Mikroskop, mikro adı verilen çok küçük hücrelerin, cisimlerin incelenmesi için kullanılmasını yanı sıra sanayi, genetik, arkeoloji, kriminalistik, menakür gibi çeşitli alanlarda da yararlanılan bir alettir. Bu aletle çıplak göz ile bakıldığı zaman görülemeyen tüm cisimler ve hücreler büyütülerek görüntülenebilir. Bilim alanında son derece önemli bir yerde olan mikroskobun bu alandaki en önemli icatlardan biri olduğu kabul edilmektedir.
Tarihte ilk kez mikroskobun, 1590’lı yıllarda bir teleskobu onarmak amacı ile üretildiği bilinmektedir. Ancak aynı süreçte bazı bilginlerin mercek sistemini tersine çevirmiş olan bir teleskobun cisimleri büyütmek amacı ile kullanılabileceğinin farkına vardıkları kabul edilmektedir.
İnsan gözünün doğal bir mikroskop olduğuna inanılmaktadır. Bu inancın nedeni cisimlerin uzakta olduğu zaman küçük boyutlarda görünmesidir. Tüm cisimler yaklaştıkça detayları da daha net görülmeye başlar. Uzmanlar tarafından gözlerin sonsuz bir uyum içinde çalışan organlar olsaydı mikroskoba gereksinim duyulmayacağı açıklanmıştır.
Genel olarak mikroskoplar iki büyük kısma ayrılarak incelenmektedirler. Bunlar optik kısım ve mekanik kısımdır. Ayrıca farklı özelliklere sahip farklı türleri bulunmaktadır. Bu türler inceledikleri cisimlere ve cisimleri incelerken kullanılan yöntemlere göre sınıflandırılmıştır.
Dünya'nın Güneş etrafında döndüğünü açıklaması ile engizisyonda yargılanan Galilei Galilleo tarihte ilk kez iki mercek kullanarak bazı denemelerde bulunmuştur. Günümüz mikroskoplarının ana çalışma prensiplerinin ise temelleri 17. yüzyılda Rovert Hooke ve Anton Van Leeuwenhoek tarafından atılmıştır.
Mikroskobu ilk kez Hollandalı Zacharias Janssen’in 16. yüzyılda bulduğu bilinmektedir. Janssen yaklaşık olarak 1590 yılında bir teleskobu tadil ederken mikroskobun çalışma mantığını bulduğu kabul edilmektedir. Aynı zamanda başka Alman, İngiliz, Hollandalı ve İtalyan bilim insanları mercek sisteminin tersine çevirerek bir teleskobun mikroskop olarak kullanılabileceğini keşfetmişlerdir.