Spor müsabakaları bireysel ve takım sporları olarak ikiye ayrılmaktadır. İki tür de temelde spora dair ögeleri içerir. Atletizm, kuvvet, oyun zekası, sağlıklı bir vücut, eğitim ve yetenek gibi özellikler sporun ortak değerleridir. Öte yandan takım sporlarında diğer takım arkadaşlarıyla koordine bir şekilde çalışma ve kolektif strateji üretme ortaya çıkar. Görev dağılımı, sorumluluk bilinci, bireysellikten uzak takım olarak hareket edebilme kabiliyeti takım sporlarında başarının kritik noktasıdır. Özellikle basketbol gibi dinamik, hızlı, tempolu ve ani değişebilen senaryolara sahip branşlar bu özellikleriyle öne çıkar.
Basketbol, kelime anlamı olarak (sepet topu/pota topu) gibi bir anlama sahiptir. Topun el yardımıyla rakibin sepetine/potasına atılması esasını taşır. ABD'de 1891 yılında James Naismith tarafından icat edilmiştir. Basketbolun ayırıcı özelliklerinden birisi sporcu profilini değiştiren branşlardan birisi olmasıdır. Atletizm vb. branşlara nazaran basketbol sporcuları çok uzun boylu ve aşırı kilolu olabilmektedir. Basketboldaki pozisyonlarına göre bu durumdan avantaj sağlanabilmektedir.
Basketbolun zirvesinde iki ayrı ekol yer alır. Bunlardan ilki doğduğu topraklar olan ABD ve ulusal ligi NBA'dir. Diğeri ise Avrupa ekolü ve turnuvalarıdır. Basketbol oyun kuralları ve oyun anlayışında belirli farklar mevcuttur. Genel anlamda NBA tempo ve bireysel yeteneğin ön planda olduğu gösteriyi önde tutan bir anlayışa sahiptir. Avrupa basketbolunda ise maçlar görece daha durağan ve galibiyet odaklı geçmektedir. Basketbol ayrıca Çin, Arjantin, Brezilya ve birçok Afrika ülkesinde de popüler bir spordur.
Basketbol ülke veya turnuva fark etmeksizin bazı temel kurallara sahiptir. İki takım da 5'er oyuncuyla sahadaki yerini alır. Basketbol sahası dikdörtgen şeklindedir. Her takımın yarı sahasında kısa kenarın tam ortasında "potaları" yer alır. Amaç rakip takımın potasına topu geçirmek ve kendi potasını savunmaktır.
Basketbol maçlarındaki belirgin bir ayrım maçların süresidir. FIBA kurallarına göre "10'ar dakikalık 4 periyot" olarak oynanır. Ancak NBA'de ise bu süre "12'şer dakikalık 4 periyot" şeklindedir. Basketbol maçları hakemin hava atışıyla başlar. Serbest atışlar "1'er puan", pota altındaki alandan atışlar "2 puan" ve pota çizgisi dışından atışlar "3 puan" olarak neticelenir. Takımların her hücum süresi "24 saniyedir".
Oyuncuların topu yere vurmadan yürümesi veya koşması 'steps' denilen hatalı yürümeye yol açar ve top hakkı karşı takıma geçer. Topu aynı anda iki elle sektirmek veya sektirmeden tekrar eline almak da "duble dripling" ile cezalandırılır. Oyuncuların birbirlerine karşı sert müdahaleleri; el, bilek, gövde, bacak gibi noktalara engelleyici veya doğrudan vuruşları "faul" ile cezalandırılmalarına sebep olur.
Bir oyuncu, 4'den fazla faul yaparsa oyundan ihraç edilir. Takımı yerine başka bir oyuncusunu dahil edebilir. Bir sonraki maçta cezalı değildir. Ancak rakiplere kasti yapılan çok sert hareketler, disiplinsiz davranışlar, sözlü ve fiili şiddet eylemleri "sportmenlik dışı" hareket olarak değerlendirilip sonraki maçlara yönelik ceza alınmasına sebep olabilir.