İtmek zıt anlamlısı nedir? İtmek kelimesinin zıt anlamlıları ile örnek cümleler

Dilimizde sözcüklerin belirli anlam özellikleri bulunur. Bu anlam özellikleri arasında en önemli konulardan biri de zıt anlamlısıdır. Kelimelerin zıt anlamlılarını bilmek, o kelime hakkında fikir sahibi olmaya yarar. İtmek sözcüğü de zıt anlamı olan ve zıt anlamlısı oldukça araştırılan kelimeler arasında yer alır. Kelimelerin zıt anlamlılarını kullanmadan önce kelimelerin kullanım alanlarını iyi bilmek gerekir. Peki, geçişli fiil olan itmek kelimesinin zıddı nedir?

İtmek sözcüğü görev bakımından eylem olan bir kelimedir. Mastar ekiyle ifade edilen itmek kelimesi geçişli bir fiildir ve cümlede kullanılacağı anlam yönüne göre ek alır. Eski Türkçeden beri dilimizde olan itmek kelimesinin birden fazla anlamı bulunur. Türk Dil Kurumuna göre itmenin anlamları şu şekildedir:

  • Bir şeyi güç uygulayarak ileri götürmek
  • Kapı, pencere vb.ni güç uygulayarak açmak veya kapamak
  • Bulunduğu yerden aşağı düşürmek
  • Sürüklemek, sevk etmek
  • Bir cisim, belli bir yakınlıktaki başka bir cismi kendisinden uzaklaşmaya zorlamak
Reklam
Reklam

İtmek kelimesinin zıt anlamlısı olan sözcük nedir?

Bir kelimenin zıt anlamlısını bulmadan önce o kelimenin ne anlama geldiğini öğrenmek gerekir. Zıt anlam bir kelimenin tam karşıtı anlamını ifade eden kelimelerdir. Genellikle sıfat ve zarfların kimi zaman da isimlerin zıt anlamlısı olsa da fiillerden sadece birkaçının zıt anlamlısı bulunur. Fiillerin zıt anlamlılarını kullanırken yapılan en büyük hatalardan birisi de olumsuz hâlini kullanmaktır. Örneğin itmenin zıt anlamlısı olarak itmemek kelimesinin kullanımı yanlıştır. İtmek zıt anlamlısı olan kelime:

Reklam
Reklam
  • Çekmek

Çekmek kelimesi itmek kelimesinin zıt anlamı olsa da hangi anlam bakımından zıt anlamlısı olduğu önemlidir. İtmenin fizik alanında kullanılan "bir cisim, belli bir yakınlıktaki başka bir cismi kendisinden uzaklaştırmaya zorlamak" anlamı bakımından çekmek kelimesinin zıt anlamlısıdır. Bu anlam dışında itmenin zıt anlamlısı olarak çekmek kelimesini kullanmak yanlıştır. Örneğin "pencereyi ittir" ifadesinin zıddı için "pencereyi çek" ifadesini kullanmak hatadır.

İtmenin zıt anlamlıları ile örnek cümleler

Türkçede kelimelerin belirli anlam ilişkileri vardır. Bu anlam ilişkilerinden biri de zıt anlamdır. İtmek kelimesinin zıt anlamı olan kelime çekmek kelimesidir. Çekmek sözcüğü anlam olarak "ir cisim, belli bir yakınlıktaki başka bir cismi kendisine yaklaşmaya zorlamak" anlamı bakımından itmek kelimesinin zıt anlamıdır. Bu anlam dışında kullanımı hatalı olacaktır. Zıt anlamlı kelimelerden biri olan itmek sözcüğü ile tam karşıt anlamda kullanılan çekmek sözcüğü örnek cümleler ile açıklanabilir. İtmek kelimesinin zıt anlamı olan kelimeyle örnek cümleler:

Reklam
Reklam
  • Farklı cins elektrikli iki cisim birbirini çeker.
  • Mıknatısların aynı iki kutbu birbirini iterken farklı kutupları birbirini çeker.