UEFA Finansal Fair Play nedir? Kuralları ve önemi

Avrupa futbolundaki organizasyonlar prestij ve maddi kazanç açısından önemlidir. Kulüplerin başarı parametreleri uzun vadeli veya sezonluk olabilir. Başarıya hızlıca ulaşmak isteyen kulüpler için maddi planlamada riskler alabilir. UEFA tarafından getirilen Finansal Fair Play kuralı ile kulüpleri mali risklerden koruma hedeflenmektedir.

Avrupa futbolu, maddi ve prestij bakımından dünyanın en büyük futbol organizasyonlarına ev sahipleri yapar. Şampiyonlar Ligi, Avrupa Ligi ve Konferans Ligi'nin yanı sıra 5 büyük lig olarak ifade edilen "İngiltere, İspanya, Almanya, İtalya ve Fransa" maddi durum, izlenme ve ödül bakımından birçok kıtasal organizasyonun önündedir. Başarının getirdiği prestij ve maddi imkanlar kulüpler için finansal felaketlere yol açabilmektedir.

Reklam
Reklam

Avrupa futbolunda 2000 sonrası mali dönem

  1. yüzyılın başlarına doğru Avrupa'da kulüpler devasa harcamalara imza attı. Real Madrid'in "Las Galactios"u gibi birçok büyük takım astronomik kadrolar kurmaya başladı. Öte yandan Valencia, Porto ve Sevilla gibi takımların görece "sürpriz" başarıları orta ölçekli takımların iştahını arttırdı. Bir yanda "süper kadrolar" mevcutken öbür yanda onlar arasından sıyrılmaya çalışan takımlar gelirlerinin çok ötesinde harcamalarla başarı kazanmaya çalıştı. Bu süreçte Avrupa'nın köklü takımlarından Leeds United, Glasgow Rangers, Parma ve Schalke 04 gibi kulüplerin başarısız mali yönetimleri sonucunda iflas etmeleri UEFA'yı bu konuda bir adım atmaya zorladı.

UEFA Finansal Fair Play nedir?

UEFA 2011 yılında Finansal Fair Play (FFP) sistemini yürürlüğe soktu. Bu sistemle amaçlanan durum kulüp harcamalarını gelirleri oranında yapma konusunda zorunlu kılıp borç yükünü azaltmak ve sürdürülebilir futbol ekonomisini sağlamaktır. FFP ile gelir-gider dengesinin ötesinde transferlerin önüne geçilmesi hedeflenmiştir.

Reklam
Reklam

UEFA Finansal Fair Play kuralları nedir?

FFP kuralları, temelinde başabaş kuralı mevcuttur. Kulüpler 3 yıllık periyotlarda gelir ve giderleri arasında denge kurmak zorundadır. Kulüpler, futbolcu maaşları, transfer giderleri ve vergilerini zamanında ödemek zorundadır. Mali raporlamalar UEFA'ya düzenli olarak bildirilmelidir. Ayrıca adil rekabetin sağlanması için kulübe gösterilebilir gelir harici para aktarımı yapması da yasaklanmıştır.

Zengin bir yatırımcı olsa dahi kulüplerin gelirleri gelir kalemine uygun şekilde düzenlenmelidir. Kurallara uyulmadığı takdirde ağır yaptırımlar mevcuttur. Bu yaptırımlar para cezası, transfer yasağı, UEFA gelirlerinden kesinti, kadro sınırlaması ve Avrupa kupalarından men gibi cezalar şeklinde verilebilir.

UEFA Finansal Fair-Play'in önemi nedir?

FFP kulüpler açısından sınırlayıcı ve cezalandırıcı bir yapıda olsa da amacı kulüpleri korumaktır. Kulüplerin sezonluk planlarla atabilecekleri riskli maddi adımları engelleyerek mali iflasın önüne geçilmiştir. Kulüpler için maddi sınırlamalar onları altyapı ve tesis yatırımlarına teşvik etmiştir. UEFA mali tabloya altyapı ve tesis yapılanmalarını dahil etmez. Böylelikle dışarıdan kadrosunu güçlendiremeyen kulüpler genç yetenekler yetiştirmeye yönelmiştir. Genel anlamda futbol ekonomisinin güvenilirliği artmıştır.

Reklam
Reklam

UEFA finansal sürdürülebilirlik düzenlemeleri

UEFA tarafından alınan kararla 2022 yılında FFP revize edilerek yerine Finansal sürdürülebilirlik kuralları getirilmiştir. FFP ile aynı amacı taşır. Yöntemsel olarak daha modern ve esnek bir yapıya sahiptir. FSK'ye göre kulüplerin futbolcu maaşları, transfer harcamaları, menajer ödemeleri toplamı, kulüp gelirlerinin belirli bir yüzdesini aşamaz. Oran başlangıçta %90 olarak belirlenmiştir. Zaman içerisinde %70'e indirilmesi planlanmaktadır. Kulüplerin borçlarını çevirebilme kapasitesi ve zamanında ödeme disiplini daha detaylı denetlenecektir.

Finansal veriler 3 yılda 1 yerine yıllık olarak raporlanır. Böylelikle kulüplere sınırda oldukları önceden bildirilmektedir. Denetim süresi sıkılaşmıştır. Ceza sistemi, FFP ile benzerdir. Eylemin türüne göre para cezası , transfer yasağı ve Avrupa kupalarından men cezaları verilebilmektedir.

Reklam
Reklam

Finansal Fair Play'de tartışmalar nelerdir?

Bazı çevrelerin tartışmalı iddialarına göre;

  • FFP (veya FST) büyük kulüplerin lehine çalışmaktadır. Bu kulüplerin halihazırda yüksek gelirleri mevcuttur.
  • Sistem, gelirleri kısıtlı olan kulüplerin harcama atılımı yapıp Avrupa futbolundaki konumlarını değiştirmesine engel olmaktadır. Bu da büyük turnuvalarda tekelleşmeyi ve sınırlı bir takım grubunun kronik başarısına zemin hazırlamaktadır.
  • Ayrıca büyük kulüpler zengin yatırımcılarından destek almaya devam etmektedir. Astronomik sponsorluk taktikleriyle FFP kısmi olarak devre dışı bırakılmaktadır.
  • Bazı büyük kulüplerin sabit yatırımcıların şirketleriyle yaptığı sponsorluk anlaşmalarının aşırı şişirilmiş olduğu söylenmektedir.
  • Öte yandan Manchester City 2020 yılında FFP sebebiyle Avrupa kupalarından men ceza almıştı. CAS'a giden dava burada bozuldu ve Manchester City o sezon Avrupa kupalarına katılım hakkını değerlendirdi. Bu da FFP'nin hukuki gücünün sorgulanmasına neden olmuştur.
  • UEFA'nın Covid-19 dönemindeki FFP uygulamaları da güvenilirliğini zedelemiştir. Pandemi sebebiyle gelirleri düşen kulüplere esneklik sağlanmıştır. Orta ölçekli kulüpler açısından bu durum güven zedeleyici olarak değerlendirilmiştir. Çünkü zengin kulüplerin tek dengeleyicisi FFP kurallarıdır. FFP'nin dönemsel olarak esneyebilmesi aradaki makasın ani olarak yükselmesine sebep olmuştur

Reklam
Reklam
Haberin Devamı İçin Tıklayın
Anahtar Kelimeler: