KOCAELİ (AA) - ŞENGÜL AZBAY - 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin merkez üssü Kocaeli'de yapı stoku açısından en riskli bölgelerden biri olan Cedit Mahallesi'nde başlatılan "yerinde" kentsel dönüşüm projesiyle 1105 hak sahibinin evleri yeniden yapılıyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından finanse edilen proje kapsamında, 126 bin metrekare alanda bulunan 494 binada oturan hak sahiplerinin tahliye işlemlerinin tamamlanmasının ardından yıkım çalışmalarına başlandı.
Şu ana kadar 143 binanın yıkımı tamamlanan Cedit Mahallesi, bütün hak sahiplerinin desteğiyle hayata geçirilen "yerinde" ve "gönüllü" kentsel dönüşüm projesiyle 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin merkez üssü olan Kocaeli'nin silüetini de değiştirecek.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanı Sabahattin Yamak, AA muhabirine, İzmit ilçesine bağlı en eski yerleşim yerlerinden Cedit Mahallesi'nde çarpık yapılaşmanın en yoğun yaşandığını ve yapı stokunun çok eski olduğunu söyledi.
Cedit Mahallesi'nin yaşam koşulları zor olan bir coğrafya ve İzmit'in merkezinde yer alan, kentin silüetine de yansıyan bir bölge olduğuna işaret eden Yamak, buraya yönelik 9 ay önce başlattıkları "yerinde kentsel dönüşüm" projesinde vatandaşların büyük desteğini aldıklarını anlattı.
Yamak, projenin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın'ın çok büyük irade ortaya koymasıyla hayata geçirildiğini anlattı.
Proje kapsamında 5 bin nüfusu ilgilendiren bir mahallenin tamamını dönüştürdüklerini vurgulayan Yamak, "Yerinde dönüşümden neyi kastediyoruz? Burada yapılan dönüşümden sonra tekrar eski mahalleli, eski komşularıyla büyüdüğü insanlarla çayını içtiği komşusuyla aynı mahallede ikamet etmeye devam edecek. Vatandaşımıza, eski komşularıyla bir yaşam alanı oluşturuyoruz. Yepyeni bir çehreye kavuşacak, sağlıklı bir ortam oluşacak. Mevcut şu an yapılan anlaşmalarda, dışarıdan herhangi bir vatandaşımız buraya gelmeyecek. Vatandaşlarımızın güveniyle Türkiye'de örneği olmayan, 9 aylık bir süreçte yüzde 97 gibi bir anlaşma ve uzlaşma oranına vardık." diye konuştu.
- "Vatandaşımız, devletine ve belediyesine güvendi"
Yamak, kentsel dönüşüm projelerinin, kurumlar açısından hayata geçirilmesi zor çalışmalar olduğunu belirterek, bu nedenle proje kapsamında özel bir ekip kurduklarını ve bu ekibin 180 gün boyunca vatandaşlarla görüşmeler gerçekleştirdiğini kaydetti.
Vatandaşlara yeni evlerine taşınana kadar kira yardımı yapacaklarını ve mahallede oturan kiracılara da taşınma ücreti ödediklerini bildiren Yamak, yatay mimariyle inşa edilmesi planlanan bu dönüşüm projesi sayesinde, kentin silüetinin de daha estetik bir görünüme kavuşacağını anlattı.
Belediye ve Bakanlık tarafından sunulan finansman desteğinin vatandaşlar açısından çok ciddi bir avantaj sağladığına işaret eden Yamak, şunları söyledi:
"Yani 100 liralık bir maliyetin, 67'si belediye ve bakanlığımız tarafından ödeniyor. Bir diğeri Başkanımızın bir telkini vardı. 'Evet yapı stokları eski ama vatandaşımızın anıları var. Burada yaşadılar, burada büyüdüler o yüzden sizden ricam koşulları belirlerken, imkanları sunarken hukuki ve teknik anlamda bütün sınırları zorlayın.' dedi. Biz de vatandaşın lehine bütün şartları kullandık. Vatandaşımız kendi koşullarını çok iyi biliyor, mahallesini çok iyi biliyor. Yangın olduğu zaman itfaiyenin sokaklara giremediği, altyapısının çok sıkıntılı olduğu, yaşam koşullarının zor olduğu bir mahalle olduğunu kendileri de biliyor. Vatandaşımız, devletine güvendi, belediyesine güvendi. İkincisi adalet dediğimiz şey, biz en başta bu projemizin bütün ilkelerini belirledik. X kişiye, Y kişiye farklı hiçbir uygulama olmadı. Herkese eşit ve adalet ölçüsünde davrandık. Vatandaşımız, ekonomik ve fiziki koşulları, adaleti de görünce seve seve geldi."
Yıkım çalışmalarının yaklaşık 1 ay önce başladığını ve şu ana kadar 158 binanın yıkıldığını bildiren Yamak, şubat ayı sonuna kadar yaklaşık 350 binanın yıkımını tamamlamayı ve inşa çalışmalarının ardından 24 ayda hak sahiplerine evlerini teslim etmeyi hedeflediklerini dile getirdi.
-"Burası birçok projeye ilham olacak"
Türkiye'nin farklı illerinde değişik kentsel dönüşüm projeleri yapıldığına işaret eden Yamak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu projenin en büyük artısı, çok kısa zamanda 9 aylık gibi bir süreçte uzlaşı sağlanması. Türkiye'de bunun örneği yok. İkincisi bu kadar yapı stoğunun olduğu alanda, Kocaeli'nin nüfusu ve kentleşme açısından baktığınızda burası bir başarı hikayesidir. 9 ay gibi bir süreçte yüzde 97'lik bir orana ulaşmak kolay değil. Farklı farklı illerimizde dediğimiz gibi dönüşümler oluyor ama daha çok ya tarihi ya seyrek yapıların olduğu ya da yerinde değil farklı alana taşıyarak oluyor. Buranın en büyük özelliklerinden biri yerinde dönüşüm yapıyoruz. Vatandaşımızı başka bir alana kaydırmıyoruz. Eski yaşadıkları mahallede, eski komşularıyla daha iyi yaşanabilir bir mekanda inşallah hayatlarını sürdürecekler."
Yamak, 494 tane kütlenin yerine 50 tane kütle geleceğini ve yeşil alan, sosyal donatı alanları, park alanlarının açılacağını vurgulayarak, sözlerini şöyle tamamladı:
"Deprem zamanında toplanma alanı yapacağınız bir alan bulamazdınız burada ama bugün proje bittikten sonra birçok toplanma alanı olacak. Bir diğeri yapı stoku çok eski. Hem teknik açıdan hem mühendislik açısından hem de depreme dayanıklı yapılar inşa edilecek. Burası birçok projeye ilham olacak, yeni kentsel dönüşüm projelerine ilham olacak, diğer illere ilham olacak. O yüzden biz ümitliyiz. Vatandaşlarımız da bunu görünce mutlu oluyoruz."