Prostat sadece erkeklerde bulunan bir organdır. Bu nedenle çok söylenen prostat oldum ya da prostatım ortaya çıktı cümlesi çok doğru değildir. Prostat organı diğer organlar gibi doğuştan vardır. Yaşla birlikte diğer organlar gibi büyür. Fakat diğer organlardan farklı olarak ömür boyu büyüme eğilimdedir. Yani karaciğeriniz, böbreğiniz erişkin boyuta ulaşınca büyümesi durur. Prostat ise durmaz büyümeye devam eder. İşte bu aşamada genel olarak 50 yaş sonrasında şikayetler ortaya çıkabilir.
Prostat bir üreme organıdır. Prostatı olmayan bir erkeğin normal yollar ile çocuk sahibi olması beklenmez. Prostat tarafından salgılanan sıvılar spermlerin haraketliliği için gereklidir. Bunun dışında prostatın başka bir görevi yoktur.
Tüm hayat boyunca bir erkek prostatın 3 hastalığı ile karşılaşabilir; prostat iltihabı, prostat büyümesi ve prostat kanseri. Prostat iltihabı her yaşta görülebilir. Prostat büyümesiyle kanseri genelde 50 yaş ve sonrasında görülür. Dolayasıyla 20 yaşındaki bir erkekte prostat büyümesi olma ihtimali yok denecek kadar azdır.
Prostat iltihabı aniden ortaya çıkan idrar şikayetleri (yanma, sık idrara gitme vs.) prostat büyümesinde zamanla artarak devam eden idrar yapmada zorluk (kesik kesik, çatallı işeme vs.) şikayetleri ön plandadır. Prostat kanserinde ise genelde şikayet olmaz.
Prostat kanseri ve büyümesi engellenebilen bir hastalık değildir. Belirli yiyecek, içecek ve davranışlar ile bir ilgisi yoktur (sigara akciğer kanseri gibi.) Her ikisi de genetik geçişlidir. Şikayetleri bir anda değil de yıllar içinde yavaş yavaş ortaya çıkar.
En sık görülen prostat şikayetleri; idrar yapmaya başlamada zorluk, idrar akımının hızında azalma, çatallanma, sık idrar gitme, işedikten sonra damla damla idrarın gelmesi, ani işeme hissi, idrar yaparken yanma, idrardan kan gelmesi, testislerde ağrı, sırt bölgesinde ağrı.
PSA (prostat spesifik antijen); Prostat kanseri tarama testidir. Prostat hastalıklarını birbirinden ayırmada temel testtir.
İdrar yolları Ultrasonu; Prostat büyüklüğünü saptamak için kullanılır. İdrar yaptıktan sonra geride kalan idrar miktarı ölçümü ultrason ile yapılır. İdrar yollarında prostat dışında böbrek, idrar kesesi de değerlendirilir.
Prostat hastalığında şüphelenilen hastalarda tanı için kullanılan testler;
Rektal parmakla muayene; En basit ve temel testtir. Her zaman yapılmaz. Özellikle ani prostat iltihabından ve prostat kanserinden şüphelenilirse yapılması gerekir. Rutin yıllık kontrollerde PSA hormonu normal ise her zaman yapılması şart değildir.
IPSS (uluslar arası prostat semptom skoru) formu doldurulması; Hastanın şikayetlerini değerlendiren test. En önemli tanı araçlarından biridir. Tedaviye yön verir.
İdrar akım testi (üroflow); İdrarın bir makineye yapılması sonucunda elde edile testtir. İdrar miktarı, idrar akım hızı ve ortalama akım hızı hakkında bilgi verir.
İdrar tahlili; İdrarda kan ve iltihap araştırmak için yapılır.
40 yaş sonrası prostat organı için yıllık kontroller çok önemlidir. Özellikle prostat kanseri araştırması çok önemlidir. Bu amaçla basit bir kan tahlili yapılarak PSA (prostat spesifik antijen) hormonu bakılır. Bunu her yıl yapmak gerekir.
Op. Dr. Berk Karataş
Üroloji Uzmanı
www.berkkaratas.com
Instagram:opdrberkkaratas
Facebook:drberkkaratasYoutube:drberkkaratas-youtube