Üsküp’te her yıl bin 300 kişi hava kirliliği nedeniyle erken ölüyor. Atmosferde belirli boyutlarda katı veya sıvı halde bulunan maddeler olan Partikül Madde (PM) seviyesinin Üsküp’te AB'nin standart olarak belirlediği değerden 10 kere daha fazla. Bu hem çapı 10 mikrometreden küçük parçacıklar olan PM10 hem de akciğere girebilen çapı 2,5 mikrometreden küçük olan PM2,5 ölçümlerinde geçerli.
Hava kirliliği kış aylarında daha da artıyor. Bunun sebebi endüstriyel emisyonlar, odun sobaları ve eski arabalardan çıkan egzoz dumanları. Makedonya, yüksek hava kirliliği ile mücadele için acil önlemler açıkladı. Bunlar arasında toplu taşıma araçlarının geçici bir süre için herkes için ücretsiz hizmet vermesi, hamile ile 60 yaş ve üstünde olan kişilerin işe gitmekten muaf tutulmaları bulunuyor.
Üsküp’te toplu taşıma sistemi sadece otobüslerden oluşuyor. Bu otobüslerin çoğu da en temel çevre standartlarına dahi uymuyor. Şehirde bisiklet kullanan insan sayısı ise bir hayli az. Bunun sebebi hem uygun altyapının olmaması hem de ülkedeki trafik kültürünün bisiklet sürmeyi riskli bir hale getirmesi. Neredeyse her gün bisikletlilerin karıştığı bir kaza meydana geliyor.
Yerel basına göre Üsküp’te talebin yüksekliği nedeniyle hava kirliliğine karşı insanların ciğerlerini koruyan maskelerden kalmadı. Yerel STK’lar alarm verdi: Üsküp’te hava kirliliği senenin 269 günü normal seviyenin üstünde seyrediyor. STK’lar, havanın kalitesini artıracak önlemleri desteklemeleri için hükümet ve yerel yönetimlere çağrı yapıyor.
Almanya'da hava kirliliğinin en yüksek olduğu kent Stuttgart’ın havasında metreküp başına düşen Partikül Madde 10 (PM10), 80 mikrogramı bulunca alarm verilirken, Üsküp’te kış aylarındaki PM10 seviyesi ortalama 200 mikrogram düzeyinde. Hava kirliliğinin en yüksek olduğu günlerde bu seviye 600 mikrograma kadar çıkabiliyor.
Makedonya’da hava kirliliği kritikleşince Üsküp’teki ABD Büyükelçiliği Twitter üzerinden, "Üsküp’te hava kirliliği bugün o kadar kötüydü ki büyükelçiliği zorlukla görebiliyordunuz! #Makedonya’da daha temiz hava için fikirleriniz nelerdir?" diye sordu. ABD veya Batılı ülkelerin bu şekilde halka soru sormaları normalde çok ilginç değil. Ancak bu sefer cevap doğrudan Moskova’dan geldi…
Makedonya’daki Rus Büyükelçiliği, şu şekilde yanıt verdi: “@usembassymkd (ABD Büyükelçiliği’ndeki) arkadaşlarımız Makedonya’daki hava kirliliği konusunda fikir arıyorken onlara bir çözümle yardım etmek istedik. #TürkAkımı”. Türk Akımı, Rus doğal gazının Türkiye üzerinden Yunanistan ile Makedonya’ya, oradan da Doğu Avrupa ülkelerine ulaştırmayı hedefliyor. ABD ise farklı alternatifler arıyor."
Üsküp, üç tarafı dağlarla çevrili bir vadiye kurulu bir kent. Şehirde yaşayanların özellikle kış aylarında yapabilecekleri en mantıklı çözüm, dağlık bölgelerde kısa süreli de olsa gezintiye çıkmak. Hem böylelikle temiz havanın yanı sıra güzel bir manzaraya da sahip olabilirler.
Kaynak: DW