Prestijli tıp dergisi The Lancet’te yayımlanan yeni bir rapora göre, bitki ağırlıklı “gezegen sağlığı diyeti” ile dünya genelinde günde 40 bin erken ölüm önlenebilir. 70 ülkeden uzmanların hazırladığı rapor, bu diyetin kalp krizi, felç, diyabet, solunum hastalıkları, bazı kanser türleri ve nörodejeneratif hastalıkları azaltarak yılda 15 milyon ölümü engelleyebileceğini ortaya koydu.
Rapor, gezegen sağlığı diyetinin gıda kaynaklı karbon emisyonlarını 2050’ye kadar yarı yarıya azaltabileceğini belirtiyor. Şu anda küresel sera gazı emisyonlarının üçte biri gıda sisteminden kaynaklanıyor. Bu diyet, çevresel tahribatı azaltarak gezegenin geleceğini koruma potansiyeline sahip.
Araştırmacılar, küresel gıda eşitsizliğine dikkat çekiyor. En zengin yüzde 30’luk kesim, gıda kaynaklı çevre tahribatının yüzde 70’inden sorumlu. Raporda, 2.8 milyar kişinin sağlıklı beslenemediği, 1 milyar kişinin yetersiz beslenme, 1 milyar kişinin ise obeziteyle mücadele ettiği vurgulanıyor.
Kültürel farklılıklara uyarlanabilen bu diyet; vejetaryen, vegan veya az miktarda et içeren seçenekler sunuyor. Uzmanlar, günlük beş porsiyon meyve-sebze, 3-4 porsiyon tam tahıl, bir porsiyon kuruyemiş ve baklagil tüketimini öneriyor. Süt ürünleri günde bir kez, haftada 3-4 yumurta, iki porsiyon tavuk ve balık, ancak sadece bir porsiyon kırmızı et tüketilmesi tavsiye ediliyor.
Rapor, kırmızı et tüketiminde ciddi bölgesel farklılıklar olduğunu gösteriyor. ABD ve Kanada önerilenin 7 katı, Avrupa ve Latin Amerika 5 katı, Çin 4 katı kırmızı et tüketiyor. Sahraaltı Afrika’da ise nişastalı gıdalar ağırlıkta; burada tavuk, süt ürünleri ve yumurta tüketiminin artırılması öneriliyor.
Gıda kaynaklı sağlık sorunları ve çevresel zararların yıllık maliyeti 15 trilyon dolar. Rapora göre, sistemi dönüştürmek için yılda 200-500 milyar dolarlık yatırımla 5 trilyon dolar tasarruf sağlanabilir.
Bu diyet, hem insan sağlığını hem de gezegenin sürdürülebilirliğini destekleyen bir çözüm olarak öne çıkıyor.