“Kronik böbrek hastalarının, ölüm ve özürlülük riskleri; sağlıklı bireylerden 10 ila 30 kat daha yüksektir. Bu durumun yol açtığı kötü yaşam kalitesi, hastaların aile ve sosyal yaşantılarını da olumsuz yönde etkilemektedir. Maalesef ülkemizde durum daha da kötüdür. Bu bağlamda, kronik böbrek hastalığı; önemli bir toplum sağlığı sorunudur” diyen İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Gürsel Yıldız, açıkladı.
Kronik böbrek hastalığı sıklıkla, son evreye kadar sessiz bir şekilde ilerlemektedir, Genellikle, erken evrelerde belirti vermemektedir. Bu nedenle, hastalara erken evrelerde tanı konulamamaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da böbrek hasarını önleyecek tedaviler için çok geç kalınmakta, hastalar hızlı ve dramatik olarak son evreye ilerlemektedirler.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Tüm yönleriyle bakıldığında böbrek hastalığı için riskli grupları tanımlamak, bu gruptakilere yapılacak tarama testleri ile hastalığı erken evrede saptamak, böbrek hastalığı gelişimini önlemek ve ilerlemesini engellemek son derece önemlidir.
İŞTE YÜKSEK RİSK GRUBUNDA OLANLAR!
• Şeker hastalığı olanlar
• Kan Basıncı yüksek olanlar (hipertansiyon)
• Kalp-damar hastalığı olanlar
• Ailesinde böbrek hastalığı öyküsü olanlar
• Yaşlılar (60 yaş ve üzeri)
• Obezite = şişman olanlar (vücut kitle indeksi, 30 kg/m2’ye eşit ve yüksek olanlar)
• Sigara içenler
• Böbrek taşı öyküsü olanlar
• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olanlar
• Sık ağrı kesici ilaç kullananlar
• * Tüm vücudu etkileyebilen romatolojik hastalığı olanlar
KRONİK BÖBREK HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kronik böbrek hastalığında, ileri evrelerde vücudun tüm sistemleri etkilediğinden, çok çeşitli belirti ve bulgular görülebilir. Bunlar; hipertansiyon, geceleri sık idrara çıkma, göz kapaklarında veya bacaklarda şişlik, halsizlik, güçsüzlük, çabuk yorulma, iştahsızlık, cilt renginde değişiklik, uyku bozuklukları, kaşıntı, bulantı, kusma ve nefes darlığı gibi herhangi bir hastalığa ait olabilecek özgü olmayan bulgu ve belirtilerdir. Ancak, kronik böbrek hastalığı sinsi seyreder ve bu belirtilerin çoğunun hastalığın ileri evrelerinde ortaya çıktığını unutmamak gerekir. Bu nedenle, kronik böbrek hastalığı için riskli grupta bulunuyorsak, bu belirtilerin ortaya çıkmasını beklemeden doktora başvurmalıyız. Kontrol için belirtilerin ortaya çıkması beklenirse çok geç kalınmış olabilir.
BÖBREK HASTALIĞI HANGİ TESTLER İLE ORTAYA ÇIKAR?
Yüksek kan basıncı, kronik böbrek hastalığının sık ve erken belirtilerinden birisidir. Bu nedenle; kan basıncımızı düzenli olarak ölçtürmeliyiz. Bunun dışında basit bir idrar tetkiki ve kanda böbrek fonksiyon testlerinin değerlendirilmesi böbrek hastası olup olmadığımızı büyük oranda belirlenmesini sağlayacaktır.
BÖBREK SAĞLIĞIMIZ İÇİN NELER YAPILMALI?
• Düzenli egzersiz yapınız .
• Sağlıklı beslenin ve ideal kilonuzu koruyunuz
• Tuzu azaltınız.
• Yeterli sıvı alınız (en az 1,5 litre/gün)
• Sigara içmeyiniz
• Aşırı alkol tüketiminden kaçınınız
• Ağrı kesici ilaçlardan kaçınınız
• Kan basıncınızı ve kan şekerinizi düzenli olarak ölçtürünüz
• * Kişide; şeker hastalığı, kan basıncı yüksekliği, kalp-damar hastalığı veya ailenizde böbrek hastalığı öyküsü varsa, kişi; fazla kilolu ya da yaşı 60 veya üzerinde ise böbreklerini yılda en az bir kere kontrol ettirmelidir.
KRONİK BÖBREK HASTALIĞININ TEDAVİSİ NEDİR?
Kronik böbrek hastalığı, erken dönemde saptanır ve uygun şekilde tedavi edilirse; önlenebilir, ilerlemesi engellenebilir veya yavaşlatılabilir ve yol açtığı yüksek ölüm riski azaltılabilir. Genel olarak, kronik böbrek hastalığının tedavisi diyet ve birçok ilaçtan oluşmaktadır. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa, yararı o kadar fazla olmaktadır. Aksi halde, son dönem böbrek yetmezliğine ilerleme kaçılmaz olmaktadır. Bu durumda hastaya, diyaliz veya böbrek nakli yapılması gerekmektedir.