ABD'nin önde gelen bankalarından Bank of America, 2023 petrol tahminini varil başına 100 dolar olarak duyurdu.
Rusya-Ukrayna Savaşı ile 140 dolar seviyelerine kadar yükselen petrol fiyatları Haziran’da merkez bankalarının para politikası adımlarını değiştirmesi ile gerilemeye başladı. ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere birçok merkez bankası faiz artırımlarını hızlandırdı. Savaşta zaman zaman sağlanan uzlaşı, OPEC+’in arz kesintisi kararları brent petrol fiyatlarını Aralık başında 75 dolara kadar geriletti. Böylece petrol yıl içindeki tüm kazançlarını vermiş oldu. Bu hafta fiyatlar 85 dolar yakınında ve yıllık bazda yaklaşık yüzde 9’luk prim söz konusu.
Petrol fiyatlarının yılın ikinci yarısında düşüşünü hızlandırmasındaki ana neden büyük ekonomilerde durgunluk işaretlerinin artması oldu. Avrupa, Çin ve ABD başta olmak üzere büyük ülke ekonomilerinde imalat, sanayi üretimi ve siparişlerde azalma dikkat çekiyor. 2023’ün ilk çeyreğinde de durgunluğun etkisini sürdürmesi bekleniyor.
Ancak tüm bu gelişmelerle petrol fiyatları dün Çin'in son COVID-19 kısıtlamalarını gevşetmesinin talepte toparlanma umutlarını arttırmasıyla son üç haftanın en yüksek seviyesine ulaştı. Dünyanın en büyük petrol üreticisi ABD'de kış fırtınaları nedeniyle kapatılan bazı enerji santrallerinin yeniden hizmete alınması da arz endişelerini hafifleterek fiyatları aşağı yönlü baskılıyor. Öte yandan, Rusya'nın Rus petrolüne tavan fiyat uygulamasına katılanlara petrol ve petrol ürünü satışı yasaklaması ise arz endişelerini artırarak fiyatları yukarı yönlü destekliyor. Ham petrol bu sabah 79,6 dolardan, brent petrol ise 84,8 dolar seviyelerinden işlem görüyor.
Avrupa Birliği ülkeleri 2 Aralık’ta, Rusya'dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulanmasında anlaşmaya varmıştı. Batı ülkelerinin bu adımına karşılık Rusya Devlet Başkanı Putin çok sert bir yanıt verdi. Rus Lider imzaladığı kararname ile tavan fiyat uygulamasına katılan şahıs ve şirketlere petrol ve petrol ürünü satışını yasakladı. Kararnameye göre, Rus petrolü alanların sözleşmede tavan fiyat veya alternatif bir tavan fiyat mekanizması kullanmaları halinde sevkiyat yapılmayacak. 1 Şubat 2023 itibarıyla yürürlüğe gireceği belirtilen kararnamede, tavan fiyat uygulayanlara petrol sevkiyatının yalnızca Putin’in özel izniyle gerçekleştirebileceği belirtildi. Petrol ürünleri sevkiyatına yönelik yasak Rus hükümetinin belirleyeceği tarihte yürürlüğe girecek.
AB’nin almadığı Rus tedariklerinin en büyük alıcıları olarak ortaya çıkan üç ülke olan Çin, Hindistan ve Türkiye’ye giden gemilerdeki ham petrol hacmi 9 Aralık’a kadar olan dört hafta içinde günde ortalama 2,73 milyon varile yükseldi. Bu, Rusya’nın Şubat ayı sonlarında Ukrayna’yı işgalinden hemen önceki dört hafta içinde sevk edilen hacmin dört katından fazla olurken, enerji uzmanları Türkiye’nin Rus ham petrolünün ilerlemesi için önemli bir hedef olmaya devam edeceğini aktardı.
Petrol fiyatları için birçok kurum 2023 tahminini güncelledi. Hemen hemen tüm kurumlar petrolün gelecek yıl yükseliş yaşayacağını tahmin ederken Danimarka bankasından ters köşe bir değerlendirme geldi. Brent petrolde fiyatın 2023 yılının ilk yarısında ortalama 90 dolar/varil seviyesinde oluşacağını öngören Danske Bank ekonomistleri, dördüncü çeyrekte ise fiyatın 80 dolar/varil seviyesine kadar gerileyeceğini tahmin etti.
Danske Bank ekonomistleri yaptıkları değerlendirmede "Küresel enflasyon baskıları hafiflemeye başladı. Özellikle ABD ve Rusya, Asya piyasalarına petrol satmaya devam edecek gibi görünüyor. ABD dolarında bir toparlanma fiyatlar üzerinde daha da baskı yapacak" ifadelerini kullandı.