İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Rektörü Prof. Dr. Murat Aşkar ile yüksek lisans öğrencisi Mert Kalaycı’nın topraksız tarımı geliştirmek amacıyla hayata geçirdiği “Smart Garden” isimli proje, Türkiye İş Bankası’nın düzenlediği Tarım Girişimciliği Yarışmasında 400 proje arasından ikinci oldu. “Smart Garden” projesinde, yerli ve milli yazılımlar kullanılarak geliştirilen LED aydınlatma ve hidroponik bitki üniteleri sayesinde normale göre 3 kat fazla verim alındığına dikkat çeken Prof. Dr. Aşkar, “LED ışıklarını kullanarak şimdiye dek 96 farklı tür üzerinde tohumdan üretim çalışması yapıldı. Önümüzdeki dönemde, dünya genelinde susuzluk ve ekilebilir alanların tükenmesinin beklendiğini düşünürsek, proje sürdürülebilirlik için büyük önem taşıyor” dedi.
2016 yılında, İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapan Prof. Dr. Murat Aşkar, son sınıfta okuyan Mert Kalaycı ile birlikte topraksız tarıma yönelik ortak bitirme projesine başladı. Prof. Dr. Aşkar, Kalaycı’nın bahçelerde topraksız bitki yetiştirme konusu üzerine çalıştığı lisans tezinin danışmanı oldu ve ikili, okuldaki laboratuvarda çalışmalarını sürdürdü.
820 bin TL destek
Prof. Dr. Aşkar ve Kalaycı, 2018 yılında TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Programından aldığı 150 bin TL hibeyle, yüksek teknoloji laboratuvarları anlamına gelen Upper Technology Laboratories’den esinlenerek "UpTechlabs" isimli bir Ar-Ge şirketi kurdu. Kısa sürede çalışmalarını geliştiren ikili, 2019’da da 2 milyon TL değerlemeye ulaşarak TÜBİTAK 1507 programından 521 bin TL destek sağladı ve İzmir Tekeli Organize Bölgesi (İTOB) Ticaret Merkezindeki 150 metrekarelik alana taşındı. Örnek bir topraksız tarım modeli olarak dikkat çeken proje, bireysel yatırımcı katkılarıyla birlikte şimdiye kadar toplam 820 bin TL destek almayı da başardı.
Prof. Dr. Aşkar ve Kalaycı, yeşil yapraklı, yenilebilir ve tıbbi aromatik bitkilerle kesme çiçek türlerini içeren 96 farklı tür üzerine çalışmalar gerçekleştirdi. 79 tür, başarılı bir şekilde tohumdan fideye dönüştürüldü, 31 tür bitkinin de en verimli şekilde yetiştirilmesi sağlandı. Projeye, Türkiye İş Bankasının düzenlediği Tarım Girişimciliği Yarışmasından da ödül geldi. Türkiye genelinde 400 projenin yer aldığı yarışmada Prof. Dr. Aşkar ve Kalaycı, önce son 10’a kaldı, ardından da ikincilik elde etti. Bu kapsamda 20 bin TL para ödülü alarak Türkiye İş Bankası’nın Work-up ekibine de dahil olmaya hak kazandı. Yarışmada, biyolojik mücadele uygulamaları yapan Trimail firması birinciliği aldı.
Yüzde 95 daha az su
İEÜ Rektörü Prof. Dr. Aşkar, projenin gelecek için büyük önem taşıdığını belirterek, “Dünyanın, gelecek dönemde karşı karşıya kalabileceği en önemli sorunlardan biri de susuzluk. Durum böyle olunca, topraksız tarımın önemi ve gerekliliği bir kez daha ortaya çıkıyor. Proje, Endüstri 4.0 ve LED teknolojileriyle geliştirildi. Kapalı alanda bitkilere özgü geliştirilen LED aydınlatma ünitesiyle hiçbir zirai ilaç kullanmadan, normal tarıma oranla yüzde 95 daha az su harcanarak, iki kat hızlı şekilde 12 ay boyunca istenilen yerde üretim yapılabiliyor. Bitkilerin büyüme sürecine bağlı olarak hangi ışık renklerine, ne şiddette ve ne kadar sürede gereklilik duyduğunu da saptayarak üretimi gerçekleştirdik. Bitkilerimizi, kontrollü bir şekilde büyütürken; geliştirilen aydınlatma üniteleriyle bitkinin tadına da müdahale edilebiliyor" dedi.
Ar-Ge çalışmalarını sürdürdüklerini belirten Mert Kalaycı ise, "Üniversite sıralarında başladığım böylesine önemli bir projenin giderek büyümesi, dikkat çekmesi ve yüksek lisans tezim olması, beni çok mutlu etti. Rektör hocamızla birlikte çalışmak, benim için önemli bir deneyimdi. Topraksız tarım, çağın gerçeği ve tarımda sürdürülebilirlik için oldukça önemli bir alan. Topraksız tarımda suya, bitkinin ihtiyacı olan elementler ekleniyor. Bitki türlerine özgü geliştirilen LED aydınlatma üniteleri ve foton algoritmalarıyla fotosentez için gerekli olan en iyi şartlar sağlanıyor. Sistemimiz için tamamen sensörler, ekipmanlar ve yazılımlar geliştirdik. Sistemdeki her modül, birbiriyle haberleşerek kontrollü bir şekilde çalışıyor, uzaktan kontrol imkanı da sunuyor” diye konuştu.