Plastik poşetlerin ücretlendirilmesi bir şeyleri değiştirdi mi?

Plastik poşetlerin fiyatlandırılmasındaki başlıca amaç neydi?

Uygulamanın hedefi aslında temelde tek kullanımlık plastik tüketimini azaltmak ve daha sürdürülebilir yollara yönelmekti çünkü verilere baktığımızda Türkiye, Avrupa’da kişi başına en çok plastik atık üreten ülkelerden biri. Kamuoyunda birbirinden farklı seslerin ortaya çıkmasını beraberinde getiren bu yenilikle birlikte bazıları bunun sürdürülebilirlik için iyi bir başlangıç noktası olduğunu vurgularken bazılarıysa alışverişte ek bir maliyet olarak gördü.

Raporlar bu konuda ne söylüyor?

Araştırmalara göre 2019'da başlayan uygulama birkaç sene içerisinde plastik poşet kullanımını yüzde 75 oranında azaltırken 354 bin ton plastik atığın oluşması önlenmiş oldu. Bu değer günümüzde 2,6 milyon ton plastik atığın oluşumu engellerken yaklaşık 20 milyar lira tasarruf edilmesini sağladı. Evet, bu rakamlar kulağa etkileyici geliyor, sadece şunu da eklemek gerekir ki bir markete gittiğimizde kasa dışındaki plastik poşet alternatifleri o kadar da fazla mı?

Marketler için durum nasıldı?

İlk yıllarda farklı görüşlerin getirdiği ikilemler nedeniyle plastik poşet kullanımı azalsa da poşet ücretleri zamanla marketler için farklı bir kazanç kalemine dönüştü. Plastik poşet yerine karton ya da bez seçeneklerin ortaya çıkması ve plastiğe göre daha maliyetli olması alışveriş yapanların aklında soru işaretlerinin oluşmasına neden oldu. Çünkü başlangıçtaki amaç bu olmasa dahi çevreci bir bilinçle başlayan hareket ticari bir alana alan açmıştı.

Peki plastik poşet konusunda davranışımız değişti mi?

Bu soruya kesin bir cevap vermek oldukça güç çünkü evet, pek çok kişi artık plastik poşet almak yerine genellikle evden bez veya file çantaları ya da daha önce aldıkları poşetleri getiriyor. Bunun yanında çöp ayrıştırmaya dair detaylı bir uygulamamızın yokluğu plastik poşetlerin genel olarak çöp poşeti olarak da kullanıldığı ülkemizde plastik poşet kullanımının uzun bir süre daha devam edeceğini gösteriyor. Bu da çevre bilincinin tam olarak yerleşmesinin önüne geçiyor.

Günün sonunda bu küçük adımlar büyük sorunlara çözüm getiriyor mu?

Hepimiz biliyoruz ki plastik poşetin ücretlendirilmesi dünyayı kurtaramaz ama küçük çaplı dahi olsa buna benzer düzenlemeler, toplumsal olarak farkındalık kazanmamız açısından iyi bir adım. Temel mesele bu adımların geri dönüşüm ve atık yönetimi gibi sürdürülebilir politikalarla desteklenip desteklenmediği olduğu için bu gibi uygulamalar, sürdürülebilirlik için herkesin gündelik yaşamında değişikliğe gitmesi gerektiğinin altını çiziyor.