Gereksiz antibiyotik kullanımı korkunç boyutlara ulaştı. Uzmanlar özellikle 5 yaş altı çocuklar için hayati risk oluşturduğunun altını çizdi. Dünyayı bekleyen yeni kabuslardan birinin antimikrobiyal direnç olduğu uzun zamandır konuşuluyordu. Her yıl dünyada 700 bin kişi antibiyotik direnci yüzünden hayatını kaybediyor. Her 5 ölümden biri 5 yaş altındaki çocuklarda görülüyor.
Global anlamda çok büyük bir sorun olan ve gelecek için de çok daha büyük riskler barındıran antimikrobiyal direnç konusuna dikkat çekmek amacıyla Dünya Antimikrobiyal Farkındalık Haftası (DAFH), kapsamında farklı platformlarda çalışmalar sürdürülüyor. Antibiyotiklerin insanlık için en büyük buluşlardan biri olmakla birlikte gelinen noktada durumun hem bugün hem de gelecek için tehlikeli boyuta ulaştı.
Bir süredir bilim dünyasının gündeminde olan dirençli bakterilerle ilgili yeni bir gelişme yaşandı. ABD’de tedavilere dirençli olan bakterilerle mücadelede kullanılabilen yeni bir ilacın geliştirildiği açıklandı. İlaçta yer alan fabimisin bileşiğinin laboratuvar deneylerinde zatürree ve idrar yolu enfeksiyonlu farelerdeki dirençli bakterilerde etkili olduğu belirtildi.
Dünyayı bekleyen en büyük sağlık sorunlarından biri olarak gösterilen antibiyotik direncinde Türkiye ikinci sırada. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ender Yarsan, dünyada her 45 saniyede 1 kişinin antibiyotik dirençli bakterilerden kaynaklanan enfeksiyon sonucu öldüğünü belirterek, "Türkiye, OECD verilerine göre antibiyotik direnci ile ilgili dünyada 2'nci sırada. 2050'de tüm dünyada 1 yılda hayatını kaybedecek insan sayısı, 10 milyon olarak belirlenmiş" dedi.
Hastalıklara karşı alınması gereken en önemli tedbir öncelikle sağlıklı bir beslenme ve düzenli bir yaşam tarzını benimsemektir. Uykunuz düzenli, sigara ve alkol de kullanmıyorsanız hastalıklar size kolay kolay uğramaz. Ancak bunlardan biri veya birkaçını yapıyorsanız hastalanmanız kaçınılmazdır. Başta enfeksiyonlar olmak üzere hastalıklara karşı ilaç kullanmadan önce etkisi antibiyotik kadar kuvvetli olabilecek bitkileri denemeye ne dersiniz?
Bir süredir gündemde olan ve hayvanlar arasında hızla yayınlan süper bakteri ile ilgili araştırmalardan korkutucu bir sonuç ortaya çıktı. Danimarka’da yapılan çalışmanın sonuçlarına göre; tehlikeli bir süper bakteri türünün domuzlardan insanlara yayılabileceğine dair kanıtlar elde etti.
Mardin Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekim Yardımcısı Uzm. Dr. Sanmak, antibiyotiklerin ağrı kesici ve ateş düşürücü olmadığını ve yanlış kullanımında sağlıkta ciddi zararlara yol açabileceği uyarısında bulundu. Şu ana kadar üretilen 100’den fazla antibiyotiğin pek çoğuna mikroplar direnç geliştirmiş durumda olduğunu, bu dirençli mikroplardan dolayı 2050 yılına kadar tüm dünyada 10 milyon kişinin öleceği tahmin edilmekte olduğunu öne sürdü.
Balın faydaları ve insan vücuduna etkileri ile yapılan araştırmalar, yeni bilgilere ulaşılmasını sağlıyor. Son olarak Oxford'da yürütülen bir çalışma balın antibiyotiklerden daha etkili olduğunu ortaya koydu. Yalnızca 1 kaşık yenildiğinde vücuda onlarca fayda sağlayan balla ilgili dikkat edilmesi gereken nokta ise seçilen balık katkısız ve ham bal olmasıdır.
Antibiyotikler özellikle mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde büyük rol oynar. Ancak kimi zaman antibiyotikler direnç sebebi ile işlevini yerine getiremez. Vücuttaki bakterilerin gösterdiği antibiyotik direnci nedir? Bu direnç nasıl kırılır? İşte detayları...
Avustralya Bilimsel ve Endüstriyel Araştırmalar Organizasyonu'nun çalışması, koronavirüsle boğuşan dünyayı bekleyen en büyük sağlık tehdidinin antibiyotik direnci olduğunu ortaya koydu. Dr. Paul De Barro, "Kovid, antibiyotik direncinin potansiyel etkilerinin yanına bile yaklaşamaz" dedi.
Dr. Öğr. Gör. İpek Ada, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun verilerine göre 2017 yılında tüketilen 2 milyar kutu ilaçtan yaklaşık 170 milyonunun antibiyotiklere ait olduğunun belirlendiğini belirterek, “Antibiyotik kullanımına bağlı olarak antimikrobiyal direnç de yükseliyor ve tedavisi uzun süren enfeksiyonel hastalıklara yakalanan birey sayısı da artış gösteriyor” dedi.
Koç Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Süda Tekin, toplumda sık rastlanılan akut solunum yolu enfeksiyonlarının yüzde 80-90'ının virüslerden kaynaklandığını belirterek, antibiyotiklerin virüslere etki etmediği gibi, direnç gelişimini de artırabildiğini bildirdi.
KLİMİK Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Önder Ergönöl:
- "Yapılan gözlemsel çalışmalar hastanede yatan her üç hastadan birinin antibiyotik aldığını göstermektedir. Yoğun bakım ünitelerinde ise hastaların yarısından çoğu antibiyotik almaktadır"
- "AMY programları aracılığıyla antibiyotik tedavisi gereken hastaların hızla belirlenip uygun antibiyotiği, uygun dozda ve uygun sürede alması sağlanırken antibiyotik tedavisi gerektirmeyen hastaların da belirlenmesi mümkün oluyor"
Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği Başkanı Doç. Dr. Melda Türkoğlu:
- "Toplumda antibiyotiklerin yaygın kullanımı, basit enfeksiyonlarda mikroorganizmaların antibiyotik ile tanışıp direnç kazanmasına yol açmaktadır. Bu durumda hekimler sepsise yol açan ciddi enfeksiyonlarda ilgili mikroorganizmaya etkin antibiyotiği bulmakta zorlanmaktadır"
- "Zatürre, idrar yolu, menenjit, grip gibi ve her türlü enfeksiyon sepsise neden olabilir"
Türk Hastane İnfeksiyonları ve Kontrolü Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Burcu Çınar:
- "Direnç oranının bu hızla artmaya devam etmesi halinde, 2050'de antimikrobiyal dirence bağlı olarak her yıl 10 milyon kişinin hayatını kaybedeceği tahmin ediliyor. Bu oran kanserden ölenlerin oranından çok daha yüksek"
- "Reçetesiz şekilde kullanılan antibiyotiklerin neredeyse yarısının, uygunsuz ve gereksiz kullanıldığı, enfeksiyonların tedavisinde bir etki göstermeyip yalnızca antibiyotik direncinin artmasına neden olduğu belirtiliyor"
- "Antibiyotiklerin doğru kullanımı konusunda toplumun bilinçlendirilmesi direnç gelişiminin önlenmesinde önemli bir katkı sağlayacaktır"
KLİMİK Başkanı Prof. Dr. Alpay Azap:
- "Türkiye, OECD ülkeleri arasında kişi başına antibiyotik tüketiminin en fazla olduğu ülke. 10 reçetenin en az 3'ünde antibiyotik olduğu biliniyor. Dirençli bakteri enfeksiyonu riski nedeniyle bugünlerde kolaylıkla yapılan organ nakilleri, kanser kemoterapileri ve büyük ameliyatlar yapılamayacak"
- "Yapılan araştırmalar, yılda 750 bin kişinin antibiyotik dirençli bakteriler nedeniyle öldüğünü gösteriyor. 2050 yılına gelindiğinde yılda 10 milyon insan, antibiyotik dirençli bakteriler nedeniyle hayatını kaybedecek. Bu bütün trafik kazaları ve kanserlerin toplamından daha fazla bir rakama işaret ediyor"
OECD tarafından hazırlanan bir araştırmaya ilişkin raporda, antibiyotiklere dirençli bakterilerin artmasına karşı önlemler alınmaması durumunda 30 yıl içinde Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya'da 2,4 milyon insanın ölebileceği uyarısı yapıldı. Yapılan araştırma sonucunda Türkiye’nin antibiyotik direnci konusunda ilk sırada olduğu öğrenildi. Antibiyotiklerin Türkiye’deki hastalar üzerinde en az etkili olduğunun ortaya çıktığı raporda Türkiye’yi sırası ile Yunanistan ve Güney Kore takip etti.
SBÜ Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Seçil Günher Arıca:
- "Günümüzde giderek artan antibiyotik direncine bağlı olarak yeniden önem kazanan enfeksiyon hastalıklarının gelecek 20 yıl içinde halk sağlığını olumsuz etkilemeye devam edeceği tahmin ediliyor"
- "Antibiyotik kullanımı nedeniyle gelişen antibiyotik direnci önemli bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkıyor"
- "Vatandaşların gereksiz antibiyotik kullanmaması ve Sağlık Bakanlığı'nca uygulanan aşı programına uyması, özellikle gelecek nesillerin sağlığını koruma noktasında büyük bir önem taşıyor"