Sedimantasyon testi herhangi bir hastalığı teşhis etmez, yalnızca hastalığın teşhis edilmesine yardımcı olur. Bu nedenle test sonuçlarının ek tetkiklerle birlikte okunması daha doğrudur.
Sedimantasyon testi, tüpteki alyuvarların bir saat içerisinde ne kadarının dibe çöktüğünü gösterdiği için "sedimantasyon 1 saat testi" olarak da adlandırılır. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere sedimantasyon sayesinde kırmızı kan hücrelerinin yani alyuvarların çökme hızı ölçülür. Sedimantasyon genel olarak iltihaplar sonucunda oluşur. Ancak bazı durumlarda önemli hastalıkların sonucunda da gelişebilir. Bu nedenle dikkate alınması gereken bir değerdir.
Baş, boyun, omuz ve kalça ağrısı, kansızlık, sebepsiz kilo verme, eklem sertliği gibi durumlar karşısında sedimantasyon testine ihtiyaç duyulabilir. ESR testi kanser, vücut iltihapları, apseler, bağışıklık sistemi sorunları gibi problemlerin varlığı hakkında fikir verir. Bunun dışında ateşlenme, kas problemleri veya bazı artrit sorunların yaşanması halinde de ESR testi yaptırılması gerekebilir. ESR testi tek başına hiçbir hastalığın varlığını kanıtlamaz. Bu nedenle diğer testlerle birlikte yaptırılması uygun görülür. Eğer gerek görülürse ek tetkikler de istenebilir.
Sedimantasyon testi yaptırmadan önce herhangi bir hazırlık yapılmasına gerek yoktur. Ancak eğer düzenli bir şekilde ilaç kullanımı mevcutsa bu durumdan mutlaka doktor haberdar edilmelidir. Androjenler, yüksek dozlarda aspirin veya diğer salisilatlar, valproik asit, divalproeks sodyum, fenitoin, metadon, fenotiyazinler, prednizon sedimantasyon testi sonuçlarını değiştirebilecek olan bazı ilaçlardandır.
Sedimantasyon değeri mm/saat olarak ölçülür ve yaş gruplarına göre farklılık gösterir. Normal sedimantasyıon değerleri aşağıdaki gibidir:
Sedimantsyon yüksekliği, vücutta bir iltihabın varlığına veya iltihaplı bir hastalığın etkileri devam ettiğine işaret eder. Sedimantasyon yüksekliğinin birçok farklı nedeni olabilir. Bununla birlikte, sedimantasyon değeri kesin bir bilgiye ulaştırmaz ve yaş, ilaç kullanımı gibi birçok faktör sedimantasyon değerini etkileyebilir.
Sedimantasyon yüksekliği kanser belirtisi midir? Sedim hızı kanser teşhisinde önemli bir noktadadır. Çoğu vakada kanserin erken teşhis edilmesine olanak sağlar. Ancak yalnızca sedimantasyon testi yardımıyla kanser teşhisi koymak mümkün değildir. Her sedimantasyon yüksekliği yaşayan kişi kanser diye bir kesin yargı yoktur. Kanserde sedim kaç olur sorusunun ise net bir cevabı yoktur.
Sedimantasyon yüksekliği tedavisi için öncelikle bu probleme neden olan sorun tespit edilmeli ve sorunun kaynağına yönelik bir tedavi uygulanmalıdır. Eğer sorun bir iltihaptan kaynaklanıyorsa iltihap iltihap giderildikten sonra sedimantasyon yüksekliği problemi de geçecektir. Bunun dışında, sedimantasyon yüksekliği başka bir hastalığın sonucuysa yine o hastalık tedavi edildikten sonra ESR değeri düşmezse müdahale edilir. ESR değerini düşürmek için dikkat edilmesi gereken konular ise şu şekildedir;
Vücudun susuz kalması çok ciddi problemlere yol açabilir. Vücutta bir iltihap durumu varsa, günde en az 2 litre su içmek iltihabın tedavisini hızlandırır.
Su içmek gibi spor yapmak da hayatın her alanı için önemlidir. Düzenli olarak spor yapmak bağışıklık sistemini güçlendirir. Bu da iltihapların hızla iyileşmesini sağlar.
Bütün uzmanlar düzenli uykunun öneminden ve günde en az 8 saat uyunması gerektiğinden bahsediyor. Aynı saatte uyuyup aynı saatte uyanmak, gece belirli bir saatten sonra uyanık olmamak, uyumadan önce yemek yememek gibi faktörler uykunun kalitesini etkiler. Yetersiz ve kalitesiz bir uyku vücutta iltihap oluşmasını tetikler. Dolayısıyla düzenli uyku da oluşan iltihapların yok olmasına yardım eder.
Sarımsak, zerdeçal, zencefil, kekik, arnavut biberi vücuttaki iltihabın kolay kurumasına yardımcı olan besinlerdendir. Bu besinleri düzenli bir şekilde tüketmeyi alışkanlık haline getirmek, hem iltihaplı hastalıklara yakalanma riskini azaltır hem de mevcut olan hastalığın hızla iyileşmesine yardımcı olur.
Sedimantasyon düşüklüğü genel olarak vücutta bir iltihabın veya iltihaptan kaynaklanan hastalığın olmadığını gösterir. ESR değerinin 0 bile olması herhangi bir soruna işaret etmez. Ancak bazı iltihap türleri sedimantasyon değerini etkilemez. Yani değerin normal olması her zaman iltihapsız, sağlıklı bir bedene sahip olunduğu anlamına gelmez.
Lösemi ve polistemi rubra hastalığına sahip olan kişilerin kan tahlillerinde sedimantasyon oranı beklenmedik bir şekilde düşük görünebilir. Buna sahte düşüklük adı verilir.
Sedimantasyon düşüklüğünün tedavisi planlanırken problemin neden kaynaklandığını tespit etmek gerekir. Ancak uygulanan gereken tedavinin yanında dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar da vardır.
Dengeli ve düzenli beslenerek bağışıklık sisteminizin güçlü kalmasına ve sedimantasyon düşüklüğüne neden olan hastalıkların kolay atlatılmasına yardımcı olunabilir.
Stresli bir yaşam tarzı özellikle kalp rahatsızlıklarını tetikler. Eğer sedimantasyon düşüklüğü problemini bu tip bir hastalık yüzünden yaşanıyorsa stresten uzak kalmak ESR değerlerinin normale dönmesini sağlar.
Sedimantasyon düşüklüğünün nedenlerinden bir tanesi de karaciğer problemleridir. Bu nedenle alkol ve sigara kullanımı hastalığın tedavi sürecini olumsuz etkiler.