7'den 70'e severek tüketilen süt ve süt ürünleri, yemek kültürümüzün önemli bir parçası. Ancak bozuk sütten kaynaklanan besin zehirlenmeleri, ağır bağırsak enfeksiyonlarına sebep olabileceğinden saklama koşullarına dikkat etmeli ve süt, ömrünü doldurmadan en uygun şekilde tüketmeliyiz. İşte, farklı süt çeşitlerinin özellikleri ve tüketim süreleri...
Ultra high temperature (ultra yüksek ısı) olarak adlandırılan UHT, birçok aşamadan meydana gelen pahalı bir yöntem. Bu yöntemde süt, 2-4 saniye içerisinde aniden 150 santigrat ısıya çıkarılıp içerisindeki zararlı mikroorganizmalardan arındırılır. Ardından kaliteli ambalajlarla paketlenir ve soğuk zincire ihtiyaç duymadan market raflarında saklanabilir. UHT sütün raf ömrü, 2 ile 6 ay arasında değişir. Ancak paket açıldıktan sonra buzdolabında saklanmalı ve 2 gün içinde tüketilmeli.
Pastörizasyon, sütün 72 derecede 15 saniye ısıtılıp yeniden soğutulmasıyla gerçekleşir. Bu işlem sayesinde süt içerisindeki tüm zararlı mikroorganizmalar yok edilir ve sütün dayanma süresi artar. Pastörize süt, kaynatılmadan tüketilebilir. Raf ömrü 3 gün olan pastörize süt, kapağı açıldıktan sonra buzdolabında sadece 1 gece kalabilir.
Çiğ süt, bir veya birden fazla sağılabilen hayvandan elde edilir ve herhangi bir ısıl işlem görmediği için içinde zararlı mikroorganizmalar barındırır. Güvenilir bir yerden temin edilmesi oldukça önemli; çünkü temiz ve güvenilir bir tedariki olmayan çiğ sütler, tüberküloz ve Brusella hastalığının bulaşmasına neden olur. Zararlı mikroorganizmaların öldürülmesi için en az 10-15 dakika kaynatmak gerekir ve uzun süre ısıya maruz kaldığı için içerisindeki kalsiyum ve proteinleri de kaybeder. Çiğ sütünüzü hemen kaynatmayacaksanız ağzını sıkıca kapatarak 10 derecede iki gün saklayabilirsiniz, aksi takdirde bir günde bozulacaktır. Kaynattıktan sonra ise aynı gün içerisinde tüketmeli ya da hava almadığından emin olduğunuz bir kapta 3-7 güne kadar saklamalısınız. Sütünüzün kıvamında, renginde ya da kokusunda bir değişiklik oluştuysa zehirlenme riski olabileceğinden kullanmamanız önerilir.