19), inşaat malzemesi sektörünü de olumsuz etkiledi. Yeni inşaat projelerine başlanmamasının yanı sıra inşaat malzemesi üretiminde de aksaklıklar yaşanması, malzeme satıcılarını zor durumda bıraktı. Talep edilen malzemelerin tamamını bir arada temin etmekte zorlanan sektör temsilcileri, ellerindeki ürünlerin eksik olması nedeniyle şişen stoklarından yana dertli.
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) 16 Nolu İnşaat Malzemeleri Üretimi ve Ticareti Meslek Komitesi Meclis Üyeleri, pandemi sürecinde sektörde yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Talepteki daralmadan üretim yetersizliği nedeniyle mevcut talebi karşılamakta yaşanan zorluklara kadar birçok konuyu ele alan meclis üyeleri, önlerini görememekten şikayetçi oldu.
“Yeni başlayan proje sayısı yetersiz”
16 Nolu Komiteden Meclis Üyesi ve Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Cem Bucuge, inşaat sektöründeki krizin pandemi öncesine dayandığını hatırlattı. 2018 Eylül ayında başlayan konut satışlarındaki azalmanın, hükümetin pandemi sürecindeki ekonomik tedbirler çerçevesinde aldığı kararlarla bir miktar toparlandığını belirten Bucuge, bu dönemde konut kredisi faiz oranlarının ciddi ölçüde düşmesiyle eldeki konut stoklarının eridiğini kaydetti. İkinci el konutlarda da bu dönem hareket yaşandığını ve tadilatın canlanmasıyla inşaat malzemesi satışlarının hareketlendiğini dile getiren Bucuge, “Ancak, geleceğe yönelik şöyle bir sıkıntı var; ilk olarak bugün başlayan yeni proje sayısı oldukça düşük, ikinci sorun da maliyetlerin çok yükselmesi. Bugün 500-600 bin TL arası satılan konutlar, projeler tamamlandığında 800-900 bin TL’ye satılmak durumunda kalacak. Bu da satışları yeniden zorlayacak” dedi.
İnşaat malzemesi üretiminde de sorun yaşandığını ifade eden Bucuge, şu bilgileri verdi:
“İnşaat malzemesi üreticileri, tedarikçilerinden mal temininde zaman zaman sıkıntı yaşıyor. Ürün aldığımız firma aynı zamanda 30 ayrı tedarikçi ile çalışıyor. Bu tedarikçilerden birinde covid çıkıp fabrika kapanırsa ürün aldığımız firma malzemelerini tamamlayamadığı için imalatını yapamıyor ve dolayısıyla bize de ürünü teslim edemiyor. Bu nedenle ürünleri teslim için termin vermekte zorlanıyorlar.”
“İnşaat malzemelerinde istikrar yok”
Meslek Komitesi Meclis Üyesi Mehmet Niyazi Yücesoy ise biriken stoklara dikkat çekti. “Tarihin en büyük stoku ile karşı karşıyayız” diyen Yücesoy, şunları söyledi:
“Birçok kalemde talep var ama üretim yok. Örneğin seramik. Avrupa’da halen üretimi yok. İran’da sıkıntı var. Çin’den ürün gelmiyor. Kur yüksek olunca yerli üreticiler iç pazara satmak yerine ürünü ihraç ediyor. Standart ürünler kısmen de olsa bulunabiliyor ama spesifik ürünlere ulaşmak imkansız. Seramik, vitrifiye, parke siparişlerimizi temin etmekte zorlanıyoruz. Musluk armatür üreticileri dahi termin veriyor. Ticari hayatım boyunca ilk kez toz grubu ürünler için terminle karşılaşıyorum.”
Bazı ürünlere ulaşmanın yeterli gelmediğini, takım oluşturmakta zorlandıklarını kaydeden Yücesoy, “İstenen malın tamamını karşılayamayınca satış yapamıyoruz. Düşünün, yemek yapacaksınız elinizde tüm malzemeler var ama ocağı yakmak için kibritiniz eksik. Böyle olunca yemeği yapamıyorsunuz ve yemek malzemelerinin tümü de stokunuzda kalıyor” ifadelerini kullandı.
Satış için tedarikçilerin çok uzun zamanlara termin verdiğini dile getiren Yücesoy, enflasyonun yüksek olduğu bir dönemden geçildiğini, uzun sürelerin sıkıntıyı artırdığını söyledi. Ürünlere her ay zam geldiğini, geç teslimin bu nedenle sıkıntı oluşturduğunu belirten Yücesoy, “Bu ay kur artışı ve doğalgaz nedeniyle seramik ürünlerine iki kez zam geldi. Sipariş aldığımızda verdiğimiz fiyatla teslim etme dönemi geldiğinde karşılaştığımız rakamlar birbirini tutmuyor ve zarar ediyoruz” diye konuştu.
“Ürün satmasak bu dönemde belki de daha iyi olacak”
16 Nolu Komite Meclis Üyesi Mustafa Kabadayı da fiyat artışlarına değindi. Müşteri ile anlaştıklarını ve malzemenin bir bölümünü teslim ettiklerini, kalanı teslim edene kadar anlaştıkları fiyatın üzerinde rakamlarla ürün temin etmek durumunda kaldıklarını kaydeden Kabadayı, “Özellikle demirde ciddi sorun yaşıyoruz. Paramız pul oluyor. Satmasak daha iyi” ifadelerini kullandı.
Sorun yaşanan hiçbir dönemde hükümet tarafından inşaat malzemesi satıcılarına destek olunmadığını belirten Kabadayı, “Destekler müteahhitlere yapılıyor ve etkilenirsek biz de dolaylı olarak etkileniyoruz ama sektöre özel bir destek hiç olmadı. Oysa yaşanan sorunlardan en çok etkilenen inşaat malzemesi satıcıları oluyor. Müteahhitler daha az yara alıyor. Sermaye gücünü ortaya biz koyuyoruz, hizmeti biz veriyoruz, müteahhit sıkıntı yaşarsa bize yansıtıyor ama biz hiçbir destek alamıyoruz” dedi.
İnsanlar evde kaldıkça evlerinin kusurlarını görüp tadilata başladığını, bu dönemde inşaatlar olmasa da perakende talebinin oldukça arttığını söyleyen Kabadayı, ancak sektör temsilcilerinin tedarikçilerden mal temin edememesi nedeniyle perakende talebini karşılamakta zorlandıklarını vurguladı. Belirsizlikten ve önlerini görememekten şikayetçi olan Kabadayı, “Buzun üzerinde gidiyoruz ve ne zaman nereye savrulacağımız belli değil” dedi.