Fırında, haşlanmış ya da kızarmış… Patates her haliyle güzel ama baharatla birleşince bambaşka bir seviyeye çıkıyor.
Klasikleşmiş toz kırmızı biber, sarımsak tozu ve kekik üçlüsü patatesi asla yarı yolda bırakmaz. Eğer daha aromatik bir dokunuş istiyorsanız dünya mutfaklarındaki karışımlara göz atın; örneğin cajun baharatı ya da patates baharatı tarzı karışımlar patatese hafif acımsı, isli ve inanılmaz iştah açıcı bir karakter kazandırır. Fırına atmadan önce zeytinyağıyla beraber karıştırın… Evin içine yayılan kokudan zaten doğru yolu bulduğunuzu anlarsınız.
Tavuk, baharatı çok iyi taşıyan bir et olduğu için doğru karışımla adeta şef elinden çıkmış gibi görünür.
Kekik her türlü tavuk yemeğinin ruhu gibidir; kokusuyla yemeği hem hafifletir hem de daha aromatik gösterir. Sarımsak tozu ve kırmızı tatlı toz biber de rengi ve tadı derinleştirir. Daha iddialı bir şey isterseniz dünya mutfaklarındaki karışımların içinden köri, tandır baharatı, hatta barbekü baharatı tavuğa mükemmel yakışır. Özellikle fırın tavuğunda biberiye ve limonlu baharat karışımları bambaşka bir ferahlık getirir.
Makarna deyince akla çoğu zaman sos gelir ama işin sırrı baharatlarda saklıdır.
İtalyan mutfaklarının vazgeçilmezi fesleğen ve kekik, özellikle domates soslu makarnayı bir anda Napoli sokaklarına ışınlar. Sarımsak granülü, kurutulmuş domates tozu ve karabiber de makarnanın doğal tatlarını öne çıkarır. Kremalı makarnalarda ise muskat rendesi küçük bir dokunuş gibi görünse de tadı komple değiştirir; daha derin, daha yuvarlak bir tat verir. Acıyı seviyorsanız bir tutam pul biberle lezzeti anında yükseltebilirsiniz.
Balık, güçlü baharatları çok sevmez; daha rafine tatlara ihtiyaç duyar.
Biberiye, dereotu, limon otu ve hafif sarımsak dokunuşları balığın doğallığını bozmadan ona tazelik katar. Dünya mutfaklarındaki deniz ürünü baharat karışımları da genelde limon kabuğu, sarımsak, beyaz biber, kekik gibi hafif ama aromatik baharatlarla hazırlanır. Izgarada ya da fırında pişiriyorsanız pişmeden önce baharatı hafif zeytinyağıyla karıştırıp sürmek, aromanın ete daha iyi işlemesini sağlar.
Mercimeğin kimyası kimyonla, yoğurtlu çorbaların kimyası da nane ile tam uyumludur.
Kimyon özellikle baklagilli çorbalarda sindirimi kolaylaştırdığı için de sıkça tercih edilir. Nane, özellikle yayla çorbası gibi yoğurtlu tariflere yakışır, ferahlık ve ev yemeği hissi verir. Sarımsak granülü ise domatesli çorbalarda muazzam bir lezzet derinliği yaratır. Daha farklı bir şey denemek isterseniz dünya mutfaklarındaki “baharatlı sıcak karışımlar” çorbalara modern bir dokunuş katar.
Izgara, kavurma, sote… Kırmızı etin en sevdiği şey karakterli baharatlardır.
Karabiber ve tuz tabii ki temel ama olay burada bitmiyor. Etin üzerine bir tutam kimyon, biraz kekik ve hafif sarımsak eklendiğinde kokusu bile doyurucu olur. Bunun yanında steak rub tarzı karışımlar—içinde paprika, sarımsak, soğan tozu, hardal tohumu, karabiber gibi bileşenler bulunan karışımlar—eti hem mühürlerken karamelize eder hem de ortaya restoran kalitesinde bir lezzet çıkarır. Etin oda sıcaklığına gelmesini bekleyip baharatlarla ovduktan sonra pişirmek aromayı ciddi anlamda güçlendirir.
Tatlıda baharat olur mu demeyin; olur ve doğru kullanınca şahane olur.
Tarçın zaten baş tacı ama bununla bitmiyor. Balkabağı, kurabiye, kek gibi tatlılarda kullanılan özel karışımlar; tarçın, muskat, zencefil ve karanfil gibi sıcacık tatlar içerir. Özellikle balkabağı baharatı (pumpkin spice) evde yaptığınız en basit kekin bile profesyonel bir pastane dokusu almasını sağlar. Bir tatlıya “sonbahar kokusu” yüklemenin en kestirme yolu da zaten bu karışımlardır. Ayrıca sütlü tatlılara çok az miktarda kakule eklemek hafif egzotik, çok rafine bir aroma verir.
Kabak, havuç, karnabahar, brokoli… Sebzeler özellikle fırında pişiriliyorsa baharatla harikalar yaratır.
Toz sarımsak, kekik ve tatlı kırmızı biber her türlü sebzeye yakışır. Karnabahar için hafif köri dokunuşları müthiş olur. Dünya mutfaklarındaki baharat karışımlarından Akdeniz tipi olanlar sebzeye doğal, ferah, hafif limonlu bir tat verir. Sebzeleri pişirmeden önce zeytinyağı + baharat karışımıyla güzelce karıştırmak hem çıtırlık sağlar hem de aromanın her yere eşit yayılmasını garantiler.