Sitokinez nedir? Hayvan ve bitki hücrelerinde nasıl gerçekleşir?

Hayvan hücreleri çok hücreli hayvanları oluşturan bir hücre tipidir. Bitki hücrelerinden daha basit bir yapıya sahiptirler. Ayın zamanda daha esnek olan hayvan hücreleri çoğu zaman belli bir şekle sahip değildir. Bitki hücreleri ise bitkileri oluşturur ve hayvan hücrelerinden belirgin farkları bulunur.

Sitokinez nedir?

Hücre bölünmesinin son aşaması stokinezdir. Stokinez hücrenin stoplazmasının iki yeni hücreye eşit biçimde dağılmasını sağlar. Mitoz ve mayoz bölünme süreçlerinin sonunda sitokinez gerçekleşir. Bu sayede de iki yeni hücre meydana gelir.

Hücre zarının ikiye bölünmesi ile stokinez süreci tamamlanır. Hayvan hücrelerinde ve bitki hücrelerinde stokinez aşaması farklı biçimlerde gerçekleşir. Bitki hücrelerinde hücre duvarı olması bu farklılıkların nedenlerinden biridir.

Hayvan ve bitki hücrelerinde nasıl gerçekleşir?

Hayvan hücrelerinde stokinez, boğulma halkası adı verilen bir yapının meydana getirilmesi ile başlar. Bu yapı hücre zarının iç kısmında hücreyi iki yeni yavru hücreye bölecek bir kasma hareketi başlatır. Oluşan boğulma halkasında aktin adı verilen bir protein oluşur. Aktin bir kas kasılması gibi hareket eder ve hücre zarını sıkıştırıp hücreyi ikiye böler. Bunun sonucunda:

• Hücre zarı içeri doğru boğulur.
• Son aşamada iki yavru hcüre oluşur.

Bitki hücrelerinde ise sitokinez ara lamel adı verilen bir yapı oluşması şeklinde gerçekleşir. Farklı bir mekanizma ile gerçekleşen bu durumun aşamaları şu şekildedir:

• Ara lamel oluşumu: Bitki hücresinin sitokinez aşamasında hücrenin ortasında iki yeni yavru hücrenin oluşmasını sağlayacak olan ara lamel yapısı oluşur: Bu bir tür bölme plakasıdır. Genel olarak vesiküller tarafından taşına selülöz içerir.
• Selülozun birikmesi ve hücre duvarının oluşması: Ara lamel üzerine selülöz biriktikçe bitki hücresinin yeni zarları oluşmaya başlar.
• Yeni hücre duvarı: İki yeni yavru hücrenin tam olarak ayrılabilmesi için ara lamel zaman içinde kalınlaşarak yeni bir hücre duvarına dönüşür. Böylece bitki hücresi bölünmesi tamamlanır ve her iki yavru hücre de bağımsız olarak yaşamaya başlar.