Akdeniz Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (AHBİB) Başkanı Hüseyin Arslan, bakliyat tüketiminde geleneksel olmayan pazar büyüklüğünün 1,5 milyon tona ulaştığını belirterek, “Bakliyat proteini kullanılarak üretilen vejetaryen burger, etsiz sosis, vejetaryen tavuk gibi ete birebir benzeyen gıdaların tüketimi her geçen gün yaygınlaşıyor” dedi.
Humus fenomen oldu
Bakliyat ürünlerinin sağlıklı ve ekonomik olduğunu, bu farkındalığın küresel ölçekte hızla geliştiğini dile getiren Başkan Arslan, bu durumun Türkiye ve Ortadoğu mutfaklarının sevilen yemeklerinden humusa olan talebi arttırdığını, buna bağlı olarak da nohut pazarının büyümeye devam ettiğini bildirdi. Arslan, “Dünya Bakliyat Yılı ve 10 Şubat Dünya Bakliyat Günü etkinliklerimizle bakliyatın sağlıklı ve ekonomik bir gıda olduğunun daha iyi anlaşılmasını sağladık. Yurt içinde ve yurt dışında yürüttüğümüz farkındalık yaratma çalışmalarımızda humus yemeği geleneksel olmayan pazarlarda öne çıktı. Son zamanlarda ABD’de ve Kanada’da humusun biberlisi, fesleğenlisi gibi 40’a yakın çeşidi satılıyor. Humusun fenomen hale gelmesinden dolayı dünyadaki nohut tüketimi de yaklaşık 500 bin ton arttı” dedi.
Bakliyat protein deposu
İnanç ve kişisel tercihlerin yanı sıra insanların ekonomik ve psikolojik nedenlerden dolayı da et menüleri yerine vegan ve vejetaryen menüleri daha çok tercih etmeye başladığına dikkat çeken Arslan, geleneksel olmayan pazarlarda geleneksel olmayan yöntemlerle bakliyat kullanımının 1,5 milyon tona ulaştığını aktardı.
Protein değerlerinin fasulyede yüzde 28-30, mercimekte yüzde 23-25, bezelyede yüzde 19-22, nohutta yüzde 24-27 olduğunu kaydeden Arslan, şunları söyledi:
“Normal köftenin tadını yakalamak için; etsiz köftenin içinde bakliyat ürünlerinin yanında farklı sebzeler de kullanıyorlar. Yoğurt tüketiminde de bitkisel temelli ürünler tercih edilmeye başlandı. İçerisinde hayvansal ürün olmayan yoğurtların tüketiminde yüzde 39 artış var. Buna karşın dünyadaki normal yoğurt tüketimi yüzde 3 düştü. İnsanlar artık daha az normal yoğurt yiyorlar. Et yerine hazırlanan dondurulmuş ürünlerin tüketimi de yüzde 37 arttı. Bunun karşısında et tüketimi yüzde 2 azaldı. Bu istatistikleri gören Amerika menşeli bir fast food firması Kanada’daki 28 şubesinde menülerine bitkisel temelli et ürünlerini ekledi. Adına da ‘vejetaryen hamburger’ dediler. 6 ay önce ABD’de böyle bir şirket kuruldu. Bakliyat ürünlerindeki proteini kullanarak vejetaryen burger diye et ürünleri yapıp, satıyorlar. Bu şirketin kuruluşunda 25 dolar olan hissesi bir anda 250 dolara çıktı. Bugün söz konusu şirket hala zararda olmasına rağmen piyasa değeri 8 milyar dolara ulaştı. Vejetaryen burgerde yakalanan başarı ile birlikte birçok yeni şirket kuruldu ve bakliyat ürünlerindeki protein kullanarak etsiz sosis, vejetaryen tavuk gibi birebir ete benzeyen ürünler yapılıyor.”
"Pozitif ayrımcılık yapılmalı"
Türkiye’de 1980’li yıllarda 2 milyon ton olan bakliyat üretiminin bugünlerde 1 milyon tona kadar gerilediğine dikkat çeken Arslan, ABD ve Kanada’da olduğu gibi bakliyat çeşitlerinin Tarım ve Orman Bakanlığınca özel ürünler statüsüne eklenmesini, pozitif ayrımcılık uygulanmasını istedi. Arslan, “Baklagil üretim rakamlarını 40 yıl öncesindeki rakamlara ulaştırmak için bütüncül politikalara ihtiyaç var. Verilen desteklerden gümrük vergisi uygulamalarına kadar her bir enstrüman doğru şekilde planlanmalı, birbiriyle çelişmemelidir. Böylece üretimin istikrarlı ve kalıcı bir şekilde artmasını sağlayabiliriz” dedi.
11 aylık ihracat 926 milyon dolar
Bölgenin hububat ve bakliyat ihracatını da değerlendiren Başkan Hüseyin Arslan, AHBİB’in 2019 yılı Ocak-Kasım döneminde 926 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiğini, son 12 aylık performansın ise 1 milyar 52 milyon dolar düzeyinde olduğunu bildirdi. Arslan, Birlik olarak 11 aylık dönemde ürün grupları incelendiğinde 252 milyon dolar ile pastacılık ürünlerinin ilk sırada geldiğini, 174,5 milyon dolarla bakliyatın ikinci, 119 milyon dolarla değirmencilik ürünlerinin üçüncülüğü aldığını ifade etti. Arslan, AHBİB’in en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında 147 milyon dolar ile Irak’ın birinci sırada yer aldığını, 105 milyon dolar ile Suriye, 44 milyon dolar ile Yemen’in izlediğini kaydetti.