Lisans programlarında bölümün ne olduğu fark etmeksizin hazırlık sınıfı aşaması olabilmektedir. Hazırlık sınıfının oluşması bölümün ve okulun verdiği eğitimin diline bağlı olarak gerçekleştirilen bir durumdur. Genel olarak üniversitelerin hazırlık sınıfları İngilizce dilinde olur. Ancak bazı okullar ve bölümler Almanca ya da Fransızca hazırlık sınıfları açmış olabilmektedir. Ayrıca çoğu üniversitede lisans eğitiminin dili Türkçe olsa dahi hazırlık sınıfı okunması da gerekli koşu olarak gösterilebilmektedir.
Öğrencilerin hazırlık sınıfı okuması eğitim sürecinde verilen derslerin dilini anlaması ve akademik açıdan gelişim gösterebilmek adına son derece önemli kabul edilen bir süreçtir. Dünya genelinde akademik dil olarak İngilizce dili kabul edildiği için lisans eğitimi Türkçe olan öğrenciler için de bazı okullarda hazırlık programları yer almaktadır.
Üniversitelerde derslerin İngilizce olarak verildiği okullarda ve bölümlerde adaptasyon sağlanabilmesi için üniversitenin ve bölümün derslerinin yapıldığı dilde hazırlık sınıfı açılır. Bu hazırlık sınıfını okumak zorunlu tutulur. İngilizce hazırlık sınıfı okumak hem akademik makalelerin orijinal dillerinde okunabilmesi ya da çevrilebilmesi için öğrencinin gelişimini sağlar hem de öğrenciyi uluslararası alanda daha gelişmiş ve hazır bir hale getirir.
İngilizce hazırlık sınıfı okunmak istenmiyor ya da hazırlık sınıfına gerek duyulmuyorsa gerekli koşullar sağlanarak hazırlık sınıfı sürecinden muaf olabilmek mümkündür. Bu muafiyet hakkını kazanabilmek için yapılması gereken bazı işlemler ve tamamlanması gereken bazı süreçler bulunmaktadır.
Türkiye’de birçok okulda öğrenciler için zorunlu tutulan hazırlık sınıfları bazı okullarda lisans eğitimi dili Türkçe olduğu için zorunlu değildir. Ayrıca öğrencilerin eğitim aldığı ya da alacağı bazı okullarda Türk Dili ve Edebiyatı bölümü için dahi öncesindeki süreçte bir hazırlık sınıfı programı yer almaktadır.
Hazırlık sınıflarından muaf olmak mümkün olabilmektedir. Öğrencilerin hazırlık sınıfı muafiyet hakkı kazanabilmesi için hazırlık sınıfı muafiyet sınavlarına girme zorunluluğu bulunmaktadır.
Hazırlık sınıfı okumak istemeyen öğrencilerin bu sınıftan muaf olabilmeleri için yapabilecekleri işlemler çeşitlilik gösterir. Örnek olarak okul tarafından geçerliliği onaylanmış olan TOEFL (Test of English as a Foreign Language) Pearson PTE Akademic ya da Cambridge C1 advanced ve benzeri sınavlara girerek alacakları belli bir puan ile öğrenciler hazırlık sınıfı okumaktan muaf olabilmektedirler.
Öğrencilerin hazırlık sınavından muaf olabilmesi için sınava girmeleri zorunlu değildir. Hazırlık Atlama Sınavı ya da Muafiyet Sınavı isimleri ile bilinen bu sınav üniversitelerin %100 ya da %30 İngilizce olan bölümleri için girilebilen bir sınav türüdür. Bu sınava giren öğrencilerin İngilizce dilinde ders veren lisans programlarında eğitim alabileceklerine dair dil yetkinlikleri ölçülmektedir. Gerek görüldüğü takdirde öğrencilere Hazırlık Okulu ya da Hazırlık Sınıfı ismi altında 1 yıl boyunca ya da yarım dönem için İngilizce eğitimi verilir.
Muafiyet ya da hazırlık atlama sınavı dil eğitimi alacak olan öğrencilerin zorunlu tutulan bu programdan muaf olabilmelerini sağlamaktadır. Bu sınavı bazı okullar çoktan seçmeli test olarak, yazma, konuşma, dinleme şeklinde bölümler ile oluştururken bazı üniversiteler ise bu bölümlerden sadece birkaç tanesini sınava dahil etme inisiyatiflerini kullanmaktadırlar. Konu hakkındaki en net bilgi lisans programına girilecek olan okuldan alınabilmektedir. Başvuru da okula yapılmalıdır.