Sporun doğasında rekabet, karşı koyuş, mücadele ve disiplin mevcuttur. Sporcular öncelikle kendilerini ve doğayı tanımayı içeren doğal bir bilinçsel gelişim sürecinden geçmektedirler. Sportif olgunluk, saha deneyimi ve paylaşılan anların sporcu kimliğiyle özdeşleştiği anlarda saklıdır. Açık hava sporları, doğayla uyumlu olmayı ve yarışma ruhunu bir arada sunar. Sporcular kapalı bir pist olmamasından dolayı hava, rüzgar ve zemin koşulları gibi değişkenlere hazırlıklı olmalıdır. Bisiklet sporu en fazla mekan değişkenine sahip branşlar arasında yer alır.
Bisiklet sporu, iki tekerlekli araçların (bisiklet) kullanıldığı mücadeleci bir spor türüdür. Bisiklet sporu mücadeleleri üç ana başlık altında değerlendirilebilir. Sporcular, rakipleri, kendi sınırları ve doğal engellere karşı aynı anda mücadele verir. Yarışma formatları önceden belirlenen bir parkurda gerçekleştirilir. Parkur özellikleri arasında doğal engebeler, yükseltiler, yokuşlar, kıvrım ve dar geçitler gibi çeşitli zorlayıcı faktörler yer alabilir.
Bisiklet sporu güç, koordinasyon, odaklanma ve üst düzey dayanıklılık gerektirmektedir. Sporcuların fiziksel kondisyonlarına zihinsel kondisyon da eklenir. Bisiklet sporunda strateji oluşturma, çevre farkındalığı ve hızlı karar verebilme yetisi önemlidir. Sporcuların amacı en hızlı olmakla sınırlı değildir. Koşullara ve değişkenlere doğru reaksiyon gösterebilmeleri kritiktir. Bisiklet sporu çeşitli disiplinlerde olimpik branşlara sahip türlere ayrılır.
Bisiklet sporunun birçok alt türü mevcuttur. Bunlar parkur uzunluğu, zemin şartları, yarışma formatı ve modern yorumlar içerebilmektedir. Köklü bir geçmişe sahiptir. Olimpiyatlarda yer alan başlıca 4 bisiklet branşları mevcuttur. Bunlar arasında en eski ve popüler olan "yol bisikleti" türüdür.
Yol bisikletinde yarışlar asfalt yollarda belirlenen parkur ve mesafelerde gerçekleştirilir. Tek etaplı (klasik yarışlar) ve çok etaplı (turlar) formatlarda düzenlenir. Kendi içerisinde sporcuların kendi süresine yönelik yarıştığı "bireysel yarışlar" ve takım stratejisiyle hareket edilinen "takım yarışlarına" ayrılmaktadır. Olimpiyatların önemli bir parçası olmasıyla beraber "Tour de France" gibi saygın yarışmaları da mevcuttur.
Bisiklet sporunda ikinci olimpik tür ise "pist bisikleti" türüdür. Pist bisikleti yarışmaları kapalı veya açık velodrom adı verilen oval pistlerde yapılır. Zemin genellikle ahşap ya da özel sentetik malzemeden oluşur. Bu zemin türü yüksek hızın ve ani manevraların ön planda olduğu patlayıcı güce odaklı bir rekabete sahiptir. Pist bisikletçileri dinamizmin ve temponun zirvede tutulduğu zorlayıcı şartlar altında mücadele etmektedirler.
Pist bisikletinin alt kategorileri arasında; kısa mesafe hız yarışı (sprint), grup halinde takip yarışı (keirin), puanlı yarış, takım takip ve çoklu disiplin kombinasyonu (omnium) yer almaktadır. Pist bisikletinde sporcuların atletik performansları ve ani karar alma stratejileri belirleyici etkendir.
Olimpik bisiklet branşları arasında zemin koşullarının ön planda olduğu tür ise "dağ bisikleti (MTB)" yarışlarıdır. Dağ bisikletinde zorlu arazi koşullarına karşı mücadele verilir. MTB türleri arasında; cross-country (orman, yokuş ve patika parkurlar), downhill (yüksek eğimli iniş parkurları) ,enduro (çıkış ve inişler) yer almaktadır. Bisiklet sporunda modern bir tür olan BMX ise 2008 Pekin Olimpiyatları'ndan itibaren resmi bir olimpik branş olmuştur. BMX; Kısa parkurlarda, rampalar ve virajlardan oluşan pistlerde yapılan yüksek tempolu bisiklet yarışlarıdır.