Beyoğlu’nun kalabalığında yürürken altında bir tünel ağı olduğunu hayal edebilir misiniz? Rumeli Han’ın yıllar sonra gün yüzüne çıkan gizemli geçidi, İstanbul’un hala anlatılmamış hikayelerle dolu olduğunu kanıtlıyor.
Rumeli Han, 1894 yılında II. Abdülhamid döneminde, Sarayın sözcüsü ve dönemin önde gelen tüccarlarından Sarıcazade Ragıp Paşa tarafından inşa ettiriliyor. Üstelik tek başına değil. Ragıp Paşa, Osmanlı’nın hüküm sürdüğü üç kıtaya ithafen üç farklı han yaptırıyor: Avrupa’yı temsilen Rumeli Han, Asya için Anadolu Han ve Afrika’ya ithafen Afrika Han.
Rivayet o ki; hanların altı birbiriyle gizli geçitlerle bağlı. Bu tünellerin, geçmişte halk içine karışmak istemeyen soylular tarafından kullanıldığı iddia ediliyor.
Rumeli Han, yıllar içinde yıpranmış, yalnızlaşmış ve bakıma muhtaç kalmış. 2017 yılında başlayan restorasyon çalışmaları sırasında, zeminin altından çıkan kalıntılar heyecan yaratıyor. Burası, bir zamanlar odun deposu olarak kullanılmış. Hatta ondan önce ne olduğu bile tam bilinmiyor. Hafriyatla birlikte temizlenen alan, zamanla 1400 metrekarelik bir mahzene, koridorlara ve küçük odacıklara açılıyor. Ve en önemlisi: tünele... Bugün hala bu tünelin diğer hanlarla birleşip birleşmediği net değil.
Rumeli Han’ın mimarisi ise tek kelimeyle büyüleyici. Neoklasik bir yapı olarak inşa edilen hanın caddeye bakan ana girişinde eklektik detaylar öne çıkıyor. İçeriye adım attığınızda ise barok ve ampir süslemelerle bezeli duvarlar ve tavanlar sizi karşılıyor. Sanki bir Avrupa sarayının içindesiniz ama bu kez İstanbul’da.
Rumeli Han, ev sahipliği yaptığı mekanlarla da dikkat çekiyor. Bugün hala açık olan, 1895’te açılmış Rebul Eczanesi, hanın yaşayan hafızalarından biri. Bir diğer önemli yapı taşı da, 1915 ile 1960 yılları arasında hizmet veren efsanevi Abdullah Efendi Lokantası.
1900’lerin başında halıcılar, tuhafiyeciler gibi esnafların çalıştığı han, 1990’larda başka bir kimliğe bürünüyor. Tiyatro salonları, sanat atölyeleri, konser alanları ve kafelerle yaşayan, üreten bir mekana dönüşüyor. Bugünse restorasyonun ardından, yeniden kültür-sanatın merkezi olma yolunda ilerliyor.
Bugün Rumeli Han’ın gizemli tüneli, sadece tarihçilerin değil; sanatseverlerin ve gezginlerin de radarında. Henüz tam anlamıyla keşfedilmemiş, ama planlar büyük. Tünelin kültür-sanat etkinliklerine, sergilere, özel konserlere ev sahipliği yapması hedefleniyor.