İstanbul Hükümeti ile Heyet-i Temsiliye arasında 22 Ekim 1919’da yapılan Amasya Protokolü’nün 100. yıldönümü dolayısıyla Amasya’da panel gerçekleştirildi.
Saraydüzü Kışla Binası Milli Mücadele Müzesi ve Kongre Merkezinde düzenlene paneli, Amasya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Evsile yönetti. Panelde, Amasya Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Önder Duman, Mustafa Kemal Atatürk’ün 18 - 27 Ekim 1919 tarihleri arasındaki Amasya günleri hakkında, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mehmet Aydın da 19 Mayıs 1919’dan Amasya Protokolü’ne kadarki süreçte yaşananlara ilişkin bilgiler paylaştı.
Mustafa Kemal Paşa, Rauf Orbay ve Bekir Sami Bey’in yer aldığı Heyet-i Temsiliye ile İstanbul Hükumeti’ni temsil eden Bahriye Nazırı Salih Paşa arasında 20 Ekim’de başlayıp 22 Ekim’de sona eren görüşmeler sonrası yapılan protokolün önemine değinen Dr. Mehmet Aydın, İstanbul Hükumeti’nin Temsil Heyeti’ni muhatap alarak görüşmek için bir temsilci yollanması Temsil Heyeti’nin varlığını resmen ve hukuken tanıması ve kabul etmesi anlamına geliyor” dedi.
Aydın, Amasya Protokolü’nün Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğini yaptığı hareketin fikir üstünlüğünün İstanbul Hükumeti tarafından kabul edilmesi anlamını da taşıdığını belirtti.
Mustafa Kemal Atatürk’ün 18 - 27 Ekim 1919 tarihleri arasındaki Amasya günleri hakkında detaylı bilgiler veren Prof. Dr. Önder Duman da, o dönemde Milli Mücadele’nin henüz daha başı olmasına rağmen güçlü bir askeri birliğe sahip olan şehrin Mustafa Kemal Paşa’yı sahiplenip adeta kucaklaması ile ildeki mülki ve askeri erkanın bir bütün halinde Milli Mücadele’ye destek olması ve Yarbay Cemil Cahit Bey’in 5. Kafkas Fırkası’nın başında bulunmasının protokol görüşmeleri için Amasya’nın seçilmesinde etkisinin olduğunu ifade etti.
Panele, Vali Dr. Osman Varol, Tugay Komutanı Piyade Albay Mehmet Atlı, Belediye Başkan Yardımcısı Hasan Şahin, Amasya Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Halil Apaydın ile daire amirleri de katıldı. Panelistlere adlarına dikilen fidanların sertifikaları ile çiçek verildiği panelin sonunda Vali Varol ve protokol üyeleri, oluşturulan sergideki fotoğraf ve belgeleri inceledi.