Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Uluslararası Lider Araştırmacılar Programıyla nitelikli araştırmacıların yurt dışından Türkiye’ye gelmelerini teşvik etmeyi amaçladıklarını belirterek, "Proje yürütücüsüne verilecek burs, genç araştırmacıysa ayda 20 bin lira, deneyimli araştırmacıysa ayda 24 bin lira net, araştırma başlangıç paketi ödeneği genç araştırmacılar için 500 bin lira, deneyimli araştırmacılar için 1 milyon lira." dedi.
Varank, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kuruluşların 2019 yılı bütçesinin görüşmelerinde milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Sosyal bilimlerle ilgili bir eleştiriye biraz katıldığını dile getiren Varank, "TÜBİTAK Sosyal Bilimler Araştırma Grubu olarak bugüne kadar bin 787 proje, 210 milyon lira bütçeyle yürütülmektedir. 2019'dan itibaren grup, sosyal ve beşeri bilimler alanında derinlemesine araştırmaları hedef odaklı destekleyecektir. Daha da önemlisi sosyal ve beşeri bilimlerin diğer tüm alanları mühendislik, sağlık, gıda, tarım gibi nasıl etkilediğine dair çağrılara çıkacaktır." diye konuştu.
Varank, Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı'nı, Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı'na dönüştürdüklerini belirterek, programla ülke açısından stratejik değer taşıyan alanlarda yürütülecek projelere katkı sağlamak için üst seviye bilimsel ve teknolojik çalışmalarla temayüz etmiş ve yurt dışı çalışma deneyimine sahip, başta Türk bilim insanlarının ve nitelikli araştırmacıların yurt dışından Türkiye'ye gelmelerini teşvik etmeyi ve çalışmalarını Türkiye'nin önde gelen akademi, sanayi, kurum ve kuruluşları veya kamu kurumlarında yürütmelerini sağlamayı amaçladıklarını vurguladı.
Program kapsamında 24-36 ay arasında destek verileceğini kaydeden Varank, bursiyerin temel araştırma ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla araştırma başlangıç paketi ödeneği, gerçekleştireceği araştırma projesi için araştırma desteği ve bu araştırma projesi kapsamında görev alacak doktora öğrencilerine burs ve araştırmacılara proje teşvik ikramiyesi, desteklediği süre boyunca kendisi ve ailesinin yaşam giderlerine yönelik bursla sigorta ve yurt dışından gelişi için yol desteği, araştırmalarını yürüteceği ev sahibi kurum, kuruluşa kurum hissesi genel gider desteği sağlanacağını bildirdi.
Varank, burs miktarlarına ilişkin şu bilgiyi verdi:
"Proje yürütücüsüne verilecek burs, genç araştırmacıysa ayda 20 bin lira, deneyimli araştırmacıysa ayda 24 bin lira net, araştırma başlangıç paketi ödeneği genç araştırmacılar için 500 bin lira, deneyimli araştırmacılar için 1 milyon lira. Araştırma desteği en çok 720 bin lira. Araştırmacılara verilecek proje teşvik ikramiyesi aylık 750 lira, aile yaşam gideri bursu 2 bin 250 lira, araştırma ekibinde doktora öğrencisi bursu öğrenci başına 4 bin 500 lira, kurum hissesi genel gideri aylık 3 bin 750 lira, araştırmacı ve eş ve çocukları için sigorta desteği, ayrıca araştırmacı, eşi ve çocukları için yol desteği."
- "Bütün atamalarımızı liyakat esasına göre yapıyoruz"
Bilim merkezlerinin dünyadaki merkezler gibi hareket ettiğini ifade eden Varank, "Yakın zamanda bu merkezleri tematik odaklı bir şekle de dönüştüreceğiz. Bu merkezlerle çocukların bilime, teknolojiye, üretime, tasarıma olan ilgilerini artırmak istiyoruz." dedi.
Varank, yerli tohum desteklerine ilişkin, TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) bünyesinde şimdiye kadar 34 projeye 8,3 milyon lira, Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) bünyesinde ise 53 projeye 13,7 milyon lira destek verildiğini, böylece 87 projeye 22 milyon lira destek sağlandığını bildirdi.
TÜBİTAK'ın yönetim kuruluna yönelik eleştirilere de cevap veren Varank, şunları kaydetti:
"Bakanlığa geldikten sonra yönetim kuruluna atanan arkadaşların bir kısmını hiç tanımıyordum ama kendileriyle ilgili yaptığım araştırmalar, istişareler, değerlendirmeler bu arkadaşların konularında hem yetkin olduğu hem uzman olduğu, kendi uzmanlıkları çerçevesinde Bakanlığa katkı sağlayacakları şeklindeydi. Hepsinin CV'si mevcut, hepsi alanlarında uzman. Biz bütün atamalarımızı liyakat esasına göre yapıyoruz. Kimse liyakatlı olmayan biriyle çalışmak istemez."
- Sanayide katma değer üretiminde artış
Yüksek teknolojinin ihracattaki payına değinen Varank, "İhracatta orta yüksek ve yüksek teknolojinin payı 2002'de yüzde 30 iken şu anda yüzde 40 seviyesine çıkmıştır. Aynı dönemde düşük teknolojili ürünlerin ihracatı yüzde 47'den yüzde 33'e düşmüştür." diye konuştu.
Varank, sanayide katma değer üretiminin de arttığının altını çizerek, Dünya Bankası rakamlarına göre 2002'de 40 milyar dolar olan imalat sanayi katma değerinin 2017'de 150 milyar dolar olduğunu söyledi.
Ar-Ge harcamasının Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) içindeki oranının düşük bulunduğunu ifade eden Varank, kendi hedeflerinin de daha yüksek olduğunu ancak bu oranın 2002'de 0,5 iken bugün yüzde 1 olmasının önemli olduğunu dile getirdi.
Varank, "KOSGEB desteklerinin AK Parti'li olmayanlara verilmediği" iddialarına ilişkin, şunları söyledi:
"KOBİ ölçeğinde olan ve KOSGEB destek kapsamındaki sektörlerde faaliyet gösteren tüm işletmeler, e-devlet üzerinden KOSGEB desteklerine başvuru yapabilmektedir. Başvurular destek mevzuatında tanımlanan kriterler çerçevesinde değerlendirilmekte. Başvuru sahibiyle ilgili özel nitelikli herhangi bir bilgi alınmadığı gibi başvuru değerlendirilmesinde bu tür hususlar dikkate alınmamaktadır."
- "Takım tezgahları sektörünü stratejik sektör olarak ilan edeceğiz"
OSB'lerdeki doluluk oranına ilişkin bilgi veren Varank, "Bugün itibarıyla 311 OSB'de yer alan sanayi parsellerinin doluluk oranı yüzde 73 seviyesindedir." dedi.
Varank, geçmişte hedeflenen ağır sanayi tesislerini de kurduklarını aktararak, "5'ten fazla çelik fabrikası ve çelik ürünleri fabrikaları kurduk, petrokimya ve kimya tesisleri kuruyoruz. TAKSAN'ı yeniden canlandırıyoruz. Takım tezgahları sektörünü stratejik sektör olarak ilan edeceğiz. Kağıdı da stratejik ürün kapsamında değerlendiriyoruz. Balıkesir SEKA fabrikası inşallah önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde yıllık 300 bin ton kapasiteyle tekrar üretime geçecek." diye konuştu.
Bakan Varank'ın konuşmasının ardından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kuruluşların 2019 yılı bütçesi kabul edildi.
Öte yandan Varank, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı AK Parti Isparta Milletvekili Süreyya Sadi Bilgiç'e ve komisyon toplantısına katılan milletvekillerine TÜBİTAK tarafından yayımlanan Aziz Sancar'ın kendi kaleminden hayatı ve biliminin anlatıldığı kitabı hediye etti.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 2019 Yılı Bütçe Sunuşu kitapçığında ise ilk kez karekod uygulaması kullanıldı. Komisyon katılımcıları, bu kodu akıllı telefonlarına okutarak sunum metnine erişebildi.
(Bitti)