Özellikle düğünlerde geline takılan altın miktarı ile bilinen Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, evlenmek isteyen çiftler, yükselen altın fiyatları karşısında imitasyon altınlara yöneldi. Düğün sezonunun yaklaşması ve yükselen altın fiyatları nedeniyle evlenecek olan çiftler ve aileleri çevresine mahcup olmamak için takı olarak Çin ve Dubai’de üretilen imitasyon ürünleri almaya başladı. İmitasyon kemer, gerdanlık, akıtma, bilezik ve kordonlar, bijuteri ve pazarlarda satılıyor. Evlilik için altın almaya gücü yetmeyenler, fiyatları 5 liradan başlayıp 2 bin bin liraya kadar yükselen çeşitli ebatlardaki bu takılardan alıyor. Gerçeğini aratmayan taklit ürünlere rağbet gösterilirken, kuyumcu esnafı ise yükselen altın fiyatları karşısında müşteri bulamamaktan şikayet ediyor.
Gaziantep Kuyumcular Odası Başkanı Sedat Özdinç, altın fiyatlarının 10 yıl içerisinde 6 katına çıktığını söyleyerek, 2010 yılında evlenecek bir çiftin 20 ile 30 bin liralık altın aldığını günümüzde ise bunun 100 bin liraya kadar yükseldiğini anlattı. Özdinç, vatandaşların evlenirken aldığı altın miktarını azalttığını ifade ederek, "Altın sadece Türkiye'de değil, tüm dünyada yükseliyor. Eskiden altın sadece Türkiye'deki krizlerden dolayı yükselirdi, şimdi tüm dünyada yükseliyor. 2010 yılındaki bir düğün alışverişi ile şimdiki arasında 6 katı bir yükseliş var. Eskiden insanlar 12 çift burma bilezik 2,5 metre kordon, takım, set, alyans bunların hepsini alırdı. Şimdi fiyatlar çok yüksek olduğu için 1 çift bilezik, küçük bir altın set, alyanslar ile düğünü geçiştirmeye çalışıyor. 2010 yılında evlenecek bir vatandaş oğlunu evlendirdiği zaman 20 bin ile 30 bin TL'ye altın alıyorsa, bu şimdi 100 bin TL'ye çıktı. Bunun nedeni de yine altının çok yükselişi'' dedi.
Altın fiyatlarının yükselmesi ile birlikte insanların düşük ayarlı altınları tercih etmeye başladığını belirten Sedat Özdinç, ''Düşük ayarlı altınların fiyatları biraz daha düşük. 14 ayar altın artık daha çok alınıyor. Bunun nedeni hem ekonomik hem de işçilik olarak daha gösterişli oluşu. İmitasyon ürünleri kesinlikle tavsiye etmiyoruz. 100 TL'ye imitasyon ürün alacaklarına o fiyata altın alsınlar diyoruz. Bu ürünler kuyumcuları bozmaya başladı. İmitasyon ürünler kuyumcu vitrinlerinde olmaya başladı. Biz bunun üzerinde durup gerekli özeni göstermeye çalışıyoruz. İnsanlar imitasyondan uzak dursunlar'' diye konuştu.
Gaziantep’teki kuyumcu esnafı Ali Bilben ise, altın fiyatlarının yükselişinden dolayı insanların altına yatırım yapmadığını söyledi. Bilben, özellikle evlenecek çiftlerin imitasyon ürünü tercih ettiğini ya da tanıdıkların kuyumcudan tekrar iade etmek üzere altın aldıklarını dile getirerek, "Altın fiyatları çok yüksek. İnsanlar zor durumda. Altını artık yatırım olarak alan kalmadı. Borcu olanlar alıyorlar. Bu yüzden kuyumcu esnafı da eskisi gibi iş yapamaz hale geldi'' dedi.
Taklit ürün satan esnaf Bilal Aslan, sahte altınların gerçek altın ürünlerinden ayırt edilmesinin güç olduğunu söyledi. Dar gelirli insanların tercihini taklit ürünlerden yana kullandığını ifade eden Aslan, "Bu altınları parası olmayan insanlar alıyorlar. Bu ürünler altınların birebir aynısı fiyatlar kalitesine göre değişiyor. Bazen daha kalitelisini de yapıyoruz. Burada her çeşit sahte altın var. Kolye, zincir, bileklik, yüzük, gerçek altın olarak ne varsa burada da her şeyi bulabilirler'' diye konuştu.
Çarşıda satılan taklit ürünleri inceleyen Gönül Kendirci ise, ''Bu sahte altınlara mecburiyetten bakıyoruz. Ne yapalım imkanımız bu kadar. Fiyatlar çok yüksek ben kuyumcunun önünden bile geçmiyorum o yüzden bunlara bakıyorum . Mecburen düğünlerde gösteriş olsun diye bunları alıyoruz'' dedi.
Geline en çok altın takılan kentlerden birisi olan Şanlıurfa'da da evlenmek isteyen çiftler, yükselen altın fiyatları karşısında düğünlerini ertelemeye başladı. Kentte, evlenmek isteyen çiftler, fiyatlarındaki artış nedeniyle aşiretlerine ve çevresine küçük düşmemek için Çin, Hindistan ve bir bölümü Türkiye’de imal edilen ve gerçeğinden farksız bir şekilde işlenen sarı altın suyuna batırılmış imitasyon takılardan satın alıyor. Aynı şekilde düğünlerde takı takmak isteyenler de yüksek altın fiyatı karşısında çareyi altın bilezik yerine tanesi 5 ile 150 lira arasında değişen imitasyon altınları satın almakta buluyor. Düğünlerin kurtarıcısı olarak bilinen bu takılardan anlaşmalı olarak alan bazı çiftler, düğün bittikten sonra yakınlarına 'Çalınmasın diye altınları bozdurduk' diyor.
Şanlıurfa'da evlilik hazırlığı içerisinde olan 3 çocuğunun, yükselen altın fiyatları karşısında evliliklerini ertelediğini belirten Mehmet Emektar (55), Şanlıurfa’da evelenecek kızın ailesi tarafından verilen takı listesindeki altınların 1 kilo civarında olduğunu söyledi. Emektar, "Ben geçimimi çiftçilikle sağlıyorum. 3 çocuğum bekar onları evlendirmeyi düşünüyorum, ancak benden istenen 1 kiloya yakın altını bir türlü alamadım. Bu yüzden düğünleri ertelemek zorunda kaldım. Bir kızımı da gelin verdim ancak karşı taraf altın almakta zorlandıkları için istenen altını düşürdük" dedi.
Gerçek altın ürünlerinden ayırt edilmesi güç olan Çin ve Hindistan altınları seyyar tezgahlarda çalınma korkusu olmadan açık şekilde satılıyor. Özenle yapılmış işçiliğiyle ve 2 yıl garanti kapsamında kararmayan taklit ürünlerin fiyatı 5 lira ile 2 bin lira arasında değişiyor. Yerli ve yabancı turistler tarafından da rağbet gören ürünler vatandaşlar tarafından kapışılırken, kuyumcu esnafı ise altının yükselişinden olumsuz yönden etkilendi. Gün içerisinde iş yapamaz durumuna gelen kuyumcu esnafı siftah yapamazken, taklit ürün satan esnaf ise sürümden kazandıkları için satışlardan memnun olduklarını söyledi.
Tezgahlarda satılan ve çoğunun üzerinde damgası olan bu altınlardan kilolarca alarak, evlerinin yolunu tutan vatandaşlar, oldukça bu alışverişten memnun olduklarını söylediler. Düğünlerde aşiretlerini küçük düşürmemek adına taklit ürün aldığını söyleyen Fadile Ateş, “Şanlıurfa düğün deyince ilk akla bol altın takılar akla geliyor. Bizde elimizdeki üç beş parça altını fiyatlar yükseldiği için sattık yerine bu çakmaları alıp düğün ve özel günlerde kullanacağım” dedi.
24 ayar altını işleyerek Türkiye'nin dört bir tarafına pazarlayan ve İstanbul'dan sonra en çok altın işleme atölyesi bulunan Kahramanmaraş'taki kuyumcular da altın fiyatlarındaki hızlı yükselişten dertli. Kentteki esnaflardan Ahmet Ertokuş, altın fiyatlarının düşmesi halinde satışların artığını, yükselmesiyle de azaldığını belirterek, "Ondan dolayı da sattığımız müşteri potansiyeli düşüyor haliyle. Fiyatın anlık yükselmesi satıcı ile alıcı arasındaki ilişkiyi de bozuyor. Sebebine de gelince alıcı almakta kararsız kalıyor, 'Acaba daha yükselir mi, daha düşer mi?' diye. Satıcı da 'Yarın tekrar yerine koyabilir miyim?' diye düşünüyor. Bundan dolayı da olumsuz etkileniyoruz, fiyatın sabit kalmaması bizi olumsuz etkiliyor" dedi.
Elinde tuttuğu bileziği 1 ay önce 2 bin 900 liraya sattığını ancak bugün itibariyle 3 bin 100 liraya çıktığını ifade eden Ertokuş, şöyle devam etti:
"Bu da düğün yapacak insanları olumsuz etkiliyor. Çünkü adam 3 tane alacaksa 2 tane, 5 tane alacaksa 4 taneye, yani alacağı bilezik sayısını düşürmek zorunda kalıyor. Çünkü fiyatlar gün gün yükseliyor, alması gün gün zorlaşıyor. Ayrıca altın fiyatlarının artması kuyumcu da zengin etmiyor. Satış yaparsa kuyumcu zengin olur, satış yapmazsa altın yerine durursa zengin olmaz ki. Elindeki ürünü satmadığı sürece hangi meslek de zengin olunur? Satıp yerine koymamız lazım ki o zaman zengin oluruz. Altın Türkiye ile alakalı bir olay değil, dünya ile alakalı bir durum olduğu için dünyanın kafası rahat olmadığı sürece bu artış devam eder."
Bir diğer kuyumcu Sezai Çevirici de altındaki yükselişin devam edeceğini belirterek, "Altın bir yatırım, tasarruf aracı ancak insanlar ihtiyaç fazlalarını altına çevirip yatırım yapabilirler. Bu manada ülke ekonomisiyle, alım gücünün gitgide azalmasıyla birlikte altına olan rağbet her geçen gün azalıyor, işlerimiz sakin. Altının hızlı ve engellenemez yükselişi kuyumculuk sektörünü çok ciddi bir şekilde etkiliyor" dedi.
30 yıldan fazla bir zamandır kuyumculuk yaptığını belirten Osman Akçakale de altın fiyatlarındaki artışın da küresel kaynaklı olduğunu ifade ederek şunları söyledi:
"Savaş, hastalık gibi küresel sebeplerden dolayı yükseliyor ama yükselmesi kuyumcu esnafı için zarardır. Satışlarımız zaten yok, azalıyor. Şu anda vatandaşlar da beklemede, onlar da tereddüt içinde, aşmaya da yanaşmıyor satmaya da yanaşmıyor. Bundan 15 sene önce altın 1800 dolara kadar çıkmıştı ama geri inmişti 900 dolara kadar. Belki orayı bulur, belki geri çekilir oraya bilemiyoruz çünkü altın dünyayla alakalı bir durum, Türkiye ile alakası yok."
Bir diğer kuyumcu Ali Uyan ise altın fiyatlarındaki artışın kendilerini olumsuz etkilemediğini belirterek, "Altın fiyatlarında artış, satışlarımızı daha önce kötü yönde etkiliyordu fakat şu son zamanlarda gayet olumlu etkilediğini görüyoruz. Daha önceleri altın yükselince insanlar düşecek diye almazlardı. Şu anda düşeceğiyle ilgili bir öngörü yok" dedi.
KAYNAK:DHA