Multipl Skleroz (MS) Yaşamınızı Kâbusa Çevirmesin !
Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Bilge Çetin “MS Hastalığı” hakkında bilgi verdi.
Multipl Skleroz (MS) hastalığı, kişinin bağışıklık sistemindeki bozukluk sonucu beyin ve omurilikte çok sayıda plaklar oluşmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Genç yaşlarda görülebilen MS, dünyada yaklaşık 3 milyon, Türkiye’de ise 35 bin kişiyi etkilemektedir. MS, ataklar halinde gelişmekte ve ancak tedavi ile kontrol altında tutulabilmektedir. Hastalık, genellikle, 20 ile 40 yaşları arasında ortaya çıkar.
“MS hastalığı görme ve konuşma bozukluklarına yol açar”
Merkezi sinir sisteminde sinir liflerini çevreleyen ve koruyan “miyelin” isimli bir tür kılıf vardır ve bu kılıf sinir liflerinin elektrik uyarılarını iletmelerine yardımcı olur. MS’de miyelin kılıfı hasara uğrar ve bazı bölgelerde yok olur. Hasar gören bu bölgeler ‘plak’ olarak da bilinir. Miyelin sadece sinir liflerini korumakla kalmayıp, görevlerini yerine getirmelerini de sağlar.
Miyelin yok olduğunda veya hasar gördüğünde, sinirlerin beyine giden veya beyinden gelen elektrik uyarılarını iletebilme kapasiteleri kesintiye uğrar; bu durum çeşitli MS belirtilerini ortaya çıkarır.
MS belirtileri, halsizlik, yüzde veya vücutta uyuşma ve karıncalanma, hissizlik, yorgunluk, denge problemleri, görme bozuklukları, kas sertleşmesi, bozuk konuşma, bağırsak veya mesane problemleri, dengesiz yürüme (“ataksi”), cinsel işlev sorunları, ısıya hassasiyet ve kısa süreli bellek sorunları şeklinde kendini gösterebilir.
Hastalığın oluşumunda genetik faktörler etkilidir!
MS hastalığı çeşitli nedenlerle ortaya çıkar;
Çevresel faktörler: Organik çözücülere ve cıvaya maruz kalma, böcek ilaçları ve radyasyon teması.
Etnik köken: Kafkas, Kuzey Afrika kökenlilerde hastalık görülebilir. Sarı ve kısmen siyah ırkta koruyuculuk beyaz ırka göre daha fazladır. Ayrıca Kuzey Avrupa, Amerika ve Kanada'nın kuzeyinde hastalık yüksek, ekvator bölgesinde düşük oranda görülmektedir.
Virüslerin etkisi: Geçmişte “herpes”, “varisella zoster” virüslerine maruz kalma.
Kalıtım: Çevresel tetikleyicilerden etkilenen genetik faktörler mevcuttur.
Genetik faktörler: MS'li anne veya babanın çocuklarında aynı hastalığın görülme oranı, toplumdaki aynı yaş grubu kişilerle kıyaslandığında 7-10 kat fazladır. Ancak genler, hastalığın oluşmasında tek faktör değildir. Örneğin; genetik olarak birbirinin aynı olan tek yumurta ikizlerinden birinde MS gelişse bile, diğerinde gelişme riski %25’tir.
Atak sıklığı tedavi ile azaltılabilir
MS hastaları atak dönemlerinde genellikle yüksek doz kortizon ile tedavi edilmektedir. Bu tedavi 5-7 gün süreyle uygulanır ve mutlaka bir sağlık kuruluşunda kontrollü olarak yapılmalıdır. Atak sıklığını azaltmaya yönelik tedaviler de bulunmaktadır. Tedavi seçenekleri hastaya gör değişiklik göstermektedir.
Stres kontrolü önemlidir!
Stres atak sıklığını artırabileceğinden, stres kontrolü için rahatlama çalışmaları yapılmalıdır. Sigara içilmemeli, koordinasyonu geliştirmek için egzersiz yapılmalıdır. MS hastaları; aşırı sıcak, ağır metaller, amalgam dolgulardan uzak durmalıdır. Bol sebze, meyve ve yağsız kırmızı et tüketilebilir. Yürüme, yüzme, evde yapılacak bazı özel egzersizler hastalığın olumsuz etkilerinin önüne geçebileceği gibi; hastanın kendisini iyi hissetmesine de katkıda bulunur.
Ayrıca geçirilen enfeksiyonlar da atakları tetikleyebileceğinden, MS hastalarının mümkün olduğunca bu konuda kendilerini korumaları gerekmektedir.
Kaynak: Memorial Hastanesi - Güncel Sağlık Rehberi