Futbolda hakemlerin görevi, mücadelelerin adil şartlar altında oynanmasını sağlamaktadır. Futbolcular centilmenlik ve sportmenlik çerçevesinde oyunun kurallarına bağlıdır. bu futbolcunun sporcu kimliğiyle özdeşleşen doğal bir beklentidir. Ancak oyun sırasında fiziksel stres ve rekabetin getirdiği yüksek gerilim, futbolcuların oyun kuralları dışına çıkan davranışlarına sebebiyet verebilmektedir. Hakemler, kararlarıyla benzer durumlara müdahalede bulunurlar.
Hakem kararları futbolcuları cezalandırmaktan ziyade mücadeledeki eşitliğin korunmasını sağlamaktır. Bu sebeple pozisyon üstünlüğüne göre dezavantaja maruz kalan takımlara verilen oyun içi haklar mevcuttur. Frikik hakları da bunlar arasında yer alır.
Frikik (serbest vuruş), mücadele sırasında futbol frikik oyun kurallarında yasaklı olarak belirtilen davranışlara maruz kalan tarafa sunulan top kullanma hakkıdır. Bir takım oyuncusunun rakip takım oyuncusuna yaptığı illegal müdahale veya oyun kurallarıyla çelişen davranışları içermektedir.
Frikik sahanın herhangi bir noktasında kazanılabilir. Ceza sahası içerisinde kazanılan frikikler penaltı olarak verilir. Penaltı vuruşları ceza sahası dışında kullanılan frikikten farklı olarak sabit bir noktada kaleye 11 metre mesafeden kullanılmaktadır.
Frikik kararı maçın orta hakemi tarafından verilmektedir. Yardımcı hakemler orta hakeme frikik tavsiyesinde bulunabilir. Ancak VAR hakemi kırmızı kart olmayan frikik pozisyonlarında devreye giremez ve hakeme tavsiyede bulunamaz. VAR hakeminin tavsiyede bulunduğu frikik pozisyonlarında odak noktası mutlak gol şansı veya ihraç gerektiren aşırı sert faullere gösterilmesi beklenen kırmızı kartlardır.
Baraj mesafesi esas olarak rakip oyuncunun atıcıya yaklaşma sınırı olan 9,15 metre kuralıdır. Frikik kullanımında doğrudan ve dolaylı frikik olarak iki tür mevcuttur. Frikik verilme durumuna göre belirlenir.
Frikik kuralları hakemin kararına göre değişkenlik göstermektedir. Doğrudan frikik gerektiren durumlar arasında kaleci hariç elle oynama, rakibe yapılan tekme, itme, çekme gibi rakibe yapılan tehlikeli ve kasıtlı müdahaleler yer alır. Doğrudan frikik durumları genel olarak rakip oyuncuya yapılan fiziksel müdahaleler ile oyun akışının durdurulması veya tarafına avantaj sağlanması üzerinedir.
Doğrudan serbest vuruşlarda oyunculara verilen ihtar veya ihraç cezalarının bir önemi yoktur. Frikiğin türünü veya kullanılma biçimini etkilemez. Dolaylı frikikler ise (endirekt serbest vuruş) genellikle teknik kural ihlalleri sonucunda verilmektedir. Bunlar rakip oyunculara doğrudan bir müdahale olmasa da oyun akışını engelleyen ve bir tarafa haksız avantaj sağlayan durumlardır.
Dolaylı frikikler arasında; kalecinin topu 6 saniyeden fazla elinde tutması, kalecinin takım arkadaşından gelen pası elle alması, oyuncunun tehlikeli biçimde ayak kaldırması veya rakibin görüşünü engellemesi, ofsayt pozisyonunda bulunma gibi ihlaller yer alır.
Dolaylı frikiklerde oyuncular topu doğrudan gole çeviremez. Atıcıdan sonra muhakkak başka bir oyuncunun topla temas etmesi gerekir. Topa ikinci kez dokunan oyuncu, atıcının takım arkadaşı olması gerekmez. Dolaylı frikik süresince başka bir oyuncu topa dokununcaya dek hakemin eli havada kalır. Bu pozisyonun başka bir oyuncu dokunmadan golle sonuçlanamayacağı anlamına gelir.