Gryneion Antik Kenti’nde yüzey araştırmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izinleri ve Aliağa Belediyesinin destekleriyle 2015 yılından bu yana sürdürülüyor. Arkeolojik yüzey araştırmaları Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Çekilmez başkanlığındaki akademik heyet tarafından yürütülüyor. Yüzey araştırmalarının tamamlanması ve gerekli izinlerin de alınmasıyla birlikte kazı çalışmalarına başlanacak. Arkeolojik kazı çalışmalarıyla Anadolu’nun en önemli tapınaklarından biri olan Gryneion Apollon Tapınağı gün yüzüne çıkarak hem bölge tarihine hem de Aliağa tarihine yeni bir soluk kazandıracak.
'İLK BİLGİLER ANTİK ÇAĞ YAZARLARINDAN'
İlk bilgileri Antik Çağ yazarlarının yazıtlarından edindiklerini belirten Çekilmez, Gryneion’daki Apollon Tapınağı hakkındaki şu bilgileri verdi: “Strabon; Akhaların Limanı’ndan sonra Grynion kasabasında eski bir kehanet mekânı ve beyaz taştan çok değerli bir tapınak bulunduğunu, Akhaların Limanı’ndan kırk stadion uzaklıkta olduğunu belirtir. M.S. 2. yüzyılda yaşamış olan seyyah ve coğrafyacı Pausanias, Gryneion’da keten yetiştirildiğinden ve buradaki meyve vermese de kokulu ağaçlardan oluşturulmuş çok güzel bir korudan ve bu korunun Apollon’un en güzel korusu olduğundan bahseder. Yaşlı Plinius, daha önceleri ada şeklinde olan Gryneion’un daha sonra kara ile birleştiğini ve sadece limanlarının kaldığını bildirmektedir. Aynı antik yazar, Myrina ve Gryneion kıyılarında yer alan istiridyelerden ve onların faydalarından bahsetmektedir. İ.S. 6. yüzyılda yaşamış olan Stephanus Byzantinus, Gryneion’un Myrina’nın kasabası olduğunu, orada hem Apollon’a ait bir kutsal alan hem de eski bir kehanet mekânı, hem de beyaz taştan çok değerli bir tapınak olduğunu ve içerisinde ibadet edildiğini belirtir”dedi.
'KURTARMA KAZILARI GERÇEKLEŞTİRİLDİ'
Antik çağ yazarları dışında Myrina basımlı sikkeler üzerinde en çok karşılaşılan tanrının Apollon olduğunu söyleyen Çekilmez, “İ.Ö. 160-140 arasına tarihlenen Myrina basımlı bronz sikkelerin ön yüzünde genellikle sağa dönük çelenkli Apollon başı, arka yüzde ise ayakta ve sağa dönük Apollon Grynios, sol elinde defne dalı, sağ elinde phiale taşımaktadır” diye konuştu.
1992 yılında Gryneion’da, İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürü Turhan Özkan tarafından kurtarma kazıları gerçekleştirildi. Araştırmacı, litaratüre değindikten sonra yarım ada üzerinde Apollon Tapınağı’nın olması gereken yerde Çıfıt Kalesi olarak adlandırılan geç dönem yapısının kalıntılarının bulunduğunu da belirtti.
SERAMİK GÖVDE PARÇASI VE SÜTUN TABURLARI
Gryneion’da bugüne kadar saptanan izlerin İ.Ö. 2. bin yıla ait seramik parçalardan oluştuğunu belirten Çekilmez, şöyle konuştu:
"İlk olarak Keene ve Meriç ile birlikte 1992 yılında burada kazı çalışmaları gerçekleştiren Turhan Özkan, İ.Ö. 2. bin yıla ait seramiklerden bahsetmektedir. 2015 yılından itibaren yürütülen yüzey araştırmaları sırasında tapınak olarak tanımlanabilecek dörtgen formlu yapı içerisinde sadece bir adet İ.Ö. 2. bin yıla tarihleyebileceğimiz seramik gövde parçasına rastlanmıştır. Bunun dışında tapınak alanı olarak tanımlanabilecek alanın çevresinde ortalama 60 santimetre çapında sütun tamburları tespit edilmiştir." (İHA)