Omurga cerrahları da, acil vaka olmadıkça bel fıtıklarının ameliyat dışı yöntemlerle tedavi edilebileceği fikrine katılıyor.
Sadece MR sonucuyla ameliyat kararı alınamayacağına dikkat çeken omurga cerrahı Prof. Dr. Azmi Hamzaoğlu, "Ameliyat filmi değil, hastayı tedavi etmeli” diyor.
(Hürriyet)
İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Omurga Cerrahisi Merkezi Direktörü Prof. Dr. Azmi Hamzaoğlu, bel fıtığını ameliyatla tedavi etme kararı verirken üç temel kriterin önem taşıdığını söylüyor. İlki, hastanın ağrısının, basit ağrı kesicilerle başlanıp hastanede damar yoluyla verilecek ilaçlara varan tedaviye rağmen kesilememesi.
Prof. Hamzaoğlu'na göre, ikinci ameliyat nedeni, fıtık nedeniyle omurilik ve sinir kökünde oluşan baskı nedeniyle kaslarda ciddi kuvvet ve duyu kaybı yaşanması. Üçüncü nedense, kaslarda kuvvet kaybı olmasa da çok sık nükseden ağrılardan ötürü, yılda en az altı hafta kişinin dinlenmesini gerektiren, iş ve diğer sosyal aktivitelerinin aksamasına yol açan ağrılar çekilmesi.
YANLIŞ TANI HATA YAPTIRIR
Doktorun gerekli görmesi halinde MR isteyebileceğini hatırlatan Prof. Dr. Hamzaoğlu, "Doktor dışında herkes ‘Bir MR çektir' diyor. MR çekimine karar verecek olan, hastayı muayene eden doktordur. Gerekli görürse ister. MR ekonomik olarak sağlık sistemine ciddi külfet getiriyor” diyor. Omurgayla ilgili tüm disiplinlerin birarada çalıştığı merkezler ve uzman sayısının artırılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Hamzaoğlu, şöyle devam ediyor: "Hastanın MR'ında tedavilik, disklerle ilgili pek çok sorun bulabilirsiniz.
Ama asıl önemli olan, altta yatan başka sorun olup olmadığını anlamak. Yani doğru tanı koymak. Bir sürü hastalığın yansıması bel ağrısı olabiliyor. Aslına bakarsanız tedavi en kolay bölümü. Çünkü çok tedavi yöntemi var. Ama ağrı şekli, tipi, yürümesi, gece ağrıları, ağrının yayılma yeri vs. o kadar değişik ipuçları veriyor ki... Hastanın MR'ını alıp ‘Burada dejenere disk var, hemen enjeksiyon yapalım' dendiğinde yanlışlar başlıyor. En çok uğraştığımız konu yanlış tanı ve tedavi.”
SÜREKLİ DOKTOR DEĞİŞTİRMEYİN
Bel fıtığı ve ağrılarında tedavi, ilaç, istirahat, fizik tedavi ve ağrı kontrolü şeklinde basamaklandırılıyor. Gerek görüldükçe bir sonraki basamağa geçiliyor. Ama hastanın da sabretmesi gerekiyor. Prof. Dr. Hamzaoğlu, "Hasta 3 gün içinde şikayetlerinin yüzde 80'i geçmezse derhal doktor değiştiriyor. Hoşlandığı şeyi söyleyen doktorda tedaviye karar veriyor. Ama o doktorun işin eğitimini ne kadar aldığını, yetkin olup olmadığını gözardı ediyor. Yan komşudan, iş arkadaşına kadar kadar herkes doktor tavsiye ediyor” diyor.
HASTAYI ‘TAKİP' ŞART
Bel fıtığı vakalarında ameliyatla tedavi edilmesi gerekenlerin oranının yüzde 3-5'i geçmeyeceğinin de altını çizen Prof. Hamzaoğlu, "Biz ameliyatı hastayı tedavi etmek için yaparız, filmini (MR) değil. MR'da çok büyük bir bel fıtığı görünse de hiçbir şikayete yol açmayabilir” uyarısında bulunuyor ve şöyle devam ediyor: "Fıtığın bulunduğu bölge önemli. Kabul etmek lazım ki, omurganın bazı bölgeleri daha riskli.
Hastaya fıtığının bulunduğu bölge ve buna bağlı olası sorunları anlatıp, gerekli uyarıları yapmak önemli. Bel fıtığı değişik seyir gösteren bir hastalık. O günkü durumuna bakarak ameliyatına karar verdiğimiz hasta, 6 hafta dinlenip karşımıza sorunsuz gelebiliyor. Dolasıyla ameliyat kararı verirken hastayı çok iyi takip etmek lazım.”
Tıp endüstrisi ameliyattan yana
Ameliyatlardan sonra yaşanan önemli sorunlardan biri, fıtığın nüks etmesi.
Dolasıyla, ameliyat kararı verilirken hastayla ilgili tüm verilerin, yani ağrı, duyu-his kaybı, genital organlara vuran his kaybı, yanma, kuvvet kaybının iyi değerlendirilmesi önemli.
Prof. Dr. Azmi Hamzaoğlu, "Bu değerlendirmeleri hastayla konuşmamız, ameliyat ve ameliyattan elde edilecek sonuçları paylaşmamız gerekiyor” diyor. Bel fıtığı cerrahilerinin gereğinden fazla yapıldığı iddiasının tüm dünyada tartışıldığını belirten Hamzaoğlu'na göre, tıp endüstrisi, yeni teknolojilerle cerrahları daha fazla ameliyata teşvik ediyor, cesaretlendiriyor.
Cerrah yapmadığı ameliyatla övünmeli
BEL fıtığı vakalarında birden fazla ameliyat olması gereken hasta sayısının arttığına dikkati çeken Prof. Dr. Azmi Hamzaoğlu, şu uyarılarda bulunuyor:
"Hiçbir cerrahi tedavi, komplikasyonsuz ve problemsiz değil. Cerrahın yaptığı değil, yapmadığı ameliyatlarla övünmesi gerekir.
Dolasıyla gerçekten ameliyattan faydalanacak hastalar seçilmeli.
Biz cerrahların da hastaya ameliyatın faydaları kadar olası komplikasyonlarını da anlatmamız gerekiyor. Cerrahinin de yan etkileri olabiliyor. Hatta cerrahiden sonra hastaya önceki durumunu aratan sorunlar da ortaya çıkabiliyor. Sorunun nüks etmemesi için uyguladığımız tedavi seçenekleri mevcut. Hastalarında ikinci, üçüncü kez nüks yaşayan cerrahlar bu konunun uzmanlarına onları yönlendirmekten kaçınmamalı.”
Doğru tedavi için omurga uzmanı şart
Türk Nöroşirürji Derneği Spinal ve Periferik Sinir Cerrahisi Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Murat İmer, insan omurga sisteminde görülen tüm fıtıkların büyük kısmının belde olduğunu hatırlatıyor.
MR tetkikinin bel fıtığı düşünülen hastalarda ilk tercih olduğunu vurulayan Prof. Dr. İmer, "Ancak unutulmamalıdır ki ameliyat kararı sadece MR tetkikiyle alınmaz. Hastanın mevcut hastalığının öykü ve muayenesi sonrası saptanan bulgular ile MR sonucu birlikte değerlendirilerek gerekirse ameliyat kararı alınır” diyor.
İKİNCİ GÖRÜŞ ALIN
Yatağından kalkamayan, doğrulamayan, çok ciddi ağrı çeken fıtık hastaları var. Peki bu vakalarda derhal ameliyat şart mı?
Prof. Dr. İmer, ”Bu hastaların tamamının ameliyatlık olacağı söylenemez. Bunların dahi bir kısmı uygun istirahat, medikal ve fizik tedavi yöntemleriyle iyileşebiliyor. Doğru tedavi için, omurgayı iyi bilen bir uzmana başvurulmasını öneriyoruz. Saptanmış bel fıtığı hastalarında ameliyat oranı yüzde 20-30 civarında” diyor. Gereksiz fıtık ameliyatları yapıldığıyla ilgili yaygın bir kanı var.
Prof. Dr. İmer de hastalara ameliyat için ikinci bir görüş almaları önerisinde bulunuyor.
Çoğu yanlış hasta seçiminden kaynaklanan başarısız bel fıtığı cerrahisi sonuçları, kulaktan kulağa yayılıyor. Böylece gerçekten ameliyat olması gereken hastaların uygun tedavi almaları engelleniyor. Prof. Dr. İmer, "Sonuçta hastalar zarar görüyor” diyor.
Ameliyata rağmen tekrarlayabilir
Fıtık cerrahisi teknikleri gelişiyor. Ancak ameliyat, tekrar fıtıklaşma riskini sıfırlamıyor.
Prof. Dr. Murat İmer, hangi cerrahi yöntemle yapılırsa, yapılsın fıtığın tekrarlama riskinin yüzde 6-10 olduğunu söylüyor. Günümüzde en sık uygulanan ve bilinen yöntem, mikroskoplu cerrahi girişimler. Ancak, özellikle son yıllarda endoskopik ameliyat sayısında da büyük artış görülüyor. Prof. Dr. İmer, bu konuda şunları söylüyor:
ŞİMDİ ENDOSKOPİ GÖZDE
"Teknolojik ilerlemeye paralel olarak sürekli gelişen endoskopik yöntem hızla yayılıyor.
Endoskopik bel fıtığı cerrahisinde, yaklaşık 0,5 cm'lik bir kesiden fıtığa ulaşılarak çıkarılıyor.
Daha az doku travması ve kan kaybı, ameliyat sonrası daha az nedbe dokusu gelişimi, aşırı kilolu hastalarda cerrahi yaklaşım kolaylığı, ameliyat sonrası ağrı kesici kullanımının azalması, iyileşme sürecinin daha kısa olması ve küçük kesi yöntemin başlıca avantajları.
Bundan sonraki aşama robotik yaklaşımların endoskopi ve diğer yöntemlerle birlikte kullanılabilmesi. Bu konuda somut adımlar atıldı ve bu gelişim sürecek.