Amasya ili ve yanındaki Harşena Dağı yüzyıllardır pek çok medeniyete ev sahibi yapmış. Kentte Frig, Pontus, Pers, Roma, Danışmend, Selçuklu ve Osmanlı devletleri hüküm sürmüş. Bu kültür ve tarih mozaiği günümüze de önemli eserler bırakmış. Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları UNESCO dünya mirası geçici listesinde yer alan önemli bir değer.
Kral Kaya Mezarları Amasya'da bulunuyor. Şehir Merkezinin kuzeyinde bulunan Kral Kaya Mezarlarına Hatuniye Mahallesi tren hattından başlayan merdivenlerden çıkılıyor.
Amasya Kral Kaya Mezarları yol tarifi için buraya tıklayın.
Helenistik dönemde, Amasya’yı İÖ.333’den İÖ.26’ya kadar başkent olarak kullanan Pontus Krallarına ait olan Kral kaya Mezarları, Harşena Dağı’na, kayalara oyularak yapılmış. Yeşilırmak Vadisi boyunca, irili ufaklı 21 mezar olduğu biliniyor ancak bunlardan sadece birkaç tanesi günümüze ulaşmış. Kaya Mezarlarının içlerinden çok, arkalarına oyulmuş geçitler dikkat çekiyor. Bu bölgedeki büyük mezarlardan birinin yanında bulunan bir tünelin başlangıcının nehre kadar uzandığına inanılıyor.
Kral Kaya Mezarlarının en büyüğünün yüksekliği 15m, genişliği 8m, derinliği ise 6m’dir. Mezar odasına girişi, diğer mezarlardaki kapılardan daha yüksektir. "Büyük Kral Mezarı" olarak da adlandırılan mağara pek çok tahribata uğramış.
Mağaraların bütününde görülen kapaksız, 2-3 metre arasında değişen yükseklikteki kapıya benzeyen girişler, bu mağaraların ortak özelliği. Kral Kaya Mezarları bazı dönemlerde hapishane ve cezalandırma mekanı olarak da kullanılmış. Örneğin VI. Mithridates, kendisi ile yapılan barış görüşmelerinde zorluk çıkaran Romalı elçileri, Demir yolu geçidinin hemen üzerinde yer alan mezara hapsetmiş.
1075’te Amasya’yı fetheden Melik Ahmed Danişmend Gazi, mezarların içindeki Pontus devrinden kalma gömüleri kaldırtmış. Yine o dönemde, Hristiyan keşişler bu mağaralarda inzivaya çekilirmiş.
Pontus Kral Kaya Mezarları giriş ücreti 2021 yılı için 5 TL. Müze kart burada geçerli değil.