Çocuklarda tuvalet eğitimi kâbusa dönüşmesin!

Merhabalar Sevgili Okuyucularım,

Heyecanlı bir gelişim adımı olan tuvalet eğitimini, uygulanan yanlış tutum ve davranışlarla çoğu zaman kâbusa dönüştürebiliyoruz.

Tuvalet eğitimi, küçük yaştaki çocuklar için bazen çok ciddi sorunları da beraberinde getirebiliyor. Çocuklarda tuvalet eğitimi dönemini sağlıklı bir şekilde geçirmek için öncelikle sabırlı ve dikkatli bir gözlemci olmalıyız. Tuvalet eğitimi için çocuklardan önce, ebeveynlerin bu sürece hazır olmaları gerekir.

Ebeveynlerin Yaklaşımı Önemli

Ebeveynler tarafında çocuklara verilen tuvalet eğitimlerinde ısrarcı bir tutum içerisinde bulunulmamalıyız. Çocuklara tuvalet alışkanlığı kazandırırken, çocuğun bedensel ve ruhsal olarak tuvalet alışkanlığına hazır olmasının yanı sıra ebeveynlerin yaklaşım ve tutumları da tuvalet eğitimini etkiler.

Çocuğunuza tuvalet alışkanlığı kazandırırken, bütün ilgi ve alakanızı tuvalet eğitimine vermemelisiniz! Tuvalet eğitiminde ebeveyn olarak tüm ilgi ve alakamızı tuvalet alışkanlığına aktarırız. Bu durum çocuğunuzda psikolojik bir baskı yaratabilir.

Tuvalet eğitimini veren kişinin baskıcı, ısrarcı, müdahaleci olması, çocuğun psikolojik olarak süreci reddetmesi ve ileride kaka tutma- alt ıslatma/ alt kaçırma gibi bir sonuca neden olabilir. Ayrıca eğitim sürecinde, sürekli olarak çocuğa tuvalet ile ilgili sorular da sormamız, alışkanlığın kazanılmasını olumsuz olarak etkileyebilir.

Gözünüzde Büyütmeyin!

Çocukların gelişimi ile ilgili ebeveynlerin kaygıları, tuvalet eğitimini de zora sokabilir. Tuvalet eğitimini gözünüzde büyütmeniz ve sürecin zorlu geçeceğine olan inancınız, çocuğunuzun bu özerklik sınavını olumsuz etkiler. Tuvalet eğitimini verirken sürecin kolaylıkla gerçekleşeceğini düşünmeliyiz.

Tuvalet eğitimine zihnen hazır olamayan ebeveynler, farklı sorunlarla da baş etmek zorunda kalabilirler. Tuvalet eğitimlerinde, çocuklarda çok sık görülen “kaka tutma davranışı”, bu sorunların başında geliyor. Psiko- seksüel gelişim evresi olarak adlandırdığımız, anal dönemde olan çocuklar dışkılamayı; yitirme, vücudundan bir parçanın kopması şeklinde algılayabilirler. Genellikle tuvalet eğitimin verildiği anal dönemde dışkılama, korkutucu olarak algılanabiliyor ve kaka tutma sorunu ile karşı karşıya kalınabiliyor. Erişkinler için yersiz olarak algılanabilecek bu durum, çocuklar açısından hayatı zorlaştıran korkulara dönüşebiliyor.

Kötü Deneyimler Kaka Tutma Davranışını Tetikliyor

Çocuklara verilen tuvalet eğitimlerinde yaşanabilen kötü deneyimler, eğitimi çocukların gözünde büyütebilir ve kaka tutma gibi sorunlara yol açabilir. Kaka tutma davranışı, kısır bir döngüye girerek, kronikleşmeye kadar varabilir.

Kaka tutma probleminin oluşmasında özellikle ebeveynlerin ve bakım veren diğer erişkinlerin tutumu oldukça etkilidir. Sıklıkla 2-4 yaş arasında görülen kaka tutma davranışı, tuvalet alışkanlığı kazandırılmadan önce yaşanabildiği gibi kazandırıldıktan sonra da yaşanabilir. Kaka tutma davranışı görülen çocuklar, ebeveynlerine; ‘bağımsızlık’, ‘kontrol bende’ gibi mesajlar veriyor olabilirler.

Ebeveynler Nasıl Başa Çıkabilir?

Çocukların gelişimlerinin sorunsuz tamamlanabilmesi için kaka tutma davranışının üstesinden gelinmesi oldukça önemlidir.

Peki, aileler neler yapabilir?

Tuvalet eğitimlerinde dikkat edilmesi gereken kuralları şu şekilde özetleyebiliriz:

• Kaka tutma davranışı gösteren çocuklarda, fiziksel bir sorununun olup olmadığının incelenmesi doğru olacaktır. Aileler, çocuk doktorlarına danışmalı ve bu konu hakkında detaylı bilgiler edinmeliler.
• Çocuklar için, evler güvenli bölgelerdir. Çocuğun ev içerisinde kendini rahat hissetmesi oldukça önemlidir. Çocukların tuvaletten korkmaması için tuvalete uygun yükseklikte tabure konulabilir. Tuvalet eğitimlerinde, çocuklar için korkutucu bir algı oluşturmamak adına hassas davranılmalı ve doğru organize edilmelidir.
• İlk aşamada tuvaletten korkan çocuğun lazımlık üzerine bez ile oturması sağlanabilir. Ardından çocuğu zorlamadan ve motive ederek aşamalı geçişler oluşturulabilir.
• Tuvalet eğitimine başlandığı andan itibaren çocuğun altına bez bağlanmamalıdır. Bez bir kez çıkarılıp eğitime başlanma kararı alındıysa, kesinlikle bir daha kullanılmamalıdır. Gündüz bezsiz, gece bezli olarak devam edilmemelidir. Bu aynı anda iki farklı tutum sergilememize yol açacak ve tuvalet eğitimini vermemizi zorlaştıracaktır.
• Tuvalet eğitiminde en önemli nokta, eğitim boyunca olumlu bir tutum izlenmesi olacaktır. Çocuğa tuvaleti kullanma becerisi herhangi bir beceriyi öğretiyormuş gibi öğretilmelidir. Çocuğa bağırma, çağırma, kızma, ceza verme hatta ve hatta olumsuz bir bakış, memnuniyetsiz yüz ifadesi bile çocuğu olumsuz yönde etkiler ve süreç zorlaşır.
• Çocuklarda kaka tutma davranışları gözlemlendiğinde, beslenme alışkanlıkları da gözden geçirilmeli, abur cubur odaklı, yağlı beslenme engellenmelidir. Bağırsakları harekete geçirici yiyecekler tercih edilmelidir. Aynı zamanda tuvalet eğitimi konusunda bir uzmandan yardım alınmalıdır.” diye konuştu.

"Farkında Ol, Elini Uzat…"

Mine Ağır

Özel Eğitim Öğretmeni ve Psikolog

Web site
İnstagram