KAĞIT: Günümüze kadar varlığını kormuş en eski kağıt parçası 1957 yılında Çin’deki bir mezarda bulundu. Çoğunlukla kenevir lifinden yapılan bu ham kağıt parçası MÖ 140 ila 87 yılları arasına tarihlendiriliyor. Ancak, Li Shi’nin Qin ve Han Hanedanlığında Bilim ve Teknolojinin Tarihi adlı kitabında belirttiğine göre ağaç kabuğu, kenevir, keten paçavralar ve balık ağından parçaların ezilip karıştırılması ardından bu karışımın kül suyu (sodyum hidroksit) ile işlenmesiyle elde edilen gerçek yüksek kalite yazı kâğıdının asıl mucidi MS 105’de Han sarayında bir görevli olan Cai Lun. Yates’in açıkladığına göre devlet belgeleri, belki de bu şekilde daha iyi korundukları için birkaç yüzyıl boyunca daha ahşap plaklara ve bambu çubuklara yazılmaya devam etti. Ancak hanedanlığın çöküşünden sonra, Cai Lun’un gelişmiş kağıdı yaygınca kullanılmaya başlandı.
Han Hanedanı’nın 400 yıl süren hâkimiyeti, tarımdan metalürjiye oradan sismolojiye kadar her alanda bir yenileşim çağıydı.
MÖ 206 yılında halk tabakasından Liu Bang adındaki bir adamın Han Hanedanı’nın imparatoru olması, kayıt tutmaktan tarıma tarihten tıbba her alanda ilerlemeler yaşanan 400 yılı aşkın bir dönemin başlangıcı oldu.
McGill Üniversitesi Tarih ve Klasik Çalışmalar Bölümü’nden Profesör Robin D.S. Yates, “Bu dönemde bilim ve teknolojide büyük gelişmeler olmuş, önemli icatlar yapılmıştı. Bu icatlardan bazıları, tüm icatlarda olduğu gibi, daha sonraki dönemlerde, hatta bazen çok sonra ortaya çıktı” diyor.
İşte Han Hanedanı’nından günümüze ulaşmış çığır açan icatlardan bazıları...