ALMİR TERZİC - Eski Yugoslavya'nın dağılmasıyla başlayan savaş nedeniyle iki milyon civarında insanın göç ettiği Bosna Hersek, son yıllarda daha çok ekonomik sebeplere bağlı olarak nüfusunu ve iş gücünü kaybediyor.
Halkın düşük maaşlar nedeniyle ekonomik sıkıntılar yaşadığı ve savaşı sonlandıran anlaşmanın getirdiği dünyanın en karmaşık siyasi yapılarından birine sahip olan Bosna Hersek, son beş yılda 173 bin vatandaşını Avrupa Birliği (AB) ülkelerine kaptırdı.
Daha iyi sağlık ve eğitim hizmetleri, çalışma olanakları ve maaş isteyen Bosna Hersek vatandaşları, son yıllarda yoğun olarak başta Almanya olmak üzere gelişmiş AB ülkelerinin kapısını çalmaya başladı.
Son olarak 2013'te yapılan nüfus sayımına göre 3,5 milyon nüfusu bulunan Bosna Hersek, son beş yılda iki büyük şehrinin nüfusu kadar vatandaşını kaybetti.
Bosna Hersek'teki Sürdürülebilir Geri Dönüş ve Entegrasyon Birliği Başkanı Mirhunisa Zukic, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kurum olarak savaşta ülkelerini ve evlerini terk edenlerin geri dönmesi için çalışmalar yürüttüklerini belirtti.
Savaş sona erse de beklenen aydınlık günlerin gelmediğini savunan Zukic, "İnsanlar göç etmeye devam ediyor, Bosna Hersek'i terk ediyor. Bu son derece üzücü. Savaşta gitmek zorunda kaldığı ülkesine geri dönmek için mücadele eden birçok insan, şimdi daha iyi bir yaşam umuduyla ülkesinden ayrılıyor." dedi.
Zukic, son beş yılda 173 bin insanın Bosna Hersek'ten göç ettiğine dikkati çekerek, "Ülkeden göç eden insan sayısı aralıksız her yıl devam ediyor. 2017'de rekor sayıya ulaşan bu rakam, 35 bin 634 olarak kaydedildi. 2018'de ise 20 bin 943 kişi ülkeyi terk etti." ifadelerini kullandı.
- Göç edenlerin sayısı iki büyük şehir nüfusuna denk
Zukic, savaştan bugüne 73 bin 478 insanın Bosna Hersek vatandaşlığından çıktığını aktararak, son beş yılda göç edenlerin sayısının ise Bosna Hersek'in iki büyük şehri Bihac ve Tuzla nüfusuna denk olduğunu vurguladı.
İnsanların Bosna Hersek'ten göç etmek istemelerinde ekonomik sebeplerin yanı sıra sağlık ve eğitim hizmetlerinin kötü olmasının da önemli rol oynadığını dile getiren Zukic, "Karmaşık sistem nedeniyle insanlar sağlık hizmeti alabilmek için çoğu zaman seyahat etmek zorunda. Bazı şehirlerde öğrencisi olmayan okullar muazzam imkanlara sahipken, öğrencisi çok olan yerlerdeki okullar ise çok kötü durumda." diye konuştu.
Zukic, özellikle ülkenin kuzeyindeki Posavina'da durumun kritik olduğunu vurgulayarak, "Mesela Novo Selo'da modern donanıma sahip okulun tek bir öğrencisi dahi yok, zira aileler çocuklarını hemen sınırın ötesine, Hırvatistan'a gönderiyor. Bu, inanılmaz. Yetkililer bunları görmezden gelmemeli." dedi.
Savaştan sonra ülkeye dönen ve çocuklarını burada okutan binlerce aile bulunduğuna işaret eden Zukic, "Şimdi onların çocukları ülkelerini terk etmeyerek faydalı işler yapmak istiyor. Şahsen dilden dile yayılacak olumlu hikayeler anlatmamız gerektiği kanaatindeyim." ifadelerini kullandı.
- Bosna Hersek iş gücü tehlikesi ile karşı karşıya
Bosna Hersek Ticaret ve Hizmet Sendikası Başkanı Mersiha Ferhatovic Besirovic ise ülkede yoğun göçe neden olan en büyük nedenin istihdam koşulları ve işsizlik olduğunu belirtti.
Kaliteli iş gücünün Bosna Hersek'te günden güne eksildiğine dikkati çeken Besirovic, "Son yıllarda asgari ücretlerde iyileştirme yapılmaması insanların Bosna Hersek'ten gitmesini daha fazla tetikliyor. Mesai ücretlerinin ödenmemesi de karamsar bir atmosfer oluşmasına neden oluyor." dedi.
Besirovic, Bosna Hersek'te asgari ücretin 325 avro olduğunu ifade ederek, "İnsanlar düşük maaşla uzun saatler çalışmak istemiyor, dolayısıyla kurtuluşu da yurt dışına göç etmekte buluyor. Durum böyle devam ederse iş gücü kaybımız çok fazla olacak." diye konuştu.
Bosna Hersek genelinde yapılan araştırmalarda insanların mevcut durumdan hayal kırıklığı duyduğu sonucuna ulaştıklarını aktaran Besirovic, devlet yetkililerinin konu hakkında bir an önce harekete geçmesi gerektiğinin altını çizdi.