Dikkat! Çalıştıkça emekli maaşı azalıyor! Maaşı yükseltmek için...

2000 ve 2008 yılında yapılan değişiklikler emeklileri derinden etkiledi. Değişiklikler kapsamında maaş bağlama oranı ve prime esas kazançların hesaplanması konularında yeni düzenlemeler yapıldı. Bu yüzden 2000 öncesinde çalışmaya başlayan vatandaşlar ile 2008 öncesinde çalışmaya başlayan vatandaşlar arasında değişik hesaplama yöntemlerinden kaynaklanan farklar oluştu. Emekli maaşı bağlanma oranları düşerken daha fazla prim ödenmeye başlandı. Ayrıca emekli maaşları da düştü. Neyse ki bu herkes için geçerli bir durum değil, yapabileceğiniz bazı şeyler var. Sizin için emekli maaşı ile ilgili detayları inceledik.

EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

• Emekli maaşı; enflasyon, büyüme hızı, ortalama kazanç, prim gün sayısı vb. faktörler baz alınarak hesaplanır.
• Ortalama aylık kazancınız, prim gün sayısına göre hesaplanan aylık bağlama oranıyla çarpıldığında emekli maaşınızın miktarı belli olur.
• Ortalama aylık kazancınızsa dönemsel tüketici enflasyonuna göre hesaplanır. Büyüme hızının yüzde 30'u bu tutara eklenir.
• Güncellenen aylık kazancınız ve aylık bağlama oranı çarpılınca emekli maaşınız belirlenir.
• Maaş geçmiş enflasyon oranına göre artar.

NEDEN DÜŞMEYE BAŞLADI?

2000 ve 2008 yılında emekli maaşı hesaplama yönteminde değişikliklere gidildi. Özellikle aylık bağlama oranındaki düşüş maaşları derinden etkiledi.

• 2000'den önce 25 yıl çalışarak emekli olan vatandaşlara uygulanan aylık bağlama oranı yüzde 75'i geçiyordu. Örneğin, 2000 TL maaşla çalışan biri 1500 TL emekli maaşı alabilirdi.
• 2000-2008 arasında 25 yıl çalışarak emekli olan vatandaşlara uygulanan aylık bağlama oranı yüzde 65'e düştü. Yani, 2000 TL maaşla çalışan biri bu kez 1300 TL emekli aylığı alabiliyordu.
• 2008 sonrasındaysa çalışılan her yıl için yüzde 2'lik bir aylık bağlama oranı uygulandı. 2000 TL maaşla çalışan biri 1000 TL emekli aylığı alabildi.
• Önceki yıllarda büyüme hızının tamamı hesaplara katılırken 2008'den sonra yüzde 30'u katıldı.
• Emekli maaşı asgari ücretin yüzde 70'inden düşük olamazken 2008'den sonra bu oran yüzde 35'e indirildi.

NASIL ARTIRILABİLİR?

Emekli maaşınızın yüksek olması için çalışırken de yüksek maaş kazanmanız gerekiyor. Asgari ücret ya da asgari ücretin biraz üstünde kazananlar emekliliği pas geçip yüksek maaş alabilmek için daha fazla çalıştıklarında, emekli maaşları daha da düşüyor. Düşüş her ay 1-3 TL arası oluyor. Bu noktada maaşınızı tavandan göstermeniz ve priminizin buna göre yatırılması önemli. Sık sık işvereninizin ödediği primleri kontrol etmeyi ihmal etmeyin. Ocak 2000'den öncesine ait askerlik, doğum ve yurt dışı borçlanmaları da emekli maaşınızı yükseltiyor.

Asgari ücretin 2-3 katından çok kazanıp emekliliği pas geçtiğinizde ise emekli maaşınız çalıştığınız her ay 20 TL'ye kadar yükseliyor. Çalıştıkça emekli maaşınız artıyor.