade eden Uluğ, "Otları kendiniz toplayacaksanız mutlaka şehir merkezlerinden ve yol kenarlarından uzak, temiz havalı insan ayağı değmeyen arazileri seçin. Pazardan alırken mutlaka nereden toplandığını sorun, emin olmadan almayın" dedi.