Davranış Bilimleri Enstitüsü 17 Ağustos Marmara Depremi’nin üzerinden geçen 20 yılın ardından depremi yaşayan vatandaşların psikolojik olarak nasıl etkilendiklerini içeren, “99 Marmara Depremi Projesi”ni hayata geçirdi. Yapılan araştırma depremin izlerinin silinmediğini sadece bilinç altına itildiğini gözler önüne serdi.
Davranış Bilimleri Enstitüsü tarafından başlatılan 99 Marmara Depremi Projesi ile depremin ardından travma aileyi nasıl etkiledi, insanlar depremle nasıl başa çıktı sorularına cevap arıyor. Bu kapsamda Yalova, Kocaeli ve Kocaeli iline bağlı Değirmendere ilçesine giden ekipler 17 Ağustos Marmara Depremi’ni bizzat yaşayan 400 denekle röportajlar ve görüşmeler gerçekleştiriyor. Bu araştırmada ise depremin insan psikolojisi üzerinde bıraktığı izler araştırılıyor. Proje hakkında bilgi veren Davranış Bilimleri Enstitüsü Projeler Koordinatörü Dr. Zeynep Zat Çiftçi, “Davranış bilimleri enstitüsü olarak bir proje yürütüyoruz. 1999 Marmara Depreminde yurt dışından gelen hocalarımızla Yalova’ya gelerek psikolojik destek de vermiştik. Bu sürecin ardından 20 yıl geçti. Bu sürenin ardından gerek yardım verdiğimiz bu kişiler ve gerekse burada yaşayanlar da depremin ardından yaralar sarıldı mı bunu araştırıyoruz. Deprem travması aile yaşantısını nasıl etkiledi. Nasıl baş ettiler. Neler yardımcı oldu. Şu anda nasıllar bunları araştırıyoruz” dedi.
Acılar bilinçaltına itildi
Yapılan görüşmelerde depremin acılarının unutulmadığı sadece bilinçaltına itildiğinin gözlemlendiğine dikkat çeken Dr. Zeynep Zat Çiftçi, ”Aradan geçen 20 yıla rağmen Yalova’da depremin unutulduğunu söylemek mümkün değil. Araştırmada insanların depremin acılarını unutmadıklarını sadece baş ettiklerini görüyoruz. Deprem sonrasında barınak ve diğer gereksinimlerin karşılanması kadar psikolojik desteğin de ne denli önemli olduğunu gördük” diye konuştu.
Muhtemel depremde psikolojik eylem planı olacak
Araştırmanın yaşanacak olan Marmara Depremi sonrasında depremzedelere yönelik yürütülecek olan psikolojik çalışmaların eylem planı olma niteliğini de taşıyacağını belirten Çiftçi, “Proje bizi bekleyen deprem sonrasında neler yapacağız. Bizi neler bekliyor sorusuna da cevap verecek. Yaşanacak Marmara Depremi sonrasında elimizde bir psikolojik deprem planı da oluşmuş olacak. Bu müdahale planının çok yararlı olacağına inanıyoruz. Yalova’da yaklaşık 400 kişi üzerinde bu araştırmaları yürütüyoruz. Sahada da ekiplerimiz çalışıyor. Sayısal ve görsel olarak da bu deneklerimizle araştırmamızı yürütüyoruz. 17 Ağustos Marmara Depremi’nin 20. yıl dönümü öncesinde araştırma tamamlanacak ve sonuçları da açıklanacak” şeklinde konuştu.
100 soru soruluyor
Proje il merkezi ve ilçelerde sürdürülürken, vatandaşlara 17 Ağustos Marmara Depremi ile ilgili çeşitli sorular yöneltiliyor. Anket çalışması ise ARGE-MAR adlı şirket tarafından sürdürülüyor. 10 elemanı sahada 15 kişilik teknik ekiple sürdürülen çalışmalar hakkında bilgi aktaran ARGE-MAR Araştırma Sahibi Yönetim Kurulu Başkanı Levent Evrim ise, “Bu çalışma Kocaeli iline bağlı Değirmendere, Yalova, Kocaeli merkez bölgelerinde 99 depreminin meydana getirdiği travmanın kalıcılığı ve günümüze yansımasını ölçen bir çalışma. Deprem olduğunda 15 ve daha yukarı yaşlarda olan 400 denek üzerinde gerçekleştiriyoruz. Aynı anda 4-5 test gerçekleştiriyoruz. Çalışma, deprem travma ölçeği, travma dayanıklılık ölçeği, aile travma ölçeği e stres ölçeği başlıkları altında gerçekleştiriliyor. Toplamda 100 sorudan oluşan bir test uyguluyoruz. Bunun sonunda elde edilecek veriler psikologlar tarafından değerlendirilecek ve sonuçları 19 Ağustos Marmara Depremi’nin 20. yıl dönümünde bir rapora dönüştürülerek açıklanacak” dedi.