Güneydoğu Asya’da deniz göçebesi olarak yaşayan Bajau kabilesi, serbest dalış konusunda standartların çok üzerinde yeteneklere sahip. Araştırmalara göre, bin yılı aşkın bir zamandır su üzerinde yaşayan ve ‘deniz çingeneleri’ lakabını alan kabile, büyük dalaklarıyla ve nefes tutma becerileriyle evrimin bir örneği olabilir. Yapılan araştırmalar, ortalamanın üzerinde dalak büyüklüğüne ve farklı genlere sahip olan kabile üyelerindeki değişikliğin genetik olabileceğini ortaya koyuyor.
NESİLLERDİR SU ÜZERİNDEKİ EVLERDE YAŞIYORLAR
Güneydoğu Asya’da, deniz göçebesi olarak yaşayan Bajau kabilesi, üstün dalış yetenekleriyle evrimin bir örneği olabilir. Geçimini su ürünleriyle sağlayan Bajau kabilesi, nesillerdir su üzerindeki evlerde yaşıyor. Bu yaşam tarzı, doğal seleksiyonun sağladığı avantajla birlikte kabile üyelerinin fiziksel özelliklerini de değiştirmiş.
DALAKLARI %50 BÜYÜMÜŞ
Araştırmalar, bin yılı aşkın bir süredir denizde yaşayan kabilenin denize uyum sağladığını gösteriyor. Son 1.000 yıldır Filipinler'in adalar bölgesinde deniz üstü evlerde yaşayan ve dalgıçlıkla geçinen Bajau halkının dalaklarının %50 büyüdüğü ve kanlarındaki oksijenin %9 arttığı, bu sayede 60 metreye dalıp 13 dk su altında kalabildikleri tespit edildi.
GENETİK ADAPTASYONUN DA BİR ÖRNEĞİ OLABİLİR
Düzenli pratik ve antrenman sayesinde kabile üyelerinin dalış yeteneklerinin arttığı biliniyor ancak araştırmalar, bu yeteneklerin genetik adaptasyonun da bir örneği olabileceğini söylüyor. Öyle ki kabile üyelerinin dalak büyüklüğü, komşu bölgedeki denizcilikle ilgisi olmayan Saluan kabilesine göre daha fazla.
REKOR ALMAN BİR DALGICA AİT
Ortalama bir insanın su altında kalma süresi yalnızca birkaç dakika kadar. Rekor ise antrenman ve oksijen takviyeleriyle birlikte 22 dakika 22 saniye. Su altında nefessiz kalma süresi antrenman ve fizyolojik özelliklerle oldukça alakalı. Bu konuda kırılan rekor ise 22 dakika 22 saniye ile Alman dalgıç Tom Sietas’a ait. Sietas’ın bu rekor denemesinden önce bir süre yükse oksijen aldığı ve ciğerlerindeki karbondioksit miktarını düşürdüğünü de belirtelim.
GÜNDE 8 SAATİ SU ALTINDA GEÇİRİYORLAR
Kabile üyeleri günde ortalama 8 saatlerini su altında geçiriyor, 70 metreye kadar dalış yapıyor ve nefeslerini ortalama olarak 13 dakikaya kadar tutabiliyorlar. Dalak, yüksek oksijenli kırmızı kan hücresi deposu göreviyle birlikte bir anlamda biyolojik dalış tüpü etkisi görüyor. Bajau kabilesinde yapılan testler, kabile üyelerinin dalak büyüklüğünün %50 oranında daha büyük olduğunu gösteriyor. Üstelik bu durum kabilenin dalış yapmayan üyelerinde de aynı.
GENETİK DEĞİŞİKLİKLER MEVCUT
Yapılan araştırmalar, kabilenin dalış yeteneklerindeki farklılığın genetik değişikliklere işaret ettiği yönünde. Kopenhag Üniversitesi’nden araştırmacı Melissa Llardo, değişimin genetik olabileceğine dair çalışmalarını yayınlamaya devam ediyor. Kabile üyelerinde tiroid bezini tetikleyerek hormonları etkileyen PDE10A, kandaki karbondioksit seviyesini etkileyen FAM178B, organlara ulaşan kan miktarına etki eden BDKRB2 genleri de mevcut.
YAKIN GELECEKTE YOK OLABİLİRLER
Kabilenin dalış yeteneklerinin adaptasyona ve dolayısıyla evrime dair araştırmaları sürerken endüstriyel balıkçılığın bölge sakinlerini tehdit ettiğini de belirtmek de fayda var. Deniz göçebelerinin yaşam koşulları, endüstriyel balıkçılık sebebiyle her geçen gün daha da zorlaşıyor. Bu durum, göçe ve kabilenin farklı iş kollarına yönelmesine neden oluyor. Yani önlem alınmazsa kabile yakın gelecekte yok olabilir.