Antalya Ticaret Borsası’nın (ATB) Şubat Ayı Olağan Meclis Toplantısı elektronik ortamda yapıldı. ATB Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında toplanan Şubat Meclisi’nde Antalya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, ekonomi ve tarımla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
“Gara şehitleri anıldı”
Konuşmasına Gara şehitleri anarak başlayan Başkan Ali Çandır, “İnsanlığın en habis kanseri olan terörizm, vicdan sahibi insanların yüreğini bir kez daha yaktı. Şehitlerimizin acısı, bir yıldır yaşadığımız salgın yıkımı ve çok uzun bir süredir yaşamakta olduğumuz ekonomik zorlukları unutturdu. Terörü ve terörü destekleyen her türlü anlayışı lanetliyorum. Şehitlerimize Allah’tan rahmet, ateş düşen ocaklara sabırlar diliyoruz. Onların acıları hepimizin acısıdır” dedi.
“Tekrar 2020 yılını yaşama gücümüz yok”
Ekonomimizin salgına, büyüyememe, istihdam yaratamama, enflasyonu düşürememe, dövizde istikrarı sağlayamama ve borç sarmalını düzeltememe gibi sırtındaki ağır yüklerle girdiğini kaydeden Çandır, “Ekonomimiz salgından ağır bir şekilde etkilenmiştir, etkilenmeye de devam ediyor. Üzülerek görmekteyiz ki bu etkilenme, toplumun ve üretici kesimlerin geneline yayıldı. Devletin çabası, piyasanın anlayışı ile 2020 yılını bir gayretle atlattık. Ama artık hiçbirimizin 2020 yılını bir kez daha yaşamaya gücü bulunmuyor. Geçen ay 2021 yılı için en büyük riskin seri iflas riski olduğunu belirtmiştim. Hem devlet hem de millet olarak bu riskten kaçınmak için üzerimize düşen görevleri eksiksiz yerine getirmeliyiz. Aksi halde hepimiz altında kalacağız” diye konuştu.
“Borç ödemek için kredilere yüklendik”
Dünyaya açılan pencere olan Antalya’nın bir yıldır dünya ile bağlantısının kesik olduğunu belirten Başkan Çandır, salgında ülke 1 şok yaşarken, Antalya’nın 3 şok yaşadığını yineledi. Çandır, buna rağmen, ülke genelinde yüzde 6.5 azalan ihracata karşılık, Antalya’da yüzde 13’lük artış yaşandığını ve bunda yaş meyve sebze ihracatının etkisinin büyük olduğuna dikkat çekti. 2020 yılında dış ticaretteki bu başarıya karşın iç ticarette önemli ölçüde daralma yaşandığını vurgulayan Çandır, ekonomik verileri paylaştı. Çandır, çekle ödeme hacminin 2020 yılında Türkiye genelinde yüzde 8 artış gösterirken Antalya’da yüzde 21 azaldığını ancak borç ödemek için banka kredilerine yöneldiğimize dikkat çeken Çandır, “Bunun kaçınılmaz sonucu olarak ülkemiz iş dünyasında yüzde 35 olan kredi büyümesi, kentimizde yüzde 50 civarında oldu. Yani 2020 yılındaki yükümlülüklerimizi tekrar borçlanarak yerine getirebildik” dedi. Borcun yanı sıra vergi yüklerinin da geçen yılın birikimiyle ödenmeyi beklediğini belirten Çandır, “Bunlar da bizi sıkıntıya sokacak. Bu yüklerin altında kalkmanın bir yolu iş hacmimizi geliştirmekse, bunun önü açılmalı ve kolaylaştırılmalı. Salgın koşullarına dikkat ederek iş yapmak mümkün. Kontrollü şekilde açılma sağlanmalı” diye konuştu. Çandır, 2021 sonuna kadar kamuya ait borçlarının mutlaka ertelenmesi, kısa çalışma ödeneğinin de Haziran ayı sonuna kadar uzatılması gerektiğini söylerken, “Özellikle küçük işletmeler için bu hayati derecede önemli” şeklinde konuştu.
“Tarım fakirleşti”
Antalya’nın bütün zorluklara rağmen tarımsal performansıyla yüz güldürdüğünü ifade eden Ali Çandır, ancak bu performansın sürdürülebilir olmadığını söyledi. Dövize bağlı tarımsal girdilerdeki fiyat artışlarının yarısının bile tarım ürünleri fiyatlarına yansıtılamadığını kaydeden Çandır, bunun tarım kesiminin tamamını fakirleştirdiğini belirtti. Çandır, gübreden ambalaja kadar bütün girdilerin fiyatının 2 kat arttığını, bu maliyetlerin tarım ürünleri fiyatına yansımadığını vurguladı.
Çandır, Merkez Bankası Başkanı’na tarımdaki en büyük sorunun vade farkı olduğunu ilettiklerini, Ziraat Bankası destekli bir sistemin kurulmasına ihtiyaç olduğunu bildirdiklerini söyledi. Çandır, dijital ortamda tedarik ortamına ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Yakın geçmişte serada, bahçede ve tarlada toplanamayan ürünleri, kesime gönderilmek zorunda kalınan hayvanları ve diğer üretimden uzaklaşmayı gerektiren zorlukları herkesin hatırladığını belirtirken, 2021 yılında tarım kesimimizi bir kez daha bu duruma düşürmemeliyiz. Üretime, ürün işlemeye ve ticarete adaletli rekabetçilikle devam etmesini sağlamalıyız” dedi. Çandır, enflasyon açıklanınca tarım ürünlerinin töhmet altında kaldığını belirtirken, bu kapsamda referans görevi görmesi amacıyla hal endeksini açıkladıklarını kaydetti. Çandır, “Eylül ayından beri her ayın 2’sinde yaptığımız bu paylaşım ekonomi çevreleri tarafından kullanılıyor” şeklinde konuştu.
“İstihdamı büyütemedik
İstihdam ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Başkan Ali Çandır, ekonominin kendi büyüme hızının yarısından az bir istihdam büyümesi sağlayabildiğine dikkat çekti. Çandır, son 15 yılda yıllık ortalama yüzde 4.8 büyüyen ekonomimize karşılık yıllık ortalama yüzde 2.3 büyüyen bir istihdam ile karşı karşıyayız. Bu durum sürdürülebilir değil. Sosyal ve toplumsal açıdan istihdam edilen insan yoğunluğumuz hayati derecede önemli. İstihdam mutlaka ciddiye alınması gereken bir konudur. Önümüzdeki en hayati konulardan biri istihdamdır” uyarısında bulundu. Çandır, istihdam sorununu sürdürebilir olarak çözmenin yolunun tarımdan geçtiğini söylerken, tarımın iş gücünü bünyesinde barındırmaya müsait sektör olduğunu belirtti. Çandır, “İstihdam zafiyetini gidermesi bakımında da tarım sektörüne stratejik bir önem verilmelidir” dedi. 3 yıl önce tarımsal istihdam ve sosyal güvenlik kapsamlı bir rapor hazırlayarak ilgililer ve karar vericilerle paylaştıklarını anımsatan Başkan Çandır, “Devletimiz azımsanmayacak miktarda sosyal destek veriyor. Ancak bu destekler insanları üretmekten çok çalışmamaya yöneltiyor. Biz sosyal destek kesilecek diye sigorta yapacak işçi bulamıyoruz” diye konuştu.
ATB Başkanı Ali Çandır, meslek komiteleri üyelerinin talebi üzerine, kırsal kalkınma destekleri kapsamında kırsal ekonomik altyapı yatırımları için 20 Şubat olan başvuru süresinin 23 Mart tarihine, tarıma dayalı ekonomik yatırımları için 3 Mart olan başvuru süresinin 9 Nisan tarihine ertelendiğini, ayrıca TSE ve CE belgeleri şartlarında da yeni düzenlemelere gidildiğini bildirdi. Çandır, “Taleplerimizin kısa sürede olumlu sonuçlanmasını sağlayan başta TOBB Başkanımız Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu olmak üzere Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Bekir Pakdemirli’ye teşekkür ediyorum” dedi.
“Yüz yıllık hafızayı kitapta topladık”
Bir asırlık geçmişe sahip Antalya Ticaret Borsası’nın kurumsal hafızamızın unutulmaması ve geleceğe aktarılması amacıyla 100. yıl kitabını hazırladıklarını bildiren Çandır, kitabın yararlı olmasını diledi.
Meclis’te üyeler, sektörleriyle ilgili değerlendirmelerde bulunurken, kurdaki aşırı dalgalanmanın büyük sıkıntı oluşturduğunu dile getirdi. Meclis üyeleri, “Uygulanabilir yapısal reformların bir an önce uygulamaya geçmesi hepimiz için faydalı sonuçlar doğuracaktır” ifadelerini kullandı.